Yüksek Öğrenim Nedir? | Üniversite Ve Yüksekokullar – Modern Üniversite – Türkiye’de Üniversiteler Ve Yüksekokullar

Yüksek Öğrenim

Üniversite ve Yüksekokullar

Eği­tim sürecinde ortaöğrenimden bir sonraki basamak üniversite ya da yüksekokuldur. Çeşitli dallarda yükseköğretim derslerinin iz­lenebildiği bu kurumlardan mezun olanlar, diplomalarını aldıktan sonra seçtikleri dalda lisansüstü programlarına devam edebilir ve bunları bitirince akademik unvanlar kaza­nırlar.

Tarihçe

Modern üniversitenin kökeni yüzyıllar ön­cesine, Ortaçağa dayanır. O çağda üniversite­ler, karşılıklı dayanışma ve işbirliği amacıyla oluşturulan öğrenci ya da öğretmen loncala­rıydı ve kendilerine ait bir binaları yoktu. Bu kuruluşlar giderek büyüdü ve sonunda öğret­menlerin barınması ve ders vermesi için bina­lar yapıldı. Belli yasal haklar ve ayrıcalıklar elde eden üniversiteler, sürekli kurumlar du­rumuna geldi. İtalya’da, Salerno’da kurulan ilk ortaçağ “üniversitesi” ancak 1231’de resmi bir kuruluş haline gelmekle birlikte, 9. yüzyıl­da bir tıp okulu olarak tüm Avrupa’da tanını­yordu.

11. yüzyılın sonlarına doğru, Bologna’da bir başka İtalyan “üniversitesi” gelişti. Saler­no yalnızca bir tıp okulu olduğu halde, Bologna başka dallarda da eğitim veriyordu. Önceleri hukuk okulu olarak ün kazandı ve yıllar geçtikçe tıp, sanat ve ilahiyat bölümleri de eklendi. Tıpkı öğrenciler gibi, öğretmenler de college (Latince collegium) adı verilen topluluklar oluşturdular. Öğretim kadrosuna kabul edilmek için gerekli sertifika ya da lisanslar ise ilk akademik unvanları temsil ediyordu. Öğrenciler, ileride öğretim kadro­suna katılmasalar da, öğrenim düzeylerini belgelemek amacıyla profesörlük lisansı al­mak istiyorlardı.

Ortaçağdaki yükseköğretim kuruluşlarının en ünlüsü olan Paris Üniversitesi 12. yüzyılın ikinci yarısında kuruldu. Bu üniversite, Avru­pa’nın kuzeyinde kurulan ilk üniversiteler gibi, katedral okullarının devamı niteliğindey­di. Notre Dame Katedrali’ne bağlı olan Paris Üniversitesi de, bir ilahiyat eğitimi merkezi olarak ün kazandı. Bir süre sonra kilise hukuku, tıp ve sanat bölümleri de eklendi. Paris Üniversitesi, Avrupa’nın kuzeyinde da­ha sonra kurulan tüm üniversitelere örnek oldu.

Paris aynı zamanda ilk İngiliz üniversiteleri olan Oxford ve Cambridge’e de örnek oldu. 13. yüzyılda devletçe tanınan bu üniversitele­rin ikisi de yönetim bakımından özerk yük­sekokullardan (college) oluşuyordu. Oxford ve Cambridge‘deki college sistemi günümüz­de hâlâ varlığını korumaktadır.

12. ve 14. yüzyıllarda Avrupa’da birçok üniversite kuruldu. Bunlar arasında Fransa’da Toulouse (1229-30), Montpellier (1220) ve Sorbonne (1257); İspanya’da Salamanca (1218); Portekiz’de Coimbra (1290); Alman­ca konuşulan ülkelerde Viyana (1365), Heidelberg (1386) ve Köln (1388); Avrupa’nın doğusunda da Prag’daki Karlova (1348) ve Kraköw’daki Jagiello (1364) üniversiteleri sa­yılabilir.

14. yüzyılın sonlarına doğru insanı temel alan bir dünya görüşünü yansıtan Hümanizm Akımı’nın doğması ve Avrupa’da Rönesans döneminin başlamasıyla kilisenin gücü gide­rek azaldı. Ticare­tin ve kent yaşamının gelişmesi sonucunda toplumun yapısı da köklü bir değişime uğradı. Yerel diller gelişme gösterdi. Ortaçağ üniver­siteleriyle yetinemeyecek olan bu yeni toplum değişik bir eğitime gereksinim duyuyordu. Dolayısıyla, eğitimde ilahiyat konusunun önemi azalarak insanı ele alan tarih ve felsefe gibi konulara büyük ölçüde yer verilmeye başlandı.

17. yüzyıl sonlarında Almanya’da Halle Üniversitesi (1694) gibi ilk modern üniversite­ler kuruldu. ABD’deki Harvard (1636) ve Yale (1701) üniversiteleri yüksekokul (college) statüsündeydi. Günümüzde ABD’ de college sözcüğü, ortaöğrenimi tamam­layan öğrencilerin devam ettikleri ve yalnızca bir dalda genel eğitim veren kurum­lar için kullanılır. Bu kurumlar bağımsız olabildiği gibi, bir üniversiteye bağlı da ola­bilir.

19. yüzyılda ulusal devletlerin kurulmasıyla üniversiteler ulusal kurumlar haline dönüştü. Modern çağda bilimin ve tekniğin gelişmesi üniversitelerde yeni bölümlerin açılmasına yol açtı.

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 05.05.2009 tarihinde Hale tarafından, Kurumlar | Ortaokul - Lise - Üniversite bölümünde paylaşılmıştır ve 4804 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 1 adet mesaj daha bulunmaktadır.

Yüksek Öğrenim Nedir? | Üniversite Ve Yüksekokullar - Modern Üniversite - Türkiye\'de Üniversiteler Ve Yüksekokullar orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...