Jeodezi ve Fotogrametri MühendisliÄŸi Nedir? | Görevleri – Uygulama ve Çalışma Alanları…

Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Nedir? Görevleri, uygulama ve çalışma alanları

Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği, yersel ve fotogrametrik yöntemler ile uydu ve bilgisayar teknolojilerini kullanarak yeryüzünün tamamının veya belirlenen bir bölümünün ülkenin gereksinim duyduğu istenilen ölçekteki topoğrafik ve konusal haritalarının üretilmesi, Coğrafi Bilgi Sistemlerinin oluşturulması, kıta hareketlerinin belirlenmesi, iyeliğin kayıt altına alınması, kırsal ve kentsel toprak düzenlemelerinin yapılması, tüm yatırım ve mühendislik hizmetlerinin altyapısının oluşturulması, yeryüzünün dört boyutlu ölçümü, haritalanması ve modellenerek gösterilmesi ile ilgilenen mühendislik bilim ve teknolojisidir.

Jeodezi ve fotogrametri mühendisliği (harita ve kadastro mühendisliği) kentlerin oluşumu ve gelişmesinde çok önemli rol oynamaktadır. Jeodezi ve fotogrametri mühendislerinin başlıca görevlerinden biri memleketin kadastral topoğrafik haritasına dayalı olarak taşınmaz malların (ev, arsa, tarla vb.) sınırlarını arazi ve harita üzerinde belirterek, türk medeni kanununun öngördüğü tapu sicilinin temelini oluşturmaktır.

Haritalar ve harita mühendislik hizmetleri tüm yatırım ve mühendislik hizmetlerinin alt yapısını oluşturur. Söz gelimi kent planlaması ve imar planları için gerekli kent haritaları, imar planı uygulamaları, parselasyon planları, kadastro haritaları, kamulaştırma planları, arazi toplulaştırma planları, maden haritaları, topoğrafik haritalar harita mühendislerinin yönetim ve denetiminde üretilir. Karayolu, demiryolu, sulama, tünel ve benzeri mühendislik projelerinin etüdlerinde ve projelendirmelerinde, bu projelerin araziye uygulanmasında, yol, su, kanalizasyon gibi belediye teknik hizmetlerinin proje ve yapımlarında harita mühendislerinin yoğun bir işlevi vardır.

Coğrafi bilgi sistemi, kent bilgi sistemi, uzaktan algılama, fotogrametri, kentsel ve kırsal arazi ve arsa düzenlemeleri, kamulaştırma projeleri, etüd ve işletme haritaları, içme suyu ve kanalizasyon projeleri, doğalgaz boru hatları, tescile konu olan harita ve planlar, kadastro haritalarının yapımı, sayısal harita üretimi, mühendislik ve endüstriyel ölçmeler, yersel ve uydu bazlı (GPS) sistemler ile konum belirleme, hidrografik ölçmeler, yeraltı ölçmeleri, her türlü projenin araziye uygulama işleri (aplikasyon), röleve ölçmeleri, plankoteler vb. konular bu mühendislik dalının uygulama alanlarıdır.

Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliğinin temel görevi, gelişme projelerinde bir altyapı oluşturmaktır. İnşaat mühendisliği, mimarlık, jeoloji mühendisliği, maden mühendisliği, şehir ve bölge planlama mühendisliği, çevre mühendisliği ve coğrafya yakın temasta olduğu bilim ve meslek dallarıdır. Özellikle coğrafi bilgi sistemi, gelişen amaçlar doğrultusunda belli bir coğrafyaya ilişkin halihazır harita, kadastral harita, imar planı, teknik altyapı (su, kanal, gaz, telefon, elektrik vb) tesisleri haritası ve tematik harita yapımı ile sözü edilen meslek dallarına altlık ve ortak kullanım imkanı hazırlamaktadır.

Ülkenin askeri, turizm, orman, deniz, maden, hazine, mera gibi karakteristik özellik ihtiva eden alanlarının ölçü ve tespiti, haritalanması, 3194 sayılı imar kanunu uyarınca yerleşme yerleri ve bu yerlerdeki yapılaşmaların plan, fen ve çevre şartlarına uygun teşekkülünü sağlayan ölçü ve hesapların yapılması, bu kanuna göre arazi ve arsaların imar planlarına göre düzenlenmesi, tescil işlemleri ve imar planlarının araziye aplikasyonunun gerçekleştirilmesi, Karayolları için yol yapım ölçülerinin projelendirilmesi ve aplikasyonlarının uygulanması, Büyük arazilerin ayrıntılı ölçümlerinin yapılarak*, haritalarının meydana getirilmesi, Arazilerin inşaat koşullarına uygunluk açısından ölçülmesi, Yeralti/ sualtı ve madencilik çalışmaları (petrol, doğalgaz, altın vb. yeraltı doğal kaynaklarının) için konum, biçim, derinlik, hacim vb. konularda ayrıntılı bilgi verecek ölçümlerin yapılıp, yerlerinin belirlenmesi ve haritalarının çizilmesi, Köprü, baraj, yol, metro gibi sanat yapılarının mühendislik projeleri, inşası sırasında gerekli olan ölçülerin tatbikatı ve daha sonradan oluşacak deformasyonların ölçülenmesi; rolöve ve restorasyon çalışmalarının yapılması, Türkiye gibi deprem kuşağı olan bölgelerde yer kabuğu hareketlerinin incelenmesi, afet sonrası hazırlanan projelerin uygulanması, Günümüzdeki yaşam içerisinde sürekli kullandığımız çocuk parkı, dinlenme alanları, yerleşim mekanları, kamu tesis alanları ve yol gibi tesis ve yapıları düzenleyen kent planlarının altlık teşkil edecek haritaların üretilmesi, Gerek uçaklardan çekilen fotogrametrik amaçlı fotoğraflarla, gerekse de uydulardan elde edilen görüntülerle oluşturulan haritaların üretilmesi ve bu haritalar vasıtası ile cografi bilgi sistemleri ve kent bilgi sistemlerinin altyapısının oluşturulması faaliyetleri jeodezi ve fotogrametri mühendisliğinin teknik bazda yaptığı çalışmalardan bazılarıdır.

Ayrıca; ülke savunması, taşınmaz mal hukukunu güvence altına alan ülke kadastrosu, şehir imar planları, toprak dağıtımı, ormancılık, yol yapımı, sulama ve kurutma, elektrik ve etüt, coğrafi-jeolojik ve arkeolojik araştırmalar, vergileme, doğal afetlerden korunma vb. isler de jeodezi ve fotogrametri mühendisliğinin faaliyet verdiği diğer alanlardır.

HARİTA ( JEODEZİ VE FOTOGRAMETRİ ) MÜHENDİSLERİNİN ÇALIŞTIĞI KURUMLAR

Ülkemizde bugün yaklaşık 9000 civarında harita mühendisinin görev yaptığı tahmin edilmektedir. Bunların %45 kamu kurumları ve kuruluşlarında %55 de özel sektörde ya kendi şirket ve bürolarında, ya da büyük inşaat ve proje şirketlerinde çalışmaktadır. Bugünkü gereksinim bu sayının çok üstündedir.

Harita Mühendislerinin Yoğun Olarak Görev Yaptığı Kamu Kurum ve Kuruluşlar :

Belediyeler Tapu ve Kadastro Gn. Md. Devlet Su İşleri Gn. Md. İller Bankası Gn. Md. Karayolları Gn. Md. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Köy Hizmetleri Gn. Md. TKİ-Etibank-Maden D. DLH-DDY-DHM Üniversiteler DİĞER KURUMLAR (Turizm Bakanlığı, Afet İşleri Gn.D.,GAP, Tarım Reformu Gn. Md., Arsa Ofisi Gn. Md. Vd.) Özel Sektör

Haritalar Nasıl Yapılır?

Harita deyince genellikle okul duvarlarına asılan Türkiye, Dünya Haritaları, ya da karayolları haritaları akla gelir. Harita mühendislerinin çalışma alanlarının yoğunluğunu proje hizmetlerine yönelik büyük ölçekli haritalar oluşturur. Bu haritaların yapılabilmesi için önce yeryüzü üzerinde kontrol noktaları ağları oluşturulur. Bu noktalarda yüksek duyarlıklı jeodezi aletleri ile açılar ve uzaklıklar ölçülür. Daha sonra bir dizi bilimsel hesaplarla bu kontrol noktalarının cm/mm doğruluğunda koordinatları bulunur. Koordinatları bulunan bu kontrol noktalarından özel jeodezi aletleri ile yapılacak ölçmeler ve hesaplamalar sonucu ayrıntı noktalarının koordinatları elde edilir. Bu bilgiler yardımıyla haritalar çizilir. Haritalar FOTOGRAMETRİ yöntemi ile de üretilmektedir. Bu yöntemde özel kameralarla uçaktan arazinin fotoğrafları çekilir. Stereodeğerlendirme aletlerinde bu fotoğraflarla arazinin üç boyutlu bir modeli elde edilerek, arazide çalışmak yerine ölçmeler, bu model üzerinde yapılır. Haritalar ve benzeri diğer ürünler bu teknoloji ile daha hızlı, daha güvenli ve daha ekonomik olarak üretilmektedir.

CoÄŸrafi Bilgi Sistemleri

Bugünkü bilgisayar teknolojisi olanakları, arazi ile bağlantılı her tür bilginin saklanabildiği coğrafi bilgi sistemleri sunmaktadır. Bu sistemler ile araziye ilişkin çalışmalarda ve kararlarda, sistemin sağladığı sorgulama olanakları ile istenilen bilgilere kolayca ulaşılabilmekte, arazi ile ilgili tasarımlar bilgisayar ekranında gerçekleştirilmektedir. Daha hakça ve toplum yararına düzen kurmada her düzeydeki yöneticiye gerekli olacak bu sistemlerin oluşturulması, yönetilmesi görevi harita mühendislik mesleğinin çağdaş bir işlevidir.

Yapay Uydular Aracılığı İle Ölçmeler

Haritacılık ölçmeleri amacı ile yirmiden fazla yapay uydu yerküresi çevresindeki yörüngelerinde hareket etmektedir. Bir anten ve bir bilgi işlemci ile bu uydulardan alınan sinyallerden, kolayca ve cm doğruluğunda yer noktalarının koordinatları elde edilebilmektedir. Klasik haritacılık uygulamaları ile birlikte bu olanak ülkemizde de giderek daha fazla oranda kullanılmaktadır. Ayrıca yapay uydulardaki uzaktan algılama sistemleri ile kaydedilen görüntülerle ve fotogrametrik yöntemlerle küçük ölçekli haritalar üretilebilmekte ve güncelleştirilebilmektedir.

Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Bölümü Anabilim Dalları;

Jeodezi:

Jeodezi Anabilim Dalı, yerin şekil, büyüklük ve gravite alanlarının zamana bağlı olarak değişimlerini inceleyerek bunları üç boyutlu bir koordinat sisteminde tanımlamaktadır.

Yerin çekim alanlarının ve şeklinin belirlenmesinin yanısıra yerkabuğundaki değişimler incelenerek jeodinamik amaçlı çalışmalarda kullanılacak veriler üretilir.

Yeryüzünün tamamının ya da bir bölümünün bir sistemde belirlenerek farklı amaçlar için verilerin toplandığı Jeodezi Anabilim Dalında çalışma konularını,Ölçme Sistemleri ve Donanımları,Teorik Hesap ve Uygulamalar biçiminde sınıflandırabiliriz.

Fotogrametri:

Fotogrametri eski yunancadaki Photos+Grama+Metron (Işık+Çizim+Ölçme) kelimelerinden oluşan ve ışık ile çizerek ölçme anlamına gelen bir kelimedir.

Fotogrametri Anabilim dalında hava fotogrametrisi ve yersel fotogrametri uygulamaları yapılmakta ve eğitimleri verilmektedir.

Fotogrametri dışında Uzaktan Algılama, Coğrafi Bilgi Sistemi ve Görüntü İşleme diğer uğraş alanlarıdır.

Ölçme Tekniği:

Uygarlık ilerledikçe ve insanlar arasındaki ilişkiler arttıkça, mülkiyet kavramının önemi anlaşılmış ve insanlar sahip oldukları arazileri ölçme gereksinimi duymuşlardır. Ülkemizde önceleri kadastro haritaların oluşturulmasında önemli bir rol oynayan ölçme tekniği, günümüzde tüm meslek disiplinlerinin gereksinimi olan bir dal haline gelmiştir.

Teknolojideki değişime paralel olarak sürekli gelişen uydu bazlı konum belirleme sistemleri (GPS) ve uygulamaları, yatay ve düşey jeodezik kontrol ağları tesisi, mühendislik yapılarının deformasyon ve deplasman ölçmeleri, yerkabuğu hareketlerinin izlenmesi, hidrografik ölçmeler, karayolu, demiryolu, köprü, baraj, tünel projeleri ve uygulamaları, v.b. Ölçme Tekniği Anabilim Dalının çalışma alanlarıdır.

Kartografya:

Kartografya Anabilim Dalı, coğrafi/mekansal bilgilerin modellenmesi, işlenmesi, analizi, sunumu, görselleştirilmesi ve yönetimi üzerine araştırma ve eğitim-öğretim faaliyetlerinde bulunmaktadır.

Başlıca çalışma konuları şunlardır:

Topografik ve Tematik Kartografya
Harita Tasarımı ve Üretimi
CoÄŸrafi Bilgi Sistemleri (GIS)
Mekansal Veri Tabanları
Genelleştirme ve Çoklu Gösterim
Coğrafi Görselleştirme ve Sanal Gerçeklik
Mekansal Bilgi Ä°ÅŸleme ve Analiz Teknikleri
Sayısal Arazi Modelleri
Mekansal Veri Altyapısı

Kamu Ölçmeleri:

Kamu Ölçmeleri Anabilim Dalı; ülke toprak politikası temelinde iyelik hakları, çevresel değerler ve toprak kullanım verilerine göre arazi yönetimi, kadastro, kentsel ve kırsal toprak düzenlemesi, değerlemesi ve bu verilere dayanarak iyelik haklarının düzenlenmesi, biçimlendirilmesi konuları ile ilgilenmektedir.
Kamulaştırmanın teknik ve tüzel boyutu; var olan yasalar, uluslararası standartlar ve bilimsel değerleme yöntemleri kapsamında taşınmaz değerlemesi konuları üzerine çalışmalar yürütülmektedir.

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 24.07.2008 tarihinde Sema tarafından, Meslek Tanıtımları | Meslek Seçim Rehberi bölümünde paylaşılmıştır ve 4542 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 0 adet mesaj daha bulunmaktadır.

Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Nedir? | Görevleri - Uygulama ve Çalışma Alanları... orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...