Türkiye’nin Postacılık – Posta Tarihi Ve Posta Pulları | Türkiye’de Ä°lk Posta Hizmeti – Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu – Türkiye Cumhuriyet..

Türkiye’nin Postacılık – Posta Tarihi Ve Posta Pulları

Türkiye’nin postacılık tarihi ve posta pulları Türkiye’nin pulculuk mirasının ve onun önceki devleti Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu’nun bir yoklamasıdır. Türkiye’nin postacılık tarihi 18nci yüzyıllara tarihlenir, bu zamanda Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu içindeki yabancı ülkeler habercilik iÅŸlerini kendilerinin konsoloslukları ile sürdürüyorlardı. Postacılık servisinin gecikmiÅŸ olmasına karşın, 1863 yılında Türkiye Asya’da (Rusya’dan sonra) yapışkan posta pullarını basarak ikinci bağımsız ülke haline geldi. 1875 yılında Genel Posta BirliÄŸi’nin kurucu üyesi oldu. Daha sonra Dünya Posta BirliÄŸi oldu. Osmanlı devleti 1923 yılında Türkiye Cumhuriyeti oldu ve onu takip eden yıllarda onun postacılık hizmetleri çok modern ve yeterli hale geldi ve kendi posta pullarını ustaca dizayn edip üretti.

Selimiye Camii, Edirne, 1913

Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu’nun erken veya “klasik” pul basımı 1863 ve 1888 yılları arası Filatelist’ler arasında popülerdir. Ve onun Damgalar (posta) iÅŸleri geniÅŸ çalışmayı aldı. Filatelistler, kullanılmış olan Türk posta pullarını ve diÄŸer yabancı ülkelerin posta pullarını toplar. Türkiye’nin pulları ayrıca bir kompleks üzerindeki deÄŸerin deÄŸiÅŸtirilmesi ile filatelistlerin ilgisini çeker.

Osmanlı İmparatorluğu

Ä°lk posta hizmeti

18nci yüzyılda, yabancı ülkeler Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu’ndaki kendi haberleÅŸme hizmetlerini resmi sefarethanelerinde sürdürüyordu. Osmanlı Ä°mparatorlu’ÄŸu ile Kapitülasyon veya diÄŸer antlaÅŸmaları imzalamış olan dokuz ülke çeÅŸitli ilave bölgeye ait ticaret deÄŸiÅŸiminde haklar elde ediyordu. Böyle antlaÅŸmalar ile Rusya (1720 & 1783), Avusturya (1739), Fransa (1812), Büyük Britanya (1832) ve Yunanistan (1834), Almanya, Ä°talya, Polanya ve Romanya olmak üzere dokuz ülke Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu’nda posta hizmetini sürdürüyordu. Bunların bazıları genel posta hizmetlerini Avrupa ile mektuplaÅŸmada geliÅŸtiriyordu.

Eski genel postane, Konstantinopolis, Yak. 1865

Türkiye düzenli bir genel posta hizmetini, bir hizmetin Konstantinopolis ve ülkedeki diğer büyük şehirler arasında 1840 yılına kadar kurulmasına kadar sürdüremedi. Çünkü 1863 yılına kadar tüm imparatorluk içinde sadece ülke içinde hizmet veren 63 adet postane vardı ve hizmet tek tük ve yavaştı.

Tuğra basımı

1 Ocak 1863, Türkiye kendisinin ilk yapışkan posta pulunu basdı. O Asya’da yapışkan posta pulunu basan ikinci bağımsız ülkeydi. Rusya 1858, iki Ä°ngiliz kolonisi, Hindistan Scinde Bölgesi 1852, Hindistan 1854 ve Seylan’dan ilerideydi. Türkiye’nin pulları onun komÅŸusu ve daha önce eski kara toprağı olan Yunanistan’dan (bağımsızlığı 1832)iki sene sonra geliyordu.

Tuğra basımı (1863) kızmızı kontrol şeridiyle

Dizayn tuÄŸrayı (Türk hükümranlık amblemi) içeriyordu, daha sonra padiÅŸah Abdülaziz’i, üzerinde bir hilal ve Osmanlı Türkçesi ile yazılı bir Devleti Aliye Osmaniye veya “The Sublime Ottoman Empire” yazıtı. Bazı pulların arasında Nazareti Maliye devleti aliye veya “Ministry of Finance of the Imperial Government” sözleriyle yazılı kontrol ÅŸeridi vardır. Pul Konstantinapolis matbaasında dizayn edildi ve baskısı yapıldı, ve yazım tamamiyle Türkçe olup Arapça elyazısıyladır. Basım dört mezhebi içeriyordu ve düzenli posta pulları olarak basılıyordu ve Takse pulu ile ayni dört deÄŸerdeydi. Scott firmasının bu iÅŸler için düzenlenmiÅŸ olan kağıtları kullanılıyordu.

Duloz basımı

DiÄŸer ülkelerin iyi basılmış pullarıyla kıyaslandığında ilk basım pullar memnun etmedi, Türkiye, Yunanistan’ın pulların ilk basım için Paris olan kararını takip ederek Fransa’ya döndü. Bu pullar Duloz basımı olarak bilinir, çünkü pul kalıpları bir Fransız olan Duloz tarafından hazırlanmış ve orijinal basımı Paris’deki bir basım firması olan “Poitevi” firması tarafından yapılmıştır.

Bu pulların dizaynı Türk Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanmış fakat bu kiÅŸinin adı bilinmemektedir. Duloz pulları gerek posta ve vergi (Takse-tax) amaçlı olma üzere 6 deÄŸiÅŸik tipte basılmışlardır. Altı deÄŸiÅŸik tipte olmalarına karşın pulların bazı ortak özellikleri de vardır.Bu pulların dört köşesinde Arapça olarak pulun deÄŸeri yazılıdır. Orta kısımda ise yukarıya doÄŸru bakan bir ay-yıldız mevcuttur. Ay-yıldızın etrafında elips ÅŸeklinde bir bant ve bandın üzerinde siyah bir baskı (tip baskısı) bulunmaktadır. Bu siyah baskının üst kısmında “DEVLET” yazısı mevcuttur. DEVLET yazısının farklı bir ÅŸekilde yazılımı ile pullardaki tiplerin ayrımına olanak saÄŸlanmıştır. Altı deÄŸiÅŸik tipte yazılım vardır. Duloz pulları 1865 den 1876 yılına kadar basılmış ve ikisinin 1181-1882 yıllarında sürÅŸarjlanarak kullanılmasına karşın daha sonra gelen Ä°mparatorluk basımı pulların yurt içinde kullanımının 1888 yılında sona ermesine kadar gelecekte kullanılmıştır. 1868 yılında pul baskı kliÅŸeleri Konstantinapolis’e göderilmiÅŸ ve orada bakiye kalan pullar basılmıştır. Daha sonraki basımların bazıları kalitesiz bir ÅŸekilde basılmış ve kötü bir ÅŸekilde perfore edilmiÅŸtir. Pulların baskılarına özen gösterilmediÄŸi için pek çok renk farklılıklarına, üst üste baskılara, lekelere, kayık baskılara, dantel hatalarına ve buna benzer bir çok erölere (hatalar) rastlanmaktadır. Ayrıca bu pulların pek çok sahteleri de basılmış ve kullanılmıştır.

20 para – Duloz basımı 1865

Bu pulların pek çok bilinmeyen ve Türkçe kataloglarda veya kaynaklarda belirtilmeyen fakat Alman Micheil kataloğu Türkiye kısmında belirtilen başka farklılıkları da mevcuttur. Bu pulların 5 kuruşa kadar olan serileri ile bu değerin üzerinde olan seriler arasında şekilsel ve dokusal bir farklılık mevcuttur.

İmparatorluk basımı

Dünya Posta BirliÄŸi’ni takiben önceki Duloz basımından farklı Ä°mparatorluk pulu ilk defa 1876 yılında basıldı. Bu pul ülkenin adını ve deÄŸerini Arapça olduÄŸu kadar batı karekterlerinde taıyordu. Pulların, Dünya Posta BirliÄŸi üye ülkeleri içinde kullanılması tasarlanıyordu. Fakat 1888 yılı Mart ayı içinde resmi olarak yurt içi kullanımında geçerli hale geldi. Ä°mparatorluk pulları 1876 yılından 1890 yılına kadar basıldı. Ana posta pulu olan bu pullar (sürÅŸarjlanmış pullar hariç) Scot tarafından 32 katalog numaralarının bir toplamına tahsis edildi. Bunlar üç takse pulunu içeriyordu.

İmparatorluk basımı 1880–84

mparatorluk basımı uçları yukarıda son bulan Arap elyazısıyla çevrilmiÅŸ Duloz pullarındakine benzer Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu Posta Servisi “Post of Ottoman Empire” yazılı bir hilali içeriyordu. En alt kısmında batı rakamıyla yazılı 20 rakamı ve Para s (para) yazısı bulunmaktaydı. Orta kısmındaki hilal ÅŸeklindeki bir etiket üzerinde EMP:OTTOMAN (Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu) çalışması vardı.
Pullar, takse pulları hariç (tek renk siyah olarak basılmış) iki renkli olarak tipografi (yazıyı bir forma sokma sanatı ve tekniği) ile edilmiştir. Kaligrafik harflerden oluşan bir arka planı vardır (ayna imajında) ve Postai devleti Osmaniye yazısı okunur. Ayrıca Türkçe yıl tarihi 1291 (günümüz tarihine göre 1875 yılı) vardır. Kullanılan kombinasyon renkleri şaşırtıcıdır.

Ondokuzuncu yüzyılın sonunda

1982 yılında Türkiye filatelistlerce “Aema ve TuÄŸra” olarak bilinen karışık dizaynlı bir seri pul bastı. Bu pulların ikisinde de deÄŸer batı harlerini ve Fransızca para birimini (piastre=kuruÅŸ) ifade ediyordu. Pulların ortasında etrafı II. Abdülhamit’in tuÄŸrası ile çerilmiÅŸ Osmanlı Arması’nı taşıyordu. Pullar düzenli posta pulları olarak, takse pulu ve sürÅŸarjlanarak gaete pulu ve diÄŸer amaçlar için kullanıldı.

20 Para Arma ve TuÄŸra, 1898

Dünyanın ilk sekizgen pulu olarak dantel açılması için delindi 1898 yılında Türkiye silahlı kuvvetlerinin 1897 Osmanlı-Yunan Savaşı’nda Teselya’yı iÅŸgali üzerine bastı. Pullar tuÄŸra ve Larissa’da bir köprüyü birleÅŸtiren karışık bir dizayna sahipti ve alışılmamış sekizgen biçimi ve sekizgen ve kare biçimde ayrılmasına yarayacak ÅŸekilde delik açılması suretiyle onların hem kare veya hem de sekizgen ÅŸekilde ayrımasına olanak saÄŸlıyordu. Bu pullar sekizgen biçimde Perfore edilerek basılmış ilk pullardır.

1 kuruÅŸ (Piastre) askeri pul, 1898

Yirminci yüzyıl başları

1901 den 1911’e doÄŸru Türkiye, hüküm süren padiÅŸahın tuÄŸrasını içeren benzer dizaynlı bir seri pullar bastı.

Tipik bir erken 20nci yüzyıl pulu

Bütün erken Türk pulları Paris’te basılan ilk iki Duloz hariç Türkiye’de basıldı.Bütün bu pullar ayrıca 1913 yılına kadar farklı görünüme sahipti , Edirne’nin Bulgarlar’dan yeniden elde edilmesi anısına bir seri pul basıldığında. Bu pullar Oskan Efendi tarafından oyuldu ve Ä°ngilterede “Bradbury, Wilkinson & Co., Ltd.” firması tarafından basıldı. Bunlar daha çok uluslararası stildedir. Ortasındaki süsleme bir çerçeve ile kuÅŸatılır.

Yeni genel postane, Konstantinapolis, yak. 1913

1914 yılı baÅŸlarında, güzelce oyulmuÅŸ ( bazıları iki renkte) Konstantinapolis manzarasını ve diÄŸer imajları gösteren bir pullar serisi basıldı. Onlar Oskan Efendi tarafından dizan edildi ve Ä°ngiltere’de Bradbury, Wilkinson & Co. in England firması tarafından basıldılar

I. Dünya Savaşı ve Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu’nun sonu

Türkiye gizli Osmanlı-Alman antlaÅŸmasını 2 AÄŸustos, 1914 yılında imzaladı ve müttefiklerin merkez kuvvetleri tarafına Ekim 1914 yılında savaÅŸa girdi. ÅžavaÅŸ ve onun parçalanması Türkiye’nin savaÅŸ yıllarındaki pul basımına yansıdı.

Geçici – 1982 pulu üzerinde sürÅŸarj, 1915

Bu dönemde pullar askerler ve savaÅŸ sahnelerini gösteriyordu, bir dizi geçici pul kağıt yokluÄŸundan dolayı stoktaki eski pulların sürÅŸarjlanmasıyla elde edildi ve pullar öksüzlere irat toplamak için basıldı. 1865 yılına kadar eski olan pullar sürÅŸarjlandı BirleÅŸik güçler zafer elde etti ve Osmanlı hükümetinin çökmesinden sonra Konstantinapolis’i isgal etti. Sevr AntlaÅŸması 10 AÄŸustos, 1920 tarihinde Osmanlı Ä°mparatrluÄŸu’nun parçalanmasından sonra onaylandı.

Milliyetçi Hükümet – Anadolu

Mütarekeyi takiben, Mustafa Kemal Atatürk Ankara’da Milliyetçi Hükümeti ÅŸekillendirdi ve Türklerin KurtuluÅŸ Savaşı baÅŸladı. Konstantinapolis’in kuÅŸatılmış küçük bir alanı dışında Türkiye, Milliyetçi Hükümet tarafından kontrol ediliyordu ve “Asya’daki Türkiye” veya “Anadolu” ya referans oluyordu.

Anadolu eski varidat, handstamped 1921

Bu sonunda 24 Temmuz, 1923 yılında imzalanan ve Sevr AntlaÅŸması’nı ortadan kaldıran Lozan AntlaÅŸması‘nı doÄŸuruyordu. 1920 yılından 1922 yılına kadar olan sürede eski posta pullarının küçük bir stok miktarı karışık ve anlaşılması zor çapraşık ÅŸekildeki dizaynda ve batı harfleri olmaksızın posta pulu olarak deÄŸer kazanması için elmührüyle mühürlendi. Passer, bu dönemdeki çalışmayı “çok zor olarak” ifade etti, çünkü onları basımıyla ilgili elde edilebilir resmi kaynak yoktu. Veya ne kadarlık bir zaman geniÅŸliÄŸinde kullanılmışlardı. Fakat açık tarih içeren az bir hakiki mektup mevcuttur.”

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 14.08.2010 tarihinde Hale tarafından, Büyük Türk Tarihi | Türk Kültürü - Gelenekler ve El Sanatlarımız bölümünde paylaşılmıştır ve 342 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 2 adet mesaj daha bulunmaktadır.

Türkiye\'nin Postacılık – Posta Tarihi Ve Posta Pulları | Türkiye’de İlk Posta Hizmeti – Osmanlı İmparatorluğu – Türkiye Cumhuriyeti orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...