Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler BirliÄŸi’nin Askerî Tarihi – Kızıl Ordu | Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler BirliÄŸi’nin Dağılması – 25 Aralık 19..

Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler BirliÄŸi’nin Askerî Tarihi

Sovyetler BirliÄŸi’nin askerî tarihi BolÅŸeviklerin iktidara geldiÄŸi 1917 Ekim Devrimini izleyen günlerde baÅŸlar. Yeni hükümet Rus İç Savaşı’nda deÄŸiÅŸik rakipleriyle baÅŸa çıkabilmek amacıyla Kızıl Ordu’yu kurdu. 1939’da Mançukuo ile MoÄŸolistan arasındaki sınır anlaÅŸmazlığında MoÄŸolistan’ı destekleyerek Khalkha Nehri Hâdisesi’nde Mançukuo’yu sahiplenen Japonya ile çarpıştı. Molotov-Ribbentrop paktıyla Nazi Almanyası ile anlaÅŸarak Polonya’nın doÄŸu illerine saldırdı ve kuvvetlerini konuÅŸlandırdı. Baltık Devletleri’ni, Romanya’dan Besarabya ve Kuzey Bukovina’yı ilhak etti. 1939-1940’ta Finlandiya’yı iÅŸgal etti. II. Dünya Savaşı’nda Nazi Almanyası’nı yenilgiye uÄŸratan ana askerî kuvvet Kızıl Ordu’ydu. SavaÅŸtan sonra Almanya’nın doÄŸu yarısı ile Orta ve DoÄŸu Avrupa’daki birçok ülkeyi iÅŸgal etti, bunlar daha sonra DoÄŸu BloÄŸu’nun uydu devletleri olmuÅŸlardır.

1920 yılında Kızıl Ordu’nun geçit töreni, Harkov

Sovyetler BirliÄŸi, Amerika BirleÅŸik Devletleri’ne rakip tek süper güç haline gelmiÅŸti. Ä°ki ülke arasında süregelen SoÄŸuk SavaÅŸ, askerî kuvvetlerin artırılmasına, nükleer silah ve uzay yarışına neden olmuÅŸtur. 1980’lerin başında Sovyet silahlı kuvvetleri diÄŸer tüm ülkelerden daha fazla birliÄŸe ve nükleer silaha sahipti. 1991 yılında ekonomik ve politik faktörler nedeniyle Sovyetler BirliÄŸi çöktü.

Sovyet silahlı kuvvetleri beÅŸ ana kuvvetten oluÅŸuyordu. Resmî önem sıralamasına göre ana kuvvetler ÅŸunlardı: Stratejik Füze Kuvvetleri, Kara Kuvvetleri, Hava kuvvetleri, Hava Savunma Kuvvetleri, ve Deniz Kuvvetleri. DiÄŸer iki Sovyet askerî birimi ise İçiÅŸleri Bakanlığı’na baÄŸlı milis kuvvetler (MVD Birlikleri) ve KGB’ye baÄŸlı Sovyet Sınır Muhafaza Birlikleri’ydi. Bu kurumlar ülkeden bağımsızdı.

Çarist ve Devrimci Geçmiş

Åžubat Devrimi ile Çar devrilmiÅŸ ve yerine 1917’de Rusya Geçici Hükümeti’ni iktidara getirmiÅŸti. Bu geçici hükümet de 1917 Ekim Devrimi’yle yıkılacaktı. I. Dünya Savaşı’nda DoÄŸu Cephesi’ne katılarak yorgun düşmüş olan Rus Ordusu parçalanma ve yıkılmanın son devrelerini yaşıyordu. Her ne kadar komuta kademesinde BolÅŸeviklerin nüfuzu güçlüyse de, subayların çoÄŸu Komünizm’e ÅŸiddetle karşı çıkıyordu. BolÅŸevikler, Çarlık Ordusu’nu nefret edilen eski rejimin temel unsurlarından biri olarak gördüler ve bu orduyu kaldırarak yerine Marksist davaya baÄŸlı yeni bir askerî kuvvetin kurulmasına karar verdiler. Dolayısıyla Çarlık Ordusu’nun çekirdeÄŸi Rusya Geçici Hükümeti Ordusu’nun ve daha sonra da Beyaz Ordu’nun çekirdeÄŸine dönüştü. Beyaz Ordu Rusya dışındaki müttefik güçlerle (Japonya, BirleÅŸik Krallık, Fransa ve Amerika BirleÅŸik Devletleri) aralıklarla baÄŸlantı kurarak Rus İç Savaşı sırasında Kızıl Ordu ile çarpıştı.

28 Ocak 1918’de BolÅŸevik Lider Vladimir Lenin Kızıl Ordu’nun kuruluÅŸunu içeren kararı verdi. Kızıl Ordu 20.000 kiÅŸilik Kızıl Muhafızlar, 200.000 kiÅŸilik Baltık Filosu denizcileri ve bir avuç sempatizanın, Petrograd karargâhındaki askerlerle birleÅŸtirilmesiyle oluÅŸturuldu. Lev Troçki ilk savaÅŸtan sorumlu komiser olarak görev aldı.

Kızıl Ordu mensupları Petrograd’da Vladimir Lenin ve Lev Troçki’nin etrafında toplanmış.

Ä°lk Kızıl Ordu eÅŸitlikçiydi ancak disiplini zayıftı. BolÅŸevikler askerî rütbeleri ve selamlamayı burjuva gelenekleri olarak algıladığından bunları kaldırdı; askerler artık kendi liderlerini kendileri seçiyor ve hangi emirlere uyacaklarına dair oylama yapıyorlardı. Bu uygulama Rus İç Savaşı’nın (1918-1921) baskısı altında ortadan kaldırıldı ve rütbeler tekrar getirildi.

İç SavaÅŸ sırasında BolÅŸevikler Beyaz Ordu diye bilinen devrim karşıtı güçlerle olduÄŸu kadar, yeni BolÅŸevik hükümetini devirmenin gerekli olduÄŸunu düşünen Rusya’nın BirleÅŸik Krallık ve Fransa gibi eski müttefikleriyle de çarpıştılar. Rakiplerine karşı elde ettikleri ilk zaferler sonrasında iyimserliÄŸe kapılan Lenin, Sovyet Batı Ordusu’na Ober-Ost bölgesinden (Almanların iÅŸgal ettiÄŸi Rus Çarlığına ait bölgeler) ayrılan Alman Ordusu’nun yarattığı boÅŸluktan yararlanarak batıya doÄŸru ilerlemesi emrini verdi. Bu harekât yeni kurulan Ukrayna Halk Cumhuriyeti ile Belarus Halk Cumhuriyeti’ni içine aldı ve sonunda Çarlık Rusyası’ndan bağımsızlığını ilan edip yeni kurulmuÅŸ bir devlet olan, Ä°kinci Polonya Cumhuriyeti’nin de Sovyetler tarafından iÅŸgaline yol açtı. Polonya’nın iÅŸgali ve Polonya-Sovyet savaşının baÅŸlatılmasıyla BolÅŸevikler hem yurtta hem de dünyada kapitalist güçleri en sonunda yeneceklerine dair olan inançlarını belirttiler.

Rus Ordusu’ndaki subayların tamama yakını soylu (dvoryanstvo) idi ve çoÄŸunluÄŸu Beyaz Ordu saflarına geçmiÅŸti. Bu nedenle İşçi’nin ve Köylü’nün Ordusu ilk baÅŸlarda deneyimli askerî liderlerin eksikliÄŸini çekti. Buna çare olarak BolÅŸevikler 50.000 eski Ä°mparatorluk Ordusu subayını Kızıl Ordu’yu komuta etmesi için silah altına aldı. Aynı zamanda profesyonel komutanların (resmî olarak askerî uzmanlar “voyenspets” diye adlandırılıyorlardı) sadakatini görmek ve eylemlerini kontrol altında tutabilmek için Kızıl Ordu birliklerine siyasî komiserler de atadılar. 1921 yılında Kızıl Ordu dört ayrı Beyaz Ordu’yu yenmiÅŸ ve iç savaÅŸa karışan beÅŸ yabancı ülke birliÄŸini durdurmuÅŸ ama Polonya cephesinde de gerilemeye baÅŸlamıştı.

Polonya kuvvetleri 1920 yılının AÄŸustos ayında baÅŸlattıkları VarÅŸova Savaşı (1920) ile cesur bir karşı saldırıya giriÅŸerek süregelen BolÅŸevik zaferlerine dur diyebilmiÅŸti. VarÅŸova’da Kızıl Ordu beklenmedik bir ÅŸekilde çok büyük bir yenilgiye uÄŸrayınca savaşın seyri tamamen deÄŸiÅŸti ve Sovyetlerin 18 Mart 1921’de imzalanan Riga AntlaÅŸması’nın aleyhine olan koÅŸullarını kabul etmesine neden oldu. Bu, Kızıl Ordu tarihinin en büyük yenilgisiydi.

İç savaştan sonra Kızıl Ordu giderek profesyonellik düzeyi artan bir askerî kurum olmuştur. Beş milyon askerinin çoğuna silah bıraktırıldıktan sonra, Kızıl Ordu küçük düzenli bir kuvvet haline dönüştürüldü ve savaş zamanında kolaylık yaratması için bölgesel milis kuvvetleri oluşturuldu. İç savaş sırasında kurulan Sovyet askerî okulları, Sovyet gücüne sadık yüksek sayıda subay mezun etmeye başladı. Askerlik mesleğinin prestijini artırma çabası içindeki Parti, resmî askerî rütbeleri tekrar getirerek siyasî komiserlerin gücünü azalttı ve tek kişi tarafından komuta edilme prensibini sağladı.

Sovyet askerî doktrininin, ideolojisinin ve yapısının gelişimi

Parti Hâkimiyeti

Sovyetler BirliÄŸi Komünist Partisi’nin ülkenin silahlı kuvvetleri üzerinde hâkimiyetini saÄŸlayacak bir dizi yöntemi vardı. Ä°lk olarak, belirli bir rütbeden itibaren ancak bir parti üyesi komuta seviyesine gelebiliyordu, dolayısıyla parti disiplinine tabiydiler. Ä°kinci olarak en üst düzey askerî liderler sistematik bir ÅŸekilde partinin en üst kademelerine de katılıyordu. Üçüncü olarak da tüm silahlı kuvvetlere dağılmış olan siyasî komiserler ağı ile askerî eylemleri etkileyebiliyordu.

“Zampolit” denen bir siyasî komutan yardımcısı parti oluÅŸumlarına öncülük ediyor ve askerî birlik içindeki parti siyasetini yürütüyordu. Askerlere Marksizm-Leninizm üzerine dersler veriyor, Sovyetler açısından dış olayları deÄŸerlendiriyor ve Parti’nin silahlı kuvvetlerden beklentilerini anlatıyorlardı. II. Dünya Savaşı’nı takiben Zampolit tüm komuta yetkisini kaybetse de, kendi birlik komutanının siyasî tavrı ve performansını bir üst siyasî subaya veya kuruma raporlama gücünü elinde tuttu.

1989 yılında tüm silahlı kuvvetler personelinin yüzde 20’yi aÅŸkın bir bölümü parti ya da Komsomol üyesiydi. Bu oran subaylarda yüzde 90’ı aşıyordu.

Askerî Karşı-İstihbarat

Sovyet Ordusu tarihi boyunca Sovyet gizli polisi (Cheka, GPU, NKVD, ve diÄŸerleri) tüm büyük askerî birliklerde bulunan Özel karşı-istihbarat bölümlerinin kontrolünü elinde bulundurdu. Bunların en iyi bilineni Büyük Yurtseverlik Savaşı (II. Dünya Savaşı) sırasında yaratılan SMERSH’tir (1943-1946). Her ne kadar bu özel bölümlerin komuta kadrosu bilinse de, bu kadroya ek olarak Cheka üyesi ve normal askerlerden oluÅŸan gizli bir muhbir aÄŸları da bulunuyordu.

Siyasî Doktrin

Lenin ve Troçki’nin yönetimi altındaki Kızıl Ordu, Karl Marx’ın burjuvazinin ancak dünya çapında bir proleter devrim ile yenilebileceÄŸi söylemine baÄŸlı olduÄŸunu belirtmiÅŸtir. Bu amaçla Sovyet askerî doktrininin ilk evrelerinde yurtdışına devrimin yayılması ve dünya üzerindeki Sovyet etkisinin geniÅŸletilmesi yönüne ağırlık verilmiÅŸtir. Lenin, Marx’ın teorisi için deney olarak kullandığı Polonya iÅŸgalinde komÅŸu Almanya’da bir komünist ayaklanma çıkması umudunu taşıyordu. Lenin’in Polonya seferinin tek sonucu Mart 1919’da Komünist Enternasyonal (Comintern)’in kuruluÅŸu olmuÅŸtu. Bu örgütün tek amacı “mümkün olan her yoldan, silahlı kuvvetler de dahil, uluslararası burjuvazinin yıkılması ve devletin tamamen yokedileceÄŸi aÅŸamaya geçiÅŸ süreci olarak uluslararası bir Sovyet Cumhuriyetinin kurulması için” mücadele etmekti.

Comintern ilkelerine uyarak Kızıl Ordu, Türkistan’ı Sovyet birliÄŸinde tutmak için Türkistan’da çıkan Basmacı Ä°syanı’nı güç kullanarak bastırdı. 1921 yılında Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti’ni iÅŸgal eden Kızıl Ordu, hükümeti devirdi ve yerine bir Sovyet Cumhuriyeti kurdu. Gürcistan’ın, daha sonra Ermenistan ve Azerbaycan ile zorla birleÅŸtirilmesiyle Sovyetler BirliÄŸi’nin üye devleti olan Transkafkasya Federal Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kurulmuÅŸtur.

Dünya komünizmi idealleri Rus İç Savaşı’nın çıkması nedeniyle genel olarak baÅŸarılı olamadı ve II. Dünya Savaşı’na kadar tekrar dünya komünizmi için çalışılmadı.

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 04.10.2009 tarihinde Hale tarafından, Medeniyetler, Ãœlkeler ve Dünya Tarihi bölümünde paylaşılmıştır ve 360 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 4 adet mesaj daha bulunmaktadır.

Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği\'nin Askerî Tarihi - Kızıl Ordu | Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği\'nin Dağılması - 25 Aralık 1991 - Sovyetler Birliği\'nin Çöküşünü Hazırlayan Etkenler orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...