Tarihi Gizemler | Bataklık Cesetleri – Zaman: İÖ, 1. Yüzyıl-Ä°S 4. Yüzyıl – Mekân: Kuzey Avrupa

Tarihi Gizemler

Bataklık Cesetleri

Zaman: İÖ, 1. yüzyıl-İS 4. yüzyıl
Mekân: Kuzey Avrupa

1640 baharında Schalkholzer Bataklığı’ndan bir insan cesedi çıkarıldı. Adam herhalde öldürülmüş ve oraya gömülmüştü. BAUERNCHRONIK DES HARTICH SIERK AUS WROHM, 1615-64.

Kuzey Avrupa’nın ÅŸaşırtıcı derecede iyi korunmuÅŸ bataklık cesetleri hem popüler hayalgücünü hem de bilimsel varsayımları uzun bir süre etkilemiÅŸtir. Bu ıssız ve tehlikeli bataklıklarda bu insanların ne iÅŸleri vardı? Nasıl bu kadar iyi korunabilmiÅŸlerdi? Ve cesetlerin çoÄŸunun ÅŸiddete maruz kaldıkları gözönüne alınırsa neden burada ölmüş ya da öldürülmüşlerdi? Bunlar tanrılara ya da bu sulak yerlerin ruhlarına mı kurban edilmiÅŸlerdi? Yoksa kaza ya da cinayet çok daha inandırıcı bir açıklama olabilir miydi?

Bataklık cesetlerinin ilk esrarı olan bu kadar iyi korunmuş olmaları kolaylıkla açıklanabilir. Burada en önemli şey, bataklıklardaki bataklık yosununun turba oluşturmasıdır. Bu da bakterilerin üreyememesi ve böylece de organik maddelerin (aynı zamanda bataklık cesetlerinin) bataklık yosunu içinde bakteri saldırısına uğramaması demektir.

Yosunda doÄŸal bir deri tabaklama kimyasalı vardır ve bu da bataklık cesetlerinin derilerini korurken, rengini de “Maillard reaksiyonu” adı verilen bir süreçle koyu kahverengiye dönüştürür. Bataklık yosunu ölünce turbaya dönüşür ve bataklık cesedi, biriken tabakaların altında kalır. Son yüzyıllarda yakıt olarak turba kullanılması ve son zamanlarda bahçelerde turbanın hâlâ kullanılır olması nedeniyle, bataklık cesetleri bu turba kullanımı sırasında tekrar günışığına çıkmıştır.

(Sol Ãœstte) Windeby Kızı’nın başının bir yanı tıraÅŸ edilmiÅŸ ve gözlerinin de baÄŸlı olması, ölümün bir kaza olmadığını göstermektedir. (Solda) Bazı bataklık cesetleri ölümden önce soyulmuÅŸlardı. Huldremose Kadını’nın üzerinde ise koyun postu bir pelerin, ekose bir etek, başında bir örtü vardı. (SaÄŸda) Danimarka’da I950’de bulunmuÅŸ olan Tollund Adamı’nın boynunda, asılması için kullanılmış olan ip hâlâ duruyordu.

KEŞİF VE TARİHLEME

Eski çaÄŸların bataklık cesetlerinin en eski keÅŸif kayıtları 17. yüzyıldadır ve 18. ile 19. yüzyıllar boyunca bulunan ceset sayısı da artmıştır. Bu cesetlerden bir kısmı bir iz bırakmadan kaybolmuÅŸlar, bir kısmı yeniden kutsanmış topraklara gömülmüşler ama turba bataklığının koruyucu ortamı olmadan hemen çürümüşlerdir. En az bir bataklık cesedi, “mumya tozu” kaynağı olduÄŸu gerekçesiyle pahalı bir ilaç olarak satılmıştır.

Ciddi bilimsel araÅŸtırmalar ancak 1870’lerden sonra baÅŸlamışsa da, en ünlü bataklık cesetleri keÅŸifleri ancak 20. yüzyılda gerçekleÅŸmiÅŸtir. Aynı zamanda teknolojideki ilerlemeler de Danimarka’daki Tollund (1950) ve Britanya’daki Lindow Moss (1984) cesetlerinde ayrıntılı analizler yapılmasını mümkün kılmıştır.

Bataklık cesetlerinin mükemmel bir biçimde korunmuÅŸ olmaları gerçek eskiliklerini maskelediÄŸi için, bunların gerçekten ne kadar eski olduklarım anlamak için büyük çabalar harcanmıştır. Danimarka’da 1950’de Tollund Adamı’nı bulan turba kesiciler, yakınlarda öldürülmüş bir cinayet kurbanı bulduklarım sanarak polise baÅŸvurmuÅŸlardı.

1983’te Cheshire’da Lindow Moss’da saçları, gözleri ve beyninin bir parçası olan bir kafatası bulununca polis bunun bilinen bir cinayet kurbanına ait olduÄŸunu sanmış ve zanlı kiÅŸi de, delilleri görünce cinayeti iÅŸlediÄŸini itiraf etmiÅŸti. Ancak radyokarbon testleriyle Tollund Adamı ile Lindow Kadını’nın ikisinin de yaklaşık 2000 yaşında oldukları saptanmıştır.

En yaÅŸlı bataklık cesedinin -Danimarka’nın Fyn adasından Koeljberg Kadını- 10.000 yıl öncesine ait olduÄŸu tespit edilmiÅŸtir. Mezolitik Dönem’e ait olan bu cesette, daha sonraki Neolitik örneklerde olduÄŸu gibi, yumuÅŸak doku korunamamıştır. Bataklık cesetleri tam olarak Demir Çağı’nda baÅŸlamakta ve Britanya ile irlanda, Hollanda, Danimarka ve Almanya’da çıkmaktadır.

Küçük bir kısmı OrtaçaÄŸ ya da OrtaçaÄŸ sonrası döneme aitse de, büyük bir çoÄŸunluÄŸu İÖ 1. yüzyıl ile Ä°S 4. yüzyıl arasındaki dönemden kalmadır. Bu sıklık bunların kaza sonucu ölmediklerini, o belirli dönemde Kuzey Avrupa’nın pek çok bölgesine özgü kurban ya da idam uygulamaları olduÄŸunu göstermektedir.

Kuzey Avrupa’nın bataklıklara ve sulak yerlere ritüel gömme âdeti, yalnızca bulunan insan kanıtlarıyla deÄŸil, İÖ 1650 tarihinden kalma Trundholm güneÅŸ arabası gibi geliÅŸmiÅŸ madeni eÅŸya ile de belgelenmiÅŸtir.

CÄ°NAYET MÄ°, KURBAN MI?

Bu insanların zamansız ve ÅŸiddet kullanılarak öldürüldükleri bellidir. 1984’te Lindow Kadını’nın yakınlarında bulunan Lindow Adamı’nın başına iki darbe vurulmuÅŸ, boÄŸazı kesilmiÅŸ ve boynu bir garotla kırılmıştı. DiÄŸer Danimarka bataklık cesetleriyle Graubelle Adamı’nın da boÄŸazı kesilmiÅŸti ama alnındaki yara ve kırık bacağı da bir kaza olamazdı.

Tollund Adamı asılarak öldürülmüştü. Borremose Kadını’nın kafa derisi yüzülmüş olabilir. Yde Kızı bıçaklanmış ve boÄŸulmuÅŸtu. Bu insanların çok farklı yöntemlerle öldürülmüş olmaları gerçekten ilginçtir. Bunların cinayet kurbanları olmayıp planlı olarak idam ya da kurban edilmiÅŸ olduklarını gösteren baÅŸka özellikler de vardır. Cesetlerin büyük bir kısmı çıplak gömülmüştü; giysilerin bulunduÄŸu durumda bunlar sanki kiÅŸi idamdan önce soyulmuÅŸ gibi baÅŸka yerlerde bulunmuÅŸtu. Windeby ve Yde genç kızlarının baÅŸlarının bir yanı tıraÅŸ edilmiÅŸti.

Arkeologlar bu cesetlerin açıklamasını 2. yüzyıl baÅŸlarında yaÅŸamış Romalı yazarlardan Tacitus’ta aramışlardır. Tacitus, Cermen halkları üzerindeki araÅŸtırması Germania’dâ Kuzey Avrupa yerli toplumlarında bazı suçlar için verilen cezalar konusunda ÅŸunları yazmaktadır: “Hainler ve asker kaçakları aÄŸaçlara asılırlar. Korkaklar, görevden kaçanlar ve doÄŸa-dışı suçlar iÅŸleyenler sazdan bir sepet altında bataklığa gömülürler.” Burada sözü edilen “doÄŸadışı” hem eÅŸcinsellik hem de rastgele cinsel iliÅŸki olabilir.

Zina suçu iÅŸleyen kadınlar ayrı olarak ele alınmıştır: “Suçlu kadın kocası tarafından cezalandırılır. Koca kadının saçlarını tıraÅŸ eder, onu çırılçıplak soyar ve akrabaların önünde evinden çıkarıp köyün içinden geçirerek kırbaçlar.” Bulunan cesetlerin çıplaklığı bu anlamda rezil etme iÅŸareti olabilir. Erken OrtaçaÄŸ döneminden bir Burgonya yasasına göre kocasını reddeden bir kadın bataklığa atılır.

Bataklık cesetlerinin suçlular mı yoksa kurbanlar mı oldukları henüz kesin deÄŸildir. Kuzey Avrupa’da adakların göllere ve bataklıklara atılma geleneÄŸi vardır ve bunların arasında, Trundhum güneÅŸ arabası gibi görkemli madeni eÅŸyalar da bulunmaktadır. Bataklık cesetleri de bu geleneÄŸin bir parçası olarak görülebilir. Ama aynı zamanda bataklığa gömülmenin Ä°S ilk yüzyıllarda Cermen toplumları tarafından bir ceza türü olarak kullanıldığını gösteren kanıtları da gözardı edemeyiz.

Bataklık cesetlerinde yapılan mide analizleri, kurbanın son yemeÄŸini tespit etmemize yarayan ipuçları da vermiÅŸtir: Tollund ve Grauballe Adamı son yemek olarak yavan bir yulaf çorbası içmiÅŸlerdir. Ancak Grauballe Adamı’nın parmak uçları elleriyle çalışmadığını gösterdiÄŸi için kendisi yüksek düzeyde biri olmalıydı.

YediÄŸi yulaf zehirli olduÄŸundan komadayken ölmüş olabilir. Son analizde Kuzey Avrupa’nın bataklık cesetleri için bir tek açıklama olmayabilir. Ancak bunlardan pek azının sisli havada uÄŸradıkları talihsiz ve basit bir kaza sonucu bataklıkta öldüğü açıktır.

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 31.05.2012 tarihinde Hale tarafından, Medeniyetler ve Ãœlkeler Tarihi Ansiklopedisi bölümünde paylaşılmıştır ve 57 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 0 adet mesaj daha bulunmaktadır.

Tarihi Gizemler | Bataklık Cesetleri - Zaman: İÖ, 1. Yüzyıl-İS 4. Yüzyıl - Mekân: Kuzey Avrupa orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...