Saint Benoît Fransız Lisesi – BeyoÄŸlu – Ä°stanbul | Okulun Tarihçesi – Verilen EÄŸitim – Ä°letiÅŸim Bilgileri

Saint Benoît Fransız Lisesi

BeyoÄŸlu – Ä°stanbul

Resmi adı Özel Saint Benoit Fransız Lisesi. Fransızca Lycée Français Privée Saint-Benoît. Ä°stanbul’un BeyoÄŸlu ilçesi Karaköy semtinde bulunan ortaöğretim kurumu. Türkiye’nin en eski eÄŸitim kurumlarından biri olan Saint-Benoit, aynı zamanda Ä°stanbul’un en köklü latin-katolik kurumlarından biridir.

Saint Benoît Lisesi‘nin resmi kuruluÅŸ yılı olarak 1783 gösterilse de kurumun tarihi aslında 1362’de, henüz bir Ceneviz kolonisi olan Galata’da baÅŸlar. Ãœstelik baÅŸlangıçta, Saint-Benoît Fransız deÄŸil; bir Ä°talyan kurumudur. Monte-Cassino’daki Benedikten manastırına baÄŸlı Cenova’lı rahibeler tarafından kurulan Sainte-Marie de la Miséricorde (Monastère de la Citerne de Péra – Pera Sarnıcı Manastırı olarak da bilinir) isimli bir manastır, bugünkü kurumun temelini oluÅŸturmaktadır. Bu dönemin yegâne maddi hatırası, okul giriÅŸindeki çan kulesinden ibarettir.

KuruluÅŸ

12 Mayıs 1427 tarihinde Francesco Spinola baÅŸkanlığındaki Ä°talyan Benedikten keÅŸiÅŸlerinin denetimine giren ve ismini San Benedetto olarak deÄŸiÅŸtiren kurum, 24 Ekim 1450’de Dom Nicolas Meynet baÅŸkanlığındaki Fransız Benedikten keÅŸiÅŸlerinin yönetimine geçmiÅŸ ve böylelikle Saint-Benoît adını alarak bir Fransız kurumuna dönüşmüştür. Saint-Benoît manastırı, 1540 yılında Fransa Kralı I. François’nın talebi ve Kanuni Sultan Süleyman’ın izniyle Fransa BüyükelçiliÄŸi Åžapeli olarak kabul edilmiÅŸ ve böylelikle diplomatik koruma altına girmiÅŸtir.
18 Kasım 1583 tarihinde Fransa Kralı III. Henri’nin isteÄŸi doÄŸrultusunda Papa XIII. Gregorius, manastırı Benedikten tarikatından alıp Cizvit (Jésuites) rahiplerine vermiÅŸ ve Jules Mancinelli’nin yönetiminde ikisi Fransız ve ikisi Ä°talyan toplam dört Cizvit rahip, kurumu devralmıştır.

Saint-Benoît’da ilk eÄŸitim kurumu, manastıra baÄŸlı olarak yine Cizvit rahiplerin giriÅŸimiyle 1583 senesinde kurulmuÅŸtur. 1586 yılındaki veba salgını sırasında çok sayıda görevlinin hayatını kaybetmesi nedeniyle okul kapanma tehlikesi yaÅŸamış, ancak Cizvitler kısa sürede toparlanmayı baÅŸarmışlardır. Saint-Benoît, Osmanlı topraklarındaki Cizvit faaliyetlerinin merkezi (maison-mère) olmuÅŸtur.

1610 yılında Saint-Louis adında bir de hastaneye kavuÅŸan kurum, saÄŸlık hizmetini de 1825’e dek sürdürmüştür. Hastane 1696 yılında yanmış ve onarımı Marsilya Ticaret Odası üstlenmiÅŸtir.

Okul girişinde bulunan kilisenin kapısındaki kitâbe

1686 yılında binadaki kilise yanmış, Fransa Büyükelçisi Pierre de Girardin’in giriÅŸimiyle, yeni kilisenin o zamana kadar sadece camilere tanınmış olan bir ayrıcalıktan yararlanarak kubbeli olarak inÅŸa edilmesine ve bunların kurÅŸunla kaplanmasına izin verilmiÅŸtir.

Osmanlı Dönemi

Fransa’daki iç karışıklıklar nedeniyle Cizvit’ler manastır, okul ve hastanenin yönetimini, Marsilya’dan yola çıkarak 19 Temmuz 1783 tarihinde Ä°stanbul’a ulaÅŸan, Pierre-François Viguier yönetimindeki on yedi Lazarist dinadamına devrederek kurumu terk etmiÅŸlerdir. Bu tarih günümüzde Saint-Benoit lisesinin resmi kuruluÅŸ tarihi olarak kabul edilmektedir. Okulun ilk Lazarist müdürü Antoine Renard’dır.

BaÅŸlangıçta sadece Fransız uyrukluları öğrenci olarak kabul eden ve tamamen yatılı olan okul, 1831 yılından itibaren gündüzlü kısım da açmış ve Sultan II. Mahmud’un verdiÄŸi bir fermanla Osmanlı uyruklu öğrencileri de kabul etmeye baÅŸlamıştır. Yine ilk defa bu tarihte öğrencilere okul forması giyme zorunluluÄŸu getirilmiÅŸtir.

1834 yılında göreve baÅŸlamış olan müdür Louis Florent Leleu, Paris’teki Lazarist rahipler cemiyetine yazdığı bir raporda okulla ilgili ilk gözlemlerini şöyle aktarmıştır: “Ä°stanbul’da bir kolej yönetmenin ne kadar zor olduÄŸunu tahmin edemezsiniz. Sık sık çıkan yangınlar, Levantenlerin kaprisleri ve vefasızlıkları; ama özellikle de veba, çok ciddî sıkıntılar yaratıyor. Ancak elli öğrenciyi bir araya getirmeyi baÅŸardık; bu koÅŸullarda çok bile. Yine de her ÅŸey bu sayının artacağına ve kurumumuzun epeyce geliÅŸeceÄŸine işâret ediyor. Herkes buradaki çalışmalarımızın tatmin edici, hatta çok baÅŸarılı olduÄŸunu ifade ediyor. Buraya geliÅŸimizin iyi bir etki yarattığı söyleniyor. Bir fizik ve astronomi dersi ve odasının açılması büyük yankı uyandırdı. Birçok genç, Ä°stanbul’da bir ilk olan bu derslere kaydolmak için bana geldi”.

Zamanın müdürü Leleu’nün çaÄŸrısı üzerine Filles de la Charité teÅŸkilatına baÄŸlı Fransız rahibeler, 8 Aralık 1839 günü Soeur Serviragol’ün yönetiminde Ä°stanbul’a gelmiÅŸlerdir. Bu kuruluÅŸa baÄŸlı Bernardine Oppermann ve Louise-Amélie Albertine Tournier isimli iki rahibe, okula bir de kız bölümü eklemiÅŸlerdir. Bu tarihten itibaren Saint-Benoit kız ve erkek okulları, bir duvarla ayrılmış olsalar da, aynı binada faaliyet göstermiÅŸlerdir.

Kız bölümünün girişi

Saint-Benoit böylelikle Filles de la Charité teÅŸkilatının Ä°stanbul’daki faaliyetlerinin merkezi haline gelmiÅŸ ve buraya baÄŸlı rahibeler daha sonraki tarihlerde Sainte-Pulchérie Lisesi , Notre-Dame de la Paix (ÅžiÅŸli Lape) Hastanesi gibi kurumlar yanında, günümüze ulaÅŸamamış olan Taksim Pasteur ve AynalıçeÅŸme Gérémia Hastaneleri ile Bebek Saint-Joseph Fransız Yetimhanesi’ni kurmuÅŸlardır. Aynı dönemde teÅŸkilata ait okul, hastane ve yetimhanelerin beslenme ihtiyacını karşılamak için Beykoz’da oluÅŸturulan çiftlik, 1842’den itibaren Polonyalı mültecileri barındırmaya baÅŸlamış ve zamanla Polonezköy’e dönüşmüştür.

19. yüzyılda Saint-Benoît’nın öğrencileri genellikle yabancı ve levanten hıristiyan ailelerin çocuklarından oluÅŸsa da, zamanla yerli gayrimüslim çocukların sayısı da artış göstermiÅŸtir. Bu dönemde okula özellikle Ermeni Katolik ve Bulgar Katolik cemaatinin ilgi gösterdiÄŸi görülmektedir.

1841 yılında okula bir de ilkokul kısmı eklenmiÅŸ ve aynı yıl Fransa DışiÅŸleri Bakanı François Guizot’nun maddi desteÄŸiyle 1866’ya kadar faaliyet göstermiÅŸ olan bir matbaa açılmıştır. Yine 1841 yılında, Fransa kralı Louis-Philippe tarafından Saint-Benoit lisesine, eÄŸitim kalitesinin yüksekliÄŸi dolayısıyla collège royal (Kraliyet Koleji) ünvanı verilmiÅŸ, böylelikle Saint-Benoit diplomasının Fransa’daki lise diploması ile denkliÄŸi resmen saÄŸlanmıştır.

Saint-Benoît Lisesi’nin ana bahçesi

1844‘te okula bir eczane ve 1862 yılında, halen faaliyette olan bir dispanser eklenmiÅŸtir.

Kırım Savaşı (1853-1856) sırasında Saint-Benoît’daki rahibeler, askeri hastanelerde önemli yararlılıklar göstermiÅŸler ve onlara duyulan şükranın ifadesi olarak zamanın Bahriye Nazırı okulu ziyaret ederek önemli miktarda maddi bağışta bulunmuÅŸtur. Okulun devlet katında prestijinin artmasının sonucu olarak, ilk müslüman öğrenciler 1855 yılında okula kaydolmuÅŸlardır. Bu tarihte okula kayıt yaptıran 3 müslüman öğrenciden biri Saray BaÅŸtabibi’nin oÄŸludur.

Saint-Benoît Lisesi, Bulgar Katolik Kilisesi’nin oluÅŸmasında önemli rol oynamıştır. Bu cemaatin liderlerinden Dragan Tsankov 1859-1861 yılları arasında propaganda amacıyla yayınladığı Bılgariya gazetesini, zamanın lise müdürü Eugène Boré’nin izniyle burada bulunan matbaada basmıştır. Zaten bu cemaat, kendi kiliselerinin ibadete açıldığı 6 Ocak 1861 tarihine kadar Saint-Benoît’nın kilisesini kullanmışlardır. Lisenin yakınındaki Eskiparmakkapı Sokak’ta bulunan Sveta Troitsa Bulgar Katolik kilisesinin bakımından günümüzde de Saint-Benoît’da görevli rahibeler sorumludur.

1874 yılında Saint-Benoît’da 86’sı yatılı, 43’ü yarı-pansiyoner ve 1’i gündüzlü olmak üzere toplam 130 öğrenci bulunmaktaydı.

“93 Harbi” olarak da bilinen 1877-78 Türk-Rus Savaşı sırasında okulda görev yapmakta olan rahibeler askerî hastanelerde çalışmak için gönüllü olmuÅŸlardır. Yaralı askerlerin tedavisi amacıyla hastaneye dönüştürülmüş olan Beylerbeyi Sarayı’nda görev yapan 6 Saint-Benoît’lı rahibe, koleraya yakalanarak hayatlarını kaybetmiÅŸ; zamanın sadrazamı Ahmet Vefik PaÅŸa, okul müdürü Eugène Boré’ye bir mektup göndererek bu kayıplardan duyduÄŸu derin üzüntüyü dile getirmiÅŸ ve minnet duygularını ifade etmiÅŸtir. Savaşın Türkiye’nin aleyhine dönmesi üzerinde Balkanlardan baÅŸlayan göç akını sırasında, okul yatakhaneleri muhacirlere tahsis edilmiÅŸ, ayrıca baÅŸrahibe Soeur Mahéo önderliÄŸinde halka ücretsiz yemek dağıtılmıştır.
Zamanla yıpranmış ve yer yer yanmış olan okul binaları tamamen yıkılarak 1875-1880 yılları arasında bugünkü haliyle inÅŸa edilmiÅŸtir. 14.000 metre karelik bir alana yayılan binalar, Fransa BüyükelçiliÄŸi adına tapuya kaydedilmiÅŸtir; okul binaları halen de büyükelçiliÄŸin gayrimenkulüdür. Binanın mimarı, Saint-Benoît mezunu olan ve Paris’te mimarlık eÄŸitimi gören Alphonse Cingria’dır.

Okulun ana bahçesine bakan saat, Aziz Benediktus yortusuna denk gelen 11 Temmuz 1880 günü saat 12:00’de törenle çalıştırılmış ve inÅŸaat resmen tamamlanmıştır.

23 Aralık 1895 tarihinde okulda bir tiyatro salonu açılmış ve Türkiye’deki tüm Fransız okullarında olduÄŸu gibi, Saint-Benoît’da da tiyatro kolu en çok önem verilen öğrenci aktivitesi olmuÅŸtur.
Birinci Dünya Savaşı yıllarında Fransa ve Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu’nun savaÅŸ halinde bulunması nedeniyle okul 18 Kasım 1914 tarihinde hükümet kararıyla kapatılmış, Fransız din adamları yurtdışına çıkarılmış ve okul binası dörtyüz yataklı bir askerî hastaneye dönüştürülmüştür. Okulun dış cephesi bu dönemde hastane rengi olan sarıya boyanmıştır. Kısa bir süre sonra ise binaya Ä°stanbul Erkek Lisesi yerleÅŸmiÅŸtir. Binadaki kilise ise Avusturya Lisesi’nde görev yapan rahiplere devredilmiÅŸ ve böylelikle zarar görmeden açık kalması temin edilmiÅŸtir. 1919 yılında Fransız rahip ve rahibelerinin dönüşüyle Saint-Benoît Lisesi 594 öğrencisiyle tekrar açılmıştır.

Saint-Benoît Lisesi, Kemeraltı Caddesi

Cumhuriyet Dönemi

1921 tarihli Ankara AntlaÅŸması ve 1923 tarihli Lozan AntlaÅŸması sırasındaki mektup teatisiyle Türkiye’deki Fransız eÄŸitim, saÄŸlık ve din kurumlarının devamı garanti altına alınmış ve böylelikle Saint-Benoit Lisesi bugünlere ulaÅŸabilmiÅŸtir. 1924 tarihli Tevhid-i Tedrisat ve 1935 tarihli Özel EÄŸitim Kurumları yasalarıyla tüm yabancı okullarda olduÄŸu gibi Saint-Benoit’da da önemli deÄŸiÅŸiklikler gerçekleÅŸmiÅŸtir. Her ÅŸeyin başında okul binalarında dinî sembollerin, yabancı devlet adamlarına ait fotoÄŸrafların ve bayrakların bulundurulması yasaklanmıştır. Ayrıca Türkçe, Tarih ve CoÄŸrafya derslerinin Türk öğretmenlerce Türkçe olarak okutulması kuralı getirilmiÅŸtir. Bunun dışında okulda Müdür BaÅŸyardımcısının da mutlaka Türk olması koÅŸulu konmuÅŸtur.
Okulun giriÅŸinde bulunan ve Fransa Büyükelçisi Salignac Baronu Jean de Gontaut-Biron ile Macaristan ulusal kahramanı II. Rákóczi Ferenc’in mezarlarını da barındıran kilise, 1929 yılında onarılmıştır.

1931 yılında yabancıların ilkokul açmalarının yasaklanmasıyla Saint-Benoit ilkokulu kapanmış ve kurum eÄŸitime ilkokul sonrası iki sene hazırlık (o zamanki adıyla ihsarî), üç sene orta ve üç sene lise olmak üzere toplam sekiz yıllık bir okul olarak devam etmiÅŸtir. 1930’larla beraber daha önceleri öğretmenlerin büyük çoÄŸunluÄŸunu oluÅŸturan Fransız rahip ve rahibelerin sayısı yavaÅŸ yavaÅŸ azalmış ancak müdürler hep Lazarist teÅŸkilatına mensup rahipler arasından atanmıştır.

Türkiye’de öğrenci kulüplerinin kurulmasına öncülük etmiÅŸ okullardan biri olan Saint-Benoît Lisesi, daha 1950‘lerden itibaren Gezi Kolu, Spor Kolları gibi aktiviteler geliÅŸtirmiÅŸtir. 1948 yılında kurulmuÅŸ olan Satranç Kolu, her sene düzenlenen Ä°stanbul Liselerarası Satranç Turnuvalarında 1959 yılına kadar aralıksız birinci olmuÅŸtur.

Disipline ve öğrencilerinin kılık-kıyafetine verdiÄŸi önemle tanınan Saint-Benoît’da uygulanmakta olan kurallar zamanla gevÅŸemiÅŸ ve disiplin diÄŸer özel okulların düzeyine inmiÅŸ olsa da, 1960’lı yıllara kadar geçerli olan bazı cezalar (500 satır yazma cezası; okul içinde Türkçe konuÅŸma yasağı ve bu yasağı çiÄŸneyenlere verilen boynunda dev bir paslı anahtar taşıma cezası; dersten sonra retenu’ye kalma cezası) eski mezunların hatıralarında yaÅŸamaktadır.

1960 yılında erkek bölümünün Lüleci Hendek Caddesi’ndeki giriÅŸi kapatılmış ve Kemeraltı Caddesi üzerindeki kapı kullanılmaya baÅŸlanmıştır.

1974 yılında okulun yatılı bölümü kapatılmış ve kurum tamamen gündüzlü hale gelmiştir. Yine bu dönemde, okulun kız bölümünde yer alan şapel kapatılarak, kız bölümünün öğretmenler odası olarak düzenlenmiştir.

1976-1977 eğitim yılında kısa süreli de olsa bir öğrenci gazetesi (Thème) yayınlanmıştır.
1987 yılında Kız ve Erkek bölümleri birleÅŸtirilmiÅŸ ve karma eÄŸitime geçilmiÅŸtir. Bu dönemde öğrenci sayısı toplam 1600’e ulaÅŸmıştır. Aynı yıl, okulun din adamı olan son müdürü Père Yves Danjou, 1977 yılından beri sürdürmekte olduÄŸu görevinden ayrılmış ve okula din adamı olmayan ilk Fransız müdür olarak Michel Goupil atanmıştır.

1991 yılında ÖYS’de kolaylık saÄŸlamak amacıyla daha önce Fransızca okutulan Psikoloji, Felsefe ve Sosyoloji dersleri Türkçe’ye çevrilmiÅŸ ancak Fizik, Kimya, Biyoloji, Geometri ve Matematik dersleri Fransızca olarak devam etmiÅŸtir.

Saint-Benoit tıpkı Fransızca eÄŸitim yapan Türkiye’deki diÄŸer liseler gibi, 1992 yılında kurulmuÅŸ olan Galatasaray Ãœniversitesi’nde özel bir kontenjana sahiptir.

1995 yılında okulun felsefe öğretmenlerinden Nuran Direk’in giriÅŸimleriyle ve Milli EÄŸitim Bakanlığı’ndan alınan izinle kurulan Felsefe Kulübü, türünün ilk örneÄŸi olarak yurt çapındaki diÄŸer ortaöğretim kurumlarına da öncülük etmiÅŸtir.

Bir dönem beden salonu olarak kullanılmış olan okulun tarihi tiyatro salonu, 1998 yılında onarılarak eski haline getirilmiştir.

Okuldaki dispanserde hemÅŸirelik yapan Fransız rahibelerin azalması nedeniyle 1998 yılında Suore di Carita dell’Immaculata Concezione di Ivrea (kısa adıyla les Soeurs d’Ivréa) teÅŸkilatına baÄŸlı, daha önce Ä°talyan Hastanesi’ni yönetmekte olan Ä°talyan rahibeler de dispanserde çalışmaya baÅŸlamışlardır. Dispanser, 2002 yılında Sen-Benua PolikliniÄŸi adıyla T.C. SaÄŸlık Bakanlığı’ndan onaylı bir saÄŸlık kurumuna dönüşmüş, sadece okul öğrencilerine revir hizmeti vermekle kalmayıp Galata semtindeki fakir ailelerin de saÄŸlık hizmetlerini Caritas Internationalis’in desteÄŸiyle ücretsiz olarak görmeye baÅŸlamıştır.

1997 yılında çıkarılmış olan kesintisiz sekiz yıllık zorunlu ilköğretim yasası nedeniyle okulun ortaokul kısmı aşamalı olarak kapatılmıştır. Saint Benoit günümüzde 1 yılı hazırlık ve 4 yılı lise olmak üzere toplam 5 yıllık bir eğitim kurumudur. Sekiz yıllık son mezunlar, okulun 222. yılı olan 2005 yılında verilmiştir. Bu büyük değişiklik okulun öğrenci sayısının önemli ölçüde azalmasına yol açmıştır.

2000‘li yıllarda binaların depreme olan dayanaklılığını arttırmak amacıyla geniÅŸ çaplı bir onarım faaliyeti baÅŸlamıştır.

Voleybol, Basketbol, Hentbol ve Eskrim gibi spor dallarına son yıllarda bir de Ragbi takımı ekleyen Saint-Benoit Lisesi’nde bir okul orkestrası da bulunmaktadır. Günümüzde toplam 929 öğrencisi olan okul, her yıl OKS ile 180 öğrenci almaktadır. 2008-2009 eÄŸitim yılı ücreti 17.638 YTL’dir. Okulun ÅŸimdiki müdürü, 2002 yılından beri görevde olan Luc Vogin; Türk Müdür BaÅŸyardımcısı ise 2003’den beri görevde olan Serdar Güneysu’dur.

Okul mezunları Saint Benoit’lılar DerneÄŸi (Association Saint-Benoit) çatısı altında örgütlenmiÅŸlerdir. Mezunlar her yıl Haziran ayının ilk cumartesi günü düzenlenen Pilav Günü’nde biraraya gelmektedir.

Ä°letiÅŸim

Posta Adresi: Saint-Benoît Fransız Lisesi
Kemeraltı Cad. N°35 Karaköy 34425 İstanbul
Telefon: (00 90 212) 244 10 26
Faks: (00 90 212) 249 45 58
Web: Özel Saint Benoît Lisesi

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 08.07.2009 tarihinde Hale tarafından, Kurumlar | Ortaokul - Lise - Ãœniversite bölümünde paylaşılmıştır ve 1002 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 0 adet mesaj daha bulunmaktadır.

Saint Benoît Fransız Lisesi - Beyoğlu - İstanbul | Okulun Tarihçesi - Verilen Eğitim - İletişim Bilgileri orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...