Kültürümüz de Laleler – Lale Hakkında Bilgiler ve Türleri

Alem: Plantae
Bölüm: Magnoliophyta
Sınıf: Lilliopsida
Takım: Liliales
Familya: Liliaceae
Cins: Tulipa
L.

Lale

Lale (Tulipa) (Farsça: ل ا ل ه 😉 , zambakgiller (Liliaceae) familyasından Tulipa cinsini oluşturan güzel çiçekleri ile süs bitkisi olarak yetiştirilen, soğanlı, çok yıllık otsu bitki türlerinin ortak adı.

Anavatanı Kazakistan’dır. Türkiye’nin çoÄŸu yerine özellikle NevÅŸehir ve bölgesine doÄŸal olarak yayılmıştır. SoÄŸanlarının üzerinde zarımsı bir örtü bulunur. Etli ve yeÅŸil 2-8 yaprağı vardır. Çiçekler, saplar ucunda çoÄŸunlukla bir, bazen ikidir. Çiçek parçaları altılıdır. Kırmızı, sarı ve ara tonlarda renklere sahiptir.beyaz en çok tercih edilen rengidir.

16’ncı yüzyılda Kanuni Sultan Süleyman tarafindan Hollanda Kralı’na gönderilen laleler, ilk baÅŸta Hollandalılar’ı ve kısa zaman içerisinde tüm Avrupalılar’ı hayranlık içinde bırakmışlardır. Böylece günümüze kadar dünya’nın en fazla lale üreten ülkesi Hollanda olmuÅŸtur.

Kültürel açıdan lale:

Lale özellikle doğu kültür ve mitolojilerinde özel bir yere sahiptir. Edebi eserlerde sıkça kullanılmasının yanı sıra mitolojilerde de lalenin ortaya çıkışına dair farklı ve çok çeşitli hikayeler bulunmaktadır. Bunların en ünlüsü ve özellikle doğu edebiyatında en sık kullanılanı Pers mitolojisindeki lalenin kökeni söylencesidir. Bu söylenceye göre yaprağın üstündeki bir çiğ tanesine yıldırım düşmüş, böylece çiğ tanesi ve yaprak alev almıştır. Daha sonra donarlar ve lale meydana gelir. Bu hikayeden yola çıkarak, lale çiçeğinin ortasındaki koyuluğun bu yanma işleminin sonucu olduğuna inanılırdı.

Ters lale :

Ters lale en yoÄŸun olarak Hakkari ve Åžemdinli bölgesinde yetiÅŸtiÄŸi için halk arasında Åžemdinli lalesi ve Hakkari lalesi olarak da tanınır. SoÄŸan, yumru ve rizom gibi toprak altı organlara sahip olan geofit bitkileri diÄŸer birçok kullanımları yanında erken ilkbaharda ve sonbaharda açan narin, gösteriÅŸli ve güzel çiçekleri nedeniyle süs bitkisi yönünden büyük bir öneme sahip olmuÅŸlardır. Özellikle kış aylarının sonlarında kar topraktan kalkar kalmaz veya karla birlikte çiçek açan türleri insanların ilkbahara olan özlemini gidermesiyle birlikte bahar müjdecisi olarak ta sembolik önem taşımıştır. Ayrıca, soÄŸan, yumru ve rizom gibi toprakaltı organları sayesinde orijinal habitatlarından baÅŸka ülkelere canlı olarak taşınabilmesi ve kolay üretilmesi gibi nedenlerle, geofit bitkiler ekonomik açıdan da deÄŸerlendirilmeye baÅŸlamışlardır. Ters lale denince akla ayrıca, Mimar Sinan’ın Selimiye Camiindeki müezzinler mahlefindeki mermer ayaÄŸa iÅŸlettiÄŸi ters biçimdeki lalesi de gelir:Rivayet1:Åžu anki Selimiye Camiinin bulunduÄŸu yer, aksi bir kadına ait lale bahçesidir. Uzun uÄŸraÅŸlar sonucu kadın, eÄŸer camiide kendisinden bir hatıra olursa bahçesini vermeye razı olur. Mimar Sinan da müezzinler mahlefindeki mermer ayaÄŸa bahçe sahibi kadının aksiliÄŸine atfen bu ters laleyi iÅŸletmiÅŸ. Rivayet2: Kör bir sanatkar tarafından oyulduÄŸu söylenen bu lalenin baÅŸ aÅŸağı çevrik olarak yapılması nın sebebi, ‘lale’ kelimesinin eski harflerle okunduÄŸunda Osmanlı’nın sembolü olan ‘hilal’ kelimesini vermesiymiÅŸ. Hilal düştüğü anda Türk Dünyasının sonu olacağı düşüncesiyle camiinin yıkılması ve hilalin sükut etmemesinedikkat edilmesi gerektiÄŸine inanılmış.Rivayet3.Camii o kadar güzel olmuÅŸ ki nazar deÄŸmesin diye bu ters lale iÅŸlenmiÅŸ.

Türleri:

Tulipa agenensis
Tulipa aucheriana
Tulipa biflora
Tulipa borszczowii
Tulipa butkovii
Tulipa carinata
Tulipa celsiana
Tulipa clusiana
Tulipa cretica
Tulipa cypria
Tulipa dasystemon
Tulipa didieri
Tulipa dubia
Tulipa edulis
Tulipa ferganica
Tulipa gesneriana
Tulipa goulimyi
Tulipa greigii
Tulipa grengiolensis
Tulipa heterophylla
Tulipa hoogiana
Tulipa humilis
Tulipa iliensis
Tulipa ingens
Tulipa julia
Tulipa kaufmanniana
Tulipa kolpakowskiana
Tulipa kuschkensis
Tulipa lanata
Tulipa lehmanniana
Tulipa linifolia
Tulipa marjolettii
Tulipa mauritania
Tulipa micheliana
Tulipa montana
Tulipa orphanidea
Tulipa ostrowskiana
Tulipa platystigma
Tulipa polychroma
Tulipa praecox
Tulipa praestans
Tulipa primulina
Tulipa pulchella
Tulipa retroflexa
Tulipa saxatilis
Tulipa sharonensis
Tulipa sprengeri
Tulipa stapfii
Tulipa subpraestans
Tulipa sylvestris
Tulipa systola
Tulipa tarda
Tulipa tetraphylla
Tulipa tschimganica
Tulipa tubergeniana
Tulipa turkestanica
Tulipa undulatifolia
Tulipa urumiensis
Tulipa urumoffii
Tulipa violacea

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 18.04.2008 tarihinde Samet Bayram tarafından, Türk Kültürü ve Geleneklerimiz bölümünde paylaşılmıştır ve 1532 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 2 adet mesaj daha bulunmaktadır.

Kültürümüz de Laleler - Lale Hakkında Bilgiler ve Türleri orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...