Türkçe’de Zamirler | Zamir Çeşitleri

Zamir (Adıl) : Cümlede ismin yerini tutan, isim olmadığı halde isim gibi kullanılabilen kelimelere denir. Zamirler, cümle içinde isimlerin yerlerini tuttukları için onların bulunduğu görevlerde bulunabilirler; özne, yüklem, nesne, zarf tümleci, dolaylı tümleç olabilirler. Zamirler, isimlerin yerlerini tutma şekillerine ve yerlerini tuttukları isimlere göre gruplara ayrılır.

Zamir Çeşitleri

A. Kelime Halindeki Zamirler
B. Ek Halindeki Zamirler
Kelime Halindeki Zamirler
1. Kişi Zamirleri
2. İşaret Zamirleri
3. Belgisiz Zamirler
4. Soru Zamirleri

Kişi Zamirleri

Kişi isimlerinin yerine kullanılan zamirlerdir.

TEKİL ÇOĞUL

1. kişi ben 1. biz
2. kişi sen 2. siz
3. kişi o 3. onlar

Not: “Kendi” kelimesi de kişi zamirlerinden sayılmaktadır.

Kişi zamirlerinin özellikleri :

a. Kişi zamirleri, isimlere getirilen hal eklerini alabilirler.

ben, beni, bana, bende, benden
sen, seni, sana, sende, senden
o, onu, ona, onda, ondan
Birinci ve ikinci tekil kişi zamirleri, -e hal eki aldığında kök değişikliğe uğrar;İ bana, sana şekline girer.
ben – e > bana, sen – e > sana

b. Kişi zamirleriyle tamlama kurulabilir. Tamlayan görevinde kullanılırlar :

Benim yurdum
Onun evi
Senin kitabın
Onların sorunları

İşaret zamirleri

Varlıkların yerini belirtme için kullanılan zamirlere işaret zamiri denir.
Tekil olanlar : bu, şu, o
Çoğul olanlar : bunlar, şunlar, onlar
Diğer işaret zamirleri : öteki, beriki
Bu çok sağlam bir evdir.
Bunları kim ***ürecek ?
Onu kim kırdı?

İşaret zamirlerinin özellikleri :

a. Bu, şu, o kelimeleri, ismi belirttiğinde sıfat, ismin yerine kullanıldığında ise zamirdir.
b. İşaret zamirleri de isimler gibi hal eklerini alarak çekime girerler.
c. İşaret zamirleri iyelik ekleri almaz.
d. İşaret zamirleri, isim tamlamalarında tamlayan olabilirler.

Bunun kapısı açık.
Şunun temelleri daha sağlam.

Belgisiz Zamirler

Hangi isimlerin yerini tuttuğu açıkça bilinmeyen zamirlere denir.
Hepsini tekrar çözsünler.

Türkçe’de kullanılan başlıca belgisiz zamirler : “biri, birkaçı, çoğu, bazısı, pek azı, tümü, bütünü, bir kısmı, her biri, herkes, başkası, hiçbiri”

Belgisiz zamirlerin çoğu aslında belgisiz sıfattır. Belgisiz sıfatın sonundaki tamlanan durumundaki isim düşürülür ve kelimeye üçüncü tekil ya da üçüncü çoğul eki getirilir. Böylelikle belgisiz zamirler oluşturulur.

Birkaç öğrenci geldi ; birkaçı dışarıda kaldı.
Bazı sorular kolay ; bazıları zordu.
Belgisiz zamirler bazı iyelik eklerini alabilirler.
Birkaç-ı, birkaç-ı-mız, birkaç-ı-nız
Pek çoğ-u, pek çoğ-u-muz, pek çoğ-u-nuz

Soru Zamirleri

Soru yoluyla ismin yerini tutan zamirlere soru zamiri denir.
Bunlar kim getirdi ?
Yanında ne var ?
Hangisi sizinle gelecek ?
Buraya neden geldiniz ?
Dilimizdeki asıl soru zamirleri, “ne” ve “kim” dir. Diğer soru zamirleri çekim ekleleri alarak türemişlerdir: “neyi, kimi, nereye, kime, nerede, kimde…”

Soru zamirleri, aslında sıfat olan “hangi” ve “kaç” kelimelerinden de türeyebilir.

Hangi ev güzel ? (sıfat)
Hangisi güzel ? (zamir)

Ek halindeki Zamirler

İyelik Zamirleri

İsimlerin sonuna eklenerek, onların ait oldukları kişileri bildiren eklerdir.

Tekil Çoğul
Ders-i-m ders-i-miz
Ders-i-n ders-i-niz
Ders-i ders-leri

İlgi Zamiri

Bir cümlede aynı ismi tekrarlamamak için ilgi zamiri kullanırız. İlgi zamiri “-ki” kelimeyle bitişik yazılır ve ismin yerini tutar.
Onunkinden yaz.

Benimki durmuş senin saatin kaç ?

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 06.12.2009 tarihinde TURKISH_RAP tarafından, Güzel Türkçe'miz | Türkçe Dilbilgisi bölümünde paylaşılmıştır ve 1421 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 0 adet mesaj daha bulunmaktadır.

Türkçe\'de Zamirler | Zamir Çeşitleri orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...