[Biyoloji] Plankton Nedir? | Planktonik Organizmalar – Plankton Türleri – Planktonik Organizmaların Büyüklüklerine Göre Sınıflandırılması

Plankton – Planktonik Organizmalar

Plankton, suda bulunan, hareket yeteneği akıntıya bağımlı olan canlılara verilen genel isimdir. Genellikle mikroskobik boyutta ve tek hücreli oldukları varsayılsa da, denizanaları veya kopmuş yosunlar da okyanusbilimciler tarafından plankton olarak tanımlanır.

Bitkisel planktonlara fitoplankton, hayvansal olanlarına ise zooplankton adı verilir. Göllerde, denizlerde ve akarsularda, hatta belirli şartlar altında buzullarda bulunabilirler.

“Plankton” adı, sürüklenen ya da dolaşan anlamına gelen Yunanca bir sözcükten türetilmiştir. Planktonlar denizlerde sürüklenerek yaşayan ve göl gibi tatlı suların yüzey katmanlarında da bulunan canlılardır. Çeşitli büyüklükte sayısız bitki ve hayvan akıntıya bağlı olarak denizlerde sürüklenmektedir. Her deniz hayvanı beslenme açısından dolaylı ya da doğrudan planktonlara bağımlı olduğundan, planktonlar denizlerdeki yaşamın kaynağıdır. Küçük balıklar planktonlarla beslenirken büyük balıklar da küçük balıkları yer.

Plankton türleri

Plankton tanımına akıntıyla sürüklenen tüm hayvanlar ve bitkiler girdiğinden çapı 1 metreye ulaşan büyük denizanaları bile plankton sayılır. Ama planktonlann büyük bölümü, diyatomeler ve kamçılılar olarak bilinen çok küçük tekhücreli hayvan ve bitkilerden oluşur. Tebeşir kısmen, delikliler denen milyonlarca küçük canlının kabuklarından oluşmuştur. Canlıyken öbür planktonlarla birlikte sürüklenen bu tekhücrelilerin ölmesiyle birlikte kabukları denizin dibine çöker. Yılın belirli aylarında yengeç ve denizyıldızı gibi çeşitli deniz hayvanlarının küçük yumurtaları ve larvaları da planktonların arasına katılır.

Memelilerin en irisi olan mavi balina yalnızca, planktonlar arasında yer alan, karidese benzer küçük kabuklularla beslenir. Kril denen bu kabuklular çok geniş sürüler halinde Güney Okyanusu’nda yaşar. Balinalar deniz suyuyla birlikte ağızlarını krille doldurur ve krilleri yutmadan önce suyu dışarı püskürtürler.

Bazı bitkisel ve hayvansal planktonlar, özellikle de sıcak denizlerde bulunanlar geceleri ışıldar. Planktonlar temel olarak akıntıyla sürüklenmekle birlikte, geceleri suyun yüzüne çıkıp gündüzleri dibe çekilir, yaklaşık 90 metre kadar derine inebilirler. Ringa gibi planktonlarla beslenen balıklar, geceleri planktonları izleyip yüzeye yaklaştıklanndan kolayca avlanabilirler. Planktonlar serin ve soğuk denizlerde, özellikle de kıyıların yakınlarında çok yaygındır. Planktonlann bolluğu akıntılara ve suyun mineralce zengin olmasına bağlıdır.

Hyperia macrocephala

Planktonik Organizmaların Büyüklüklerine Göre Sınıflandırılması

• Femtoplankton, < 2×10-7 m. (0.2 mikrometreden küçük, sucul virüslerdir, çok zehirlidirler, öldürebilirler. Bu sebepten dolayı 5.000.000 insan ölmüştür.)
• Pikoplankton 2 – 7 dam arası (Sucul bakteriler)
• Nanoplankton 2 – 20 hm arası
• Mikroplankton 100 – 200 km arası
• Mezoplankton 2 – 8 m arası
• Makroplankton 20 – 50 m arası
• Megaplankton > 500000 km

Makro- ve megaplanktonlar için değişik sınıflandırmalara rastlanabilir.

Calanoida

Fitoplankton türlerinden kokkolitler su yüzeyinden atmosfere geçen “dimetil sülfür” denen kimyasal maddeyi üretir. Bu madde oksijenle birleşerek sülfat haline geçer. Sülfatlar okyanus üzerindeki su buharı için yoğunlaşma çekirdekleri oluşturarak bulutları meydana getirirler ve belirli koşullar altında yağmura neden olabilirler. Dimetil sülfür, dolaylı olarak bulutların güneş ışınlarını yansıtma veya emme derecesini, yani albedoyu etkiler. Genel olarak, dimetil sülfür albedoyu artırır. Böylece bulutlar gelen güneş ışınlarını yansıtır, buna bağlı olarak toprağa erişen güneş ışınları da azalır.

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 16.09.2009 tarihinde Hale tarafından, Fizik - Kimya - Biyoloji Konu Anlatımları bölümünde paylaşılmıştır ve 1270 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 0 adet mesaj daha bulunmaktadır.

[Biyoloji] Plankton Nedir? | Planktonik Organizmalar - Plankton Türleri - Planktonik Organizmaların Büyüklüklerine Göre Sınıflandırılması orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...