Galata Köprüsü | II. Abdülhamit Tarafından Ä°stanbul’da Haliç Ãœzerine Yaptırılmış Olan Karaköy’le Eminönü’nü BirleÅŸtiren Köprü

Galata Köprüsü


Galata Köprüsü, II. Abdülhamit tarafından Ä°stanbul’da Haliç üzerine yaptırılmış olan, Karaköy’le Eminönü’nü birleÅŸtiren köprü.

Tarih boyunca Haliç’in iki yakasını Galata köprüleri birleÅŸtirmiÅŸtir. Bizans tarihçileri, Haliç üzerindeki ilk köprünün I. Justinianus (altıncı yüzyıl) devrinde yapıldığını, adının ‘Aghios Khalinikos Köprüsü’ olduÄŸunu yazar. Yeri tam olarak bilinmemekle birlikte, 12 kemerden oluÅŸan bu taÅŸ köprünün Eyüp-Sütlüce arasında olduÄŸu tahmin edilmektedir.

Fatih Sultan Mehmet de Ä°stanbul’un fethi sırasında Haliç’e bir köprü yaptırmıştır. Demir halkalarla birbirine baÄŸlanmış ve üzerine kalın kalaslar çakılmış dev fıçılardan oluÅŸan bu köprü Ayvansaray-KasımpaÅŸa arasında idi. NiÅŸancı Mehmet PaÅŸa bu köprünün fıçılardan deÄŸil, yan yana demirlenmiÅŸ ve kiriÅŸlerle birbirine baÄŸlanmış gemilerden oluÅŸtuÄŸunu söyler.

Tarihçe

Galata Köprüsü için ilk girişim II. Beyazıt döneminde yapıldı. Leonardo da Vinci, padişahla temasa geçerek bir Haliç Köprüsü tasarımı sundu. Gerçekleştirilmesi teknik olarak imkansız görülen bu tasarımın üzerinden 350 yıl geçtikten sonra ilk Galata Köprüsü, 1845 yılında, Sultan Abdülmecid zamanında annesi Bezm-i Alem Valide Sultan tarafından yaptırıldı.

Köprüye ‘Cisr-i Cedid’, ‘Valide Köprüsü’, ‘Yeni Köprü’, ‘Büyük Köprü’, ‘Yeni Cami Köprüsü’, ‘Güvercinli Köprü’ adları takılmıştı. Günümüzde yalnızca Galata Köprüsü olarak bilinmektedir. 1863, 1875 ve 1912 yıllarında yenilenen Galata Köprüsü, 1912’de açılan son köprü, 1992’de yandı. Yanan köprü onarıldıktan sonra Balat-Hasköy arasına yerleÅŸtirildi ve Karaköy-Eminönü arasındaki eski köprü yerine modern bir köprü yapıldı.

En eski kayıtlara göre,Altın Boynuz üzerine köprü M.Ö. 6. yüzyılda büyük Jüstinyanüs tarafından yapıldı. 1453’te Konstantinepol düştüğünde Türkler, gemilerini yanyana birleÅŸtirerek mobil bir köprü meydana getirdiler ve onu ordularını Altın Boynuz’un bir tarafından, diÄŸer tarafına geçiÅŸte kullandılar. 1502-1503 yıllarında bölgeye ilk köprü yapma planları konuÅŸuluyordu. Sultan II.Beyazıd, Leonardo da Vinci’den bir dizayn istedi. Altın Boynuz için hazırlanan köprü tek açıklıklı 240 metre uzunluÄŸunda ve 24 metre geniÅŸliÄŸinde idi.EÄŸer yapılsaydı dünyadaki en uzun köprü olacaktı. Malesef istekli dizayn padiÅŸahın onayını karşılayamadı. DiÄŸer Ä°talyan sanatcısı Mikelancelo Ä°stanbul’a köprü için davet edildi. Mikelancelo bu teklifi red etti.Altın Boynuz’a karşıdan karşıya köprü yapma düşüncesi 19. yüzyıl’a kadar rafa kaldırılıyordu..

Hayratiye Köprüsü

Erken 19.yüzyılda, Sultan II. Mahmut (1808-1839) Azapkapı ve Unkapanı arasına yapılmış epey mesafeli bir köprüye sahipti. Bu köprü Hayratiye olarak biliniyordu. 3 Eylül 1836’da açılmıştı. Proje, Yüksek Amiral Fevzi Ahmet PaÅŸa tarafından işçileri ve deniz tersane imkanlarını kullanarak icra ediliyordu. Tarihçi Lüti’ye göre bu köprü duba baÄŸlantısıyla yapılıyordu. Yaklaşık 500-540 metre uzunluÄŸundaydı.

Cisr-i Cedid
Ä°lk Galata Köprüsü, kanal aÄŸzına 1845 yılında Sultan Abdülmecid’in (1839-1861) annesi Valide Sultan tarafından 1845 yılında yapıldı ve 18 yıl kullanıldı. Cisr-i Cedid veya yeni köprü olarak biliniyordu, onu Altın Boynuz da daha erken yapılan köprüden ki Cisr-i Atik veya eski köprü diye bilinen köprüden ayırt etmek için bu ad verilmiÅŸti. Köprünün Karaköy tarafında, yeni köprünün Sultan Abdülmecid Han tarafından inÅŸa ettirildiÄŸini belirten Åžinasi’nin bir beyti vardı. Köprünün üzerinden ilk geçen Sultan Abdülmecid idi. Altından gemisi Cygne ile ilk geçen Fransız kaptan Magnan idi.

Köprü Geçiş Ücreti

İlk üç gün köprü geçişi parasız idi.Denizcilik Bakanlığına mürüriye olarak bilinen köprü geçiş parası ödenene kadar.25 Ekim 1845 de köprü geçiş ücreti toplanmaya başlandı.Köprü geçiş ücretleri şöyleydi:

serbest :Ordu ve kanun uygulayıcı personel,görevdeki yangın södürücüler,rahipler
5 para :yayalar
10 para :Sırtı yüklü insanlar
20 para :Sırtı yüklü hayvanlar
100 para :at arabası
3 para :koyun,keçi ve diğer hayvanlar.
Köprü geçiÅŸ ücreti 31 Mayıs 1930’a kadar köprünün her iki sonunda ayakta duran beyaz üniformalı memurlarca toplandı.

İkinci Köprü
Bu köprü ikinci aÄŸaç köprü olarak 1863’de yerleÅŸtirildi Sultan Abdülaziz’in (1861-1876) emri üzerine Ethem Pertev PaÅŸa tarafından inÅŸa edildi.Napeleon III ün Ä°stanbul ziyaretine hazırlık için.

Üçüncü Köprü

1870 de bir Fransız ÅŸirketi Forget et Chantiers de la Mediteranee’ ile üçüncü köprünün yapımı için bir sözleÅŸme imzalandı.Fakat Fransa ile Almanya arasında savaşın patlak vermesi projeyi erteledi.Ve karşılık olarak 1872 de Ä°ngiliz firması G.Wells’e verildi.Köprü 1875 de tamamlandı.480 metre uzunluÄŸunda ,14 metre geniÅŸliÄŸinde ve 24 duba üzerinde duruyordu.105,000 altın Lirası deÄŸere inÅŸa edilmiÅŸti.Bu köprü 1912 yılına kadar kullanıldı,akıntıya karşı çekildiÄŸinde ; yerine ÅŸimdiki hakiki eski Cisr-i Atik köprüsü yerleÅŸtirildi

Dördüncü Köprü
Dördüncü köprü Alman firması MAN AG tarafından 1912’de 350,000 altın Lirasına inÅŸa edildi.Bu yüzen köprü 466 metre uzunluÄŸunda,25 metre geniÅŸliÄŸinde idi.1992 deki yangında pek çok insanın kötü bir ÅŸekilde zarar gördüğü köprüdür.Modern bir köprüye yol açmak için Altı Boynuza çekildi.

Bugün

Galata köprüsü, saygın Ä°stanbul’un geleneksel ÅŸehri, Ä°mparatorluk sarayı ve baÅŸlıca dinler ve Ä°mparatorluÄŸun layik enstitüsü; Galata,BeyoÄŸlu ve Harbiye’de büyük oranda gayri müslümün yaÅŸadığı,yabacı tüccar ve diplomatların yaÅŸayıp çalıştığı yerler arasında sembolik bir baÄŸdır.Bu münasebetle köprü iki ayrı kültürü bir araya getiriyordu.

Peyami Safa’nın romanı “Fatih Harbiye” de, Fatih ilçesi’nden Harbiye’ye köprü yolu ile giden bir kimse farklı uygarlık ve farklı kültürü ayaklarına yarleÅŸtirir der. Hayaldeki yerinden farklı olarak, Galata Köprüsü’nün romantik görünüşü pek çok ressama ve oymacıya onu konu yapar.

Ä°stanbul ‘daki bütün turlar köprüyü için alır.Çünkü,Constantinople’un eski ÅŸehrinin geçiÅŸ yoludur.

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 02.06.2008 tarihinde Esesli tarafından, Yakın Dönem Türkiye Tarihi bölümünde paylaşılmıştır ve 784 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 6 adet mesaj daha bulunmaktadır.

Galata Köprüsü | II. Abdülhamit Tarafından İstanbul\'da Haliç Üzerine Yaptırılmış Olan Karaköy’le Eminönü\'nü Birleştiren Köprü – Tarihçesi orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...