Meroitik Yazı Nedir? | Meroitik Anıtsal Ve El Yazısı Alfabeleri – Meroitik Semboller Ve Sesler

Meroitik Yazı

Meroitik yazı, Meroë Krallığı’nın Meroitik dili yazmak için en azından M.Ö. 200 yılında kullandığı Mısır hiyeroglif ve Demotik kökenli bir alfabedir, ayrıca bir olasılıkla onu izleyen Nubiya krallıklarının dilini yazmak için de kullanılmıştır. Eski Nubiya dili daha sonraları Yunan uncial alfabesi ile yazıldığında bu alfabeye üç tane Meroitik glif (karakter) de dahil edilmiÅŸtir.

Meroitik anıtsal ve el yazısı alfabeleri

Meroitik yazı öncelikle alfabetik olduğundan Mısır hiyerogliflerinden tamamen farklı kuralları vardır. Bazı uzmanlar (Haarmann gibi) Yunan alfabesinin Meroitik yazının gelişiminde etkisinin olduğunu düşünmektedirler, buna neden olarak Meroitik yazıda sesli harflerin bulunmasını gösterirler fakat diğer bakımlardan bu harfler Yunanca gibi işlev göstermezler.

Meroitik yazı esasen alfabetiktir, fakat herhangi bir sesli harf yazılmadığı zaman /a/ seslisi varmış gibi varsayılır. Bir sessiz, o sembolün ardına /e/ (fonetik olarak schwa) eklenerek gösteriliyordu. Yani, iki harflik me /me/ hecesi ve yalnız /m/ sessizi ile gösterilebilmekteydi, ma hecesi ise tek harfle ve mi ise iki harfle gösterilmekteydi. DiÄŸer bazı hecelerin özel glifleri vardı. Bu baÄŸlamda tam anlamıyla ‘yarı-hecesel’ bir yazı olduÄŸu ve sadece yaklaşık aynı zamanlarda ortaya çıkan Hint hecesel (abugida) alfabelerini uzaktan anımsattığı söylenebilir. /n/ ve /s/ gibi çeÅŸitli hece sonu sessiz harfleri çoÄŸu kez koyulmuyordu.

Toplam 23 sembol vardı. Bunlara dört sesli de dahildir:

* a (yalnızca kelime başlarında; diğer durumlarda /a/ varsayılıyordu), e (veya schwa), i, o (veya u);

ondört kadar sessiz, herhangi bir sessiz belirtilmedikçe /a/ seslisi varsayılırdı:

* y(a), w(a), b(a), p(a), m(a), n(a), r(a), l(a), ch(a) (belki damaksal , Almanca ich, veya küçükdil, Hollandaca dag gibi), kh(a) (artdamaksıl, Almanca Bach gibi), k(a), q(a), s(a) or sh(a), d(a);

ve çeşitli heceler:

* ne veya ny(a), se or s(a), te, to, t(a) veya ti.

Bazı hecesel seslerin gösterimi ile ilgili tartışmalar sürmektedir: se bir hece miydi yoksa /Å¡/ gibi okunan s ‘den farklı bir sessiz miydi; benzer ÅŸekilde ne bir hece miydi yoksa /ñ/ sessizi miydi; ve yine t hecesel ti olabilir miydi. Bazı sesler için hecelerin alfabedeki harflerin yerine kullanılmış olmasının, Mereoitik lehçesel deÄŸiÅŸimlerinin tek bir yazıda birleÅŸtirilmesi amacıyla olabileceÄŸi öne sürülmüştür.

Meroitik alfabenin iki grafik formu vardır: Mısır hiyerogliflerinden alınmış anıtsal oyma formu ve yine eski Mısır’da kullanılan Demotikten türemiÅŸ el yazısı formu. Metinlerin çoÄŸunluÄŸu el yazısı ÅŸeklindedir. Mısır yazılarının farklı olarak, Meroitik’in iki formu arasında basit birebir uyuÅŸma vardır, yalnız el yazısı formunda sessiz harfi izleyen i harfi bir baÄŸ ile birleÅŸtiriliyordu.
Yazma yönü ya sağdan sola ve yukarıdan aşağıyaydı (el yazısı); veya sütunlarda yukarıdan aşağıya, sağdan sola şeklindedir (hiyeroglifsel form). Anıtsal işaretler Mısır hiyeroglifsel kaynaklarında olduğu gibi metnin başına doğru dönük oluyorlardı.

Ayrıca kelimeleri veya cümle parçaları ayırmak için kullanılan üç yatay veya dikey nokta işareti vardı; bu kullanılan tek noktalama işaretiydi.

Meroitik yazı eÄŸer gerçekten Nubiya krallıkları tarafından kullanılmışsa, altıncı yüzyılda Nubiya’ya Hristiyanlığın gelmesinin ardından yerini Koptik alfabesi almış olmalıdır.

Yazı 1909 yılında Britanyalı Mısır bilimci Francis Llewellyn Griffith tarafından çözülerek okunmuştur. Ancak, dilin kendisi hâlâ tam olarak anlaşılamamıştır.

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 11.04.2009 tarihinde Hale tarafından, Dünya Edebiyatı ve Edebi KiÅŸilikler bölümünde paylaşılmıştır ve 1845 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 0 adet mesaj daha bulunmaktadır.

Meroitik Yazı Nedir? | Meroitik Anıtsal Ve El Yazısı Alfabeleri - Meroitik Semboller Ve Sesler orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...