Atatürk Günlüğü – Today | 13 Ekim – October

13 EKIM – OCTOBER 13
Tarihte Bugün – Today in History

ANKARA BAÅžKENT OLUÅžU

L’illustration dergisinin 13 Ekim 1928 tarihli sayısının kapağında
Başöğretmen Atatürk’ün yeni Türk harflerini tanıtan bu fotoğrafı yer almıştır.

1925 – Atatürk’ün, Ä°zmir Kız Lisesi’ni ziyareti ve okulun hatıra defterine yazdıkları: “Müdür hanım ve bey öğretmenlerin ciddî, isabetli çalışmasının eserleri kolaylıkla ve takdirle görülmektedir.”

Atatürk’ün, saat 17.00’de Ä°zmir Türkocağı’nı ziyareti, burada bazı heyetleri kabulü, daha sonra Musiki Yurdu gençlerinin verdiÄŸi konseri izlemesi.

Atatürk’ün, Karşıyaka’da annesi Zübeyde Hanım’ın kabrini ziyareti ve çelenk koyusu.

Atatürk’ün, Karşıyaka Spor Kulübü’nü ziyareti ve kulübün hatıra defterine yazdıkları: “Karşıyaka Spor Kulübü’nde karşı karşıya bulunduÄŸum gençlik iftihara çok deÄŸerdir. Bu gençlik karşısında geleceÄŸin kuvveti, ne kadar belirgin görünmektedir.”
Atatürk’ün, Ä°zmir Müstahkem Mevki Komutanlığı tarafından ÅŸerefine verilen ziyafette konuÅŸması: “…Kahraman Türk ordularının kazandıkları büyük zaferlerde ÅŸahsıma düşmüş olan vazifeleri yapabilmiÅŸsem çok bahtiyarım. Yalnız bu noktada bir gerçeÄŸi izah için arz edeyim ki, benim, ordularımızı sevk ve yönelttiÄŸim hedefler, esasen ordularımın her erinin, bütün subaylarının ve komutanlarının görüşlerinin, vicdanlarının, kararlarının, ülkülerinin yöneldiÄŸi hedefler idi!”

1923 – Ankara’nın baÅŸkent oluÅŸu.

TBMM’de, Ankara’nın hükümet merkezi ve baÅŸkent olması kararlaÅŸtırıldı.

Ankara’nın BaÅŸkent OluÅŸu hakkında detaylı bilgi için lütfen aÅŸağıdaki linki tıklayınız.

ANKARA’NIN BAÅžKENT OLUÅžU

Büyük Millet Meclisi’nde Ankara’nın hükümet merkezi olmasına iliÅŸkin kanun teklifi kabul edildi. Ankara’nın Yeni Türk Devleti’nin merkezi olduÄŸuna dair Kanunun kabul ediliÅŸi.

1923 – Ocak’ta imzalanan Ahali Mübadelesi nüfus deÄŸiÅŸimi için 17 Temmuz’da hazırlanan iskân cetvelinde aksamaların olması üzerine Mübadele, Ä°mar ve Ä°skân Vekaleti kurularak Anadolu 10 iskân bölgesine ayrıldı.

1921 – “Kars Antlasması”nın imzalanması.

Ankara Hükümetiyle Ermenistan, Gürcistan ve Azerbaycan arasında Kars Antlaşması imzalandı.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti ile Kafkas Cumhuriyetleri (Azerbaycan, Gürcistan, Ermenistan) arasında “Kars AntlaÅŸması”nın imzalanması.

Sakarya zaferinden sonra Sovyet Rusya’nın aracılığıyla 3 Sovyet Cumhuriyeti Azerbaycan, Gürcistan ve Ermenistan ile TBMM Hükümeti arasında 13 Ekim 1921’de Kars Antlaşması imzalandı. Buna göre: Her 3 Cumhuriyet, Moskova Antlaşmasını kendileri için de geçerli sayıyordu. Böylece Türkiye’nin doğu sınırı kesinleşti ve Ermeni Sorunu da sona erdi. Sovyetler Sosyalist Cumhuriyetler Birliği 1991’de dağıldıktan sonra bağımsız olan Ermenistan Kars Antlaşmasını tanımamaktadır.

1918 – Atatürk’ün, Halep’te askerî birlikleri denetlemesi.

Sina cephesinde 4. Ordu’nun kaldırılması ve bu orduya ait birliklerin emir ve komutasının 7. Ordu Komutanı Atatürk’e devredilmesi.

Talat PaÅŸa liderliÄŸindeki Ä°ttihat ve Terakki hükümeti Mondros mütarekesini imzalayarak Osmanlı için I. Dünya Savaşı’nı bitirdi ve istifa etti. (Savaşın Almanya ve müttefiklerinin yenilgisiyle sonuçlanacağının anlaşılması ve Almanya’nın Ä°tilaf Devletleri’nden ateÅŸkes istemesi üzerine, Talat PaÅŸa hükümeti de istifa etti. Yeni kurulan Ahmet Ä°zzet PaÅŸa hükümeti savaşı sona erdiren Mondros Mütarekesini 30 Ekim 1918 imzalarken, Ä°ttihat ve Terakki Fırkası da 1 Kasım 1918’de son kongresini yaptı.)

ANKARA`NIN BAÅžKENT OLUÅžU

“Türkiye Devleti`nin baÅŸkenti Ankara ÅŸehridir.”

Efendiler, Lozan Antlaşması`nın eklerinden olan düşman işgali altındaki topraklarımızı boşaltma protokolu uygulandıktan sonra, yabancı işgalinden tamamen kurtulan Türkiye`nin toprak bütünlüğü fiilî olarak sağlanmıştı. Artık yeni Türkiye Devleti`nin başkentini bir kanunla tespit etmek gerekiyordu. Bütün düşünceler, Yeni Türkiye`nin başkenti Anadolu`da ve Ankara şehri olarak seçme lüzumunda birleşiyordu.

Bu seçimde, coÄŸrafî durum ve askerî strateji en büyük önemi taşıyordu. Devletin baÅŸkentini bir an önce tespit ederek, içten ve dıştan gelen kararsızlıklara bir son vermek ÅŸarttı. Gerçekten de, bilindiÄŸi üzere, baÅŸkentin Ä°stanbul olarak kalacağı veya Ankara olacağı konusunda öteden beri içeride ve dışarıda kararsızlıklar görülüyor, basında demeçlere ve tartışmalara rastlanıyordu. Bu arada Ä°stanbul`un yeni milletvekillerinden bazıları, R e f e t P a ÅŸ a baÅŸta olmak üzere, Ä°stanbul`un hükûmet merkezi olarak kalması gereÄŸini bazı örneklere dayanarak ispat etmeye çalışıyorlardı. Ankara`nın gerek iklim, gerek ulaÅŸtırma araçları ve geliÅŸme kabiliyet ve istidadı ve gerekse mevcut tessisler ve kuruluÅŸlar bakımından hiç de uygun ve elveriÅŸli olmadığını söylüyorlar; Ä°stanbul`un “payitaht” olması lâzımdır ve mutlaka olacaktır, diyorlardı. Bu ifadeye dikkat edilirse, bizim “baÅŸkent” deyimiyle kastettiÄŸimiz anlam ile, bu ifadelerdeki “payitaht”deyimini kullananların görüşleri arasında bir fark bulmamak mümkün deÄŸildir. Bundan dolayı, bu konuda zaten kesinleÅŸmiÅŸ bulunan kararımızı resmen ve kanunî yoldan ilân ettirerek,”payitaht” sözünün de yeni Türkiye Devleti`nde kullanılmasına gerek kalmadığını göstermek lâzım, geldi. DışiÅŸleri bakanı Ä° s m e t P a ÅŸ a,9 Ekim 1923 tarihli tek maddelik bir kanun tasarısını Meclis`e teklif etti. Altında daha on dört kadar zatın imzası bulunan bu kanun teklifi,13 Ekim 1923 tarihinde uzun görüşme ve tartışmalardan sonra çok büyük bir çoÄŸunlukla kabul edildi. Kabul edilen kanun maddesi ÅŸudur : “Türkiye Devleti`nin baÅŸkenti Ankara ÅŸehridir.”

Kaynak: Nutuk

ANKARA`NIN BAÅžKENT OLUÅžU

Lozan Barış AntlaÅŸması`nın TBMM tarafından onaylanmasından sonra, Ä°stanbul 23 Eylül 1923`ten itibaren tahliye edilmeye baÅŸlandı. 6 Ekim 1923`de Ä°stanbul`un yabancı iÅŸgal kuvvetleri tarafından boÅŸaltılması tamamlandı. Yabancı iÅŸgal kuvvetlerinin Ä°stanbul`dan ayrılması, gündeme hükümet merkezi sorununu getirdi. Ä°smet PaÅŸa (Ä°nönü) hükümet üyesi olmakla beraber, Ankara`nın baÅŸkent oluÅŸunu öngören önergeyi 9 Ekim 1923`te on dört arkadaşı ile birlikte, Malatya Milletvekili olarak TBMM`ne verdi. Ä°smet PaÅŸa, Ankara`nın hükümet merkezi olması konusunu acil bir sorun olarak görmekte ve Lozan`dan itibaren zihnine yerleÅŸmiÅŸ bulunduÄŸunu ifade etmektedir. Ä°smet PaÅŸa`ya göre, Ankara`nın baÅŸkent olması iç ve dış çeÅŸitli sebeplere dayanmaktadır: “Lozan`da Batı dünyasının murahhasları, mütehassısları, diplomatları ile görüşüyorum. Bunlar Ä°stanbul Hükümeti`ni Ä°stanbul muhitini tanıyan insanlar ve yeni devletin o muhitin insanlarına göre kurulmasını arzu ediyorlar. Bunu her hallerinden anlıyorum. Bizim bakımımızdan meselenin daha ehemmiyetli ve deÄŸiÅŸik cepheleri var. Bir defa BoÄŸazlar askeri bakımdan tamamıyla açık, tamamıyla emniyetsiz. Bu vaziyetteyiz. Lozan AntlaÅŸması`yla elde edebildiÄŸimiz neticeler ve tarihi ÅŸartlar bizi endiÅŸeye sevk ediyor. Ayrıca Anadolu`nun ortasında bulunarak ve bir Anadolu hükümeti olarak yeni devleti çalıştırmak istiyoruz”.

13 Ekim 1923`te TBMM`de kabul edilen tek maddelik bir yasa ile Ankara, yeni devletin başkenti olmuş ve böylece devlet merkezinin İstanbul olacağı yolundaki çekişmelere son verildiği gibi, Cumhuriyetin ilanı için de bir adım atılmıştır. Bu, aynı zamanda Milli Mücadele`nin başından beri uygulanan Ankara`nın İstanbul`a hakim olacağı esasının bir sonucu idi.

1905 – Galatasaray Spor Kulübü kuruldu.

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 13.10.2007 tarihinde hale tarafından, Atatürk Günlüğü | Atatürk Today bölümünde paylaşılmıştır ve 441 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 4 adet mesaj daha bulunmaktadır.

Atatürk Günlüğü - Today | 13 Ekim - October orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...