Kan Bağışı ve KızıLay Kan MerkezLeri

DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ’NÜN KAN BAĞIŞÇISI TİPLERİ

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) raporunda kan bağışçılarını temel olarak 3 gruba ayırmıştır.

1)Replasman Kan Bağışçısı :

Kana kan, yerine koyma, zorunlu kan bağışı, aile kan bağışçıları yöntemi olarak tanımlanır. Ulusal kan bankacılığı organizasyonunun yetersiz olduğu ülkelerde uygulanmaktadır. Güvenli kan bağışı yetersizliği sebebiyle ülkemizde hastane kan merkezlerinin tercih etmek zorunda kaldıkları yöntemdir.

Avantajları

* Ucuz ve kolay uygulanan bir yöntemdir.
* Gönüllü kan bağışının yetersiz olduğu ülkelerde çözüm olabilir.
* Yakınları için kan bağışlayan kişiler durumun önemini algılayabilir ve güvenli kan bağışçısı olarak kazanılabilir.

Dezavantajları

* Güvenilir olmayan kan temin yöntemlerinden biridir.
* Hasta yakınları kan bağışına zorlanmaktadır. Bu durum zaten zor durumda olan hasta yakınlarına ayrı bir sorumluluk ve olumsuz duygu yükler.
* Aile içi baskıya maruz kalan hasta yakınları kan bağışına engel teşkil edebilecek durumları saklayabilmektedir.
*Yeterli miktarda kan temin edilemezse veya hasta yakınlarından bağışçı bulunamazsa ticari kan bağışçılarına (kan simsarlarına) yönlenilir.
*Bu şekilde çözüm ile toplum için gerekli olan kan ihtiyacı uygun ve sürekli bir şekilde karşılanamaz.

2) Ticari Kan Bağışçısı:

Kan simsarları veya profesyonel kan bağışçıları olarak tanımlanır.

Avantajları

* Hiçbir avantajı yoktur.

Dezavantajları

* Güvenilir olmayan kan temini yöntemlerinden biridir. Bu yöntem güvenli kan bağışının temelini oluşturan “karşılık beklemeksizin” kan bağışı sistemini olumsuz etkiler.
* Bağışladıkları kan karşılığında para veya paraya dönüşebilecek bir çıkar beklentisi içindedirler.
*Maddi gücü olmayan aileler bu parayı her zaman karşılayamaz.
* Ticari kan bağışçıları hayatlarını sürdürmek için söz konusu paraya ihtiyaç duydukları için toplumun düşük gelir düzeyine sahip bölgelerinden gelirler. Sağlık durumları uygun olmayabilir, kötü beslenmiş olabilirler veya alıcıyı tehlikeye sokabilen bulaşıcı hastalıklara sahip olabilirler.
*Maddi bir çıkar uğruna kan verdikleri için kan bağışına engel teşkil edebilecek durumları saklamaktadırlar.
* Ticari kan bağışçıları kanlarını tavsiye edilenlerden daha sık verebilirler. Bu durum kendi sağlıkları üzerinde zararlı etkilere neden olabilir, ayrıca standartlara uymayan bir kan bağışı gerçekleştirmiş olurlar, verilen kan alıcının ihtiyaçlarını karşılamaz veya hiç yararı olmaz.

3) Gönüllü Kan Bağışçısı :

Dünya Sağlık Örgütü’nün en güvenilir yöntem olarak kabul ettiği kan temini yöntemidir. İhtiyaç duyulan kanın; gönüllü, karşılık beklemeksizin, düzenli ve bilinçli bağışçılardan temin edilmesi halinde en düşük riske sahip olduğunu bildirmiştir.

Gönüllü Olmanın Avantajları

* Kan bağışçıları kan vermek için bir baskı altında değildirler ve bundan dolayı düşük riskli bağışçı kriterlerine sahiptirler..
* Bu kişiler tanımadıkları insanların hayatını kurtarmak için güdülenmişlerdir.
* Düzenli kan bağışlamaya daha fazla isteklidirler. Bu durum sürdürülebilir kan stoku için önemlidir.
* Acil kan ihtiyacı durumunda yapılan çağrılara cevap verme ihtimalleri daha yüksektir.
* Sağlık açısından kan bağışına engel teşkil edebilecek durumlarda otokontrollerini sağlarlar, kan bağışını ertelerler veya yapmazlar.
Düzenli Olmanın Avantajları
* Güvenli kanın önemi hususunda bilinçlidirler ve her kan bağışlarında taramadan geçmektedirler. Bundan dolayı transfüzyonla geçen hastalık riskini daha az taşırlar.
* Hastalık tespit edilirse geriye dönük izlenebilirlik sağlanır.
* Günümüzde ithal edilen kan ürünlerinden yapılan ilaçların ülkemizde üretilebilmesi için düzenli kan bağışçısı sayımızın belirli bir düzeyde olması gerekir.
* Sürdürebilir güvenli kan stokunun sağlanabilmesi için düzenli bağış gerekmektedir.

Karşılık Beklemeksizin Kan Bağışının Avantajları

*Maddi bir çıkar uğruna güdülenmemişlerdir. Maddi bir beklenti içinde olmadıkları için kan bağışına engel teşkil eden durumlarda kan bağışını ertelerler veya yapmazlar.

Bilinçli Olmanın Avantajları