[Ä°catlar ve KeÅŸifler] Stetoskop – Stethoscope | Vücut İçinde OluÅŸan Sesleri Dinlemek İçin Kullanılan Tıbbi Cihaz – Stetoskobun Tarihçesi – ..

Stetoskop – Stethoscope

Stetoskop (stethoscope), vücut içinde oluşan sesleri dinlemek için kullanılan tıbbi bir cihazdır.

Stetoskop genelde üç ana kısımdan meydana gelir;

1. Diyafram,
2. Tüp (elastik boru şeklinde)
3. Kulaklık

Bazı stetoskoplarda ayrıca çan denilen ve alçak perdeden sesleri yükseltmeye yarayan bir kısım da bulunur. Diyafram, stetoskobun tüp kısmının ucunda bulunan ve dinlenmek istenen bölgeye değdirilen yassı koni şeklinde bir parçadır. Bu parçanın içinde ortamdan yalıtılmış bir zar vardır. Yüzeydeki sesle titreyen zar konik parça içindeki havaya basınç uygular ve bu basınç tüp içinden kulaklığa kadar ulaşır ve uygun yapıdaki kulaklık parçaları, sesi kulak içine yayar. Basit bir mantıkla çalışan stetoskop, bir nevi mekanik yükselticidir.

Stetoskopla en çok dinlenen sesler şunlardır;

* Kalbin çıkardığı sesler,
* Akciğerlerin çıkardığı sesler,
* Bağırsaklarda ve midede ortaya çıkan sesler.

Ayrıca kan basıncını ölçmek için de kullanılır.

Stetoskop ile vücuttaki sesleri dinleme işine oskültasyon (auscultation) denir.

Oskültasyon, tecrübe gerektiren bir teşhis yöntemidir. Stetoskop ile kulağa ulaşan sesin normal olup olmadığını anlamak, eğitim ve deneyim gerektirir. Mesela kalpten yayılan birçok ses vardır ve bu seslerin bazısı insandan insana farklılık gösterebilir.

Stetoskobun tarihçesi

M.Ö. 400 yılında Hipokrat, kalpten gelen sesleri, göğüs kafesinin içinde kaynayan sirkeye benzetmişti. 2000 yıl sonra, 17. yüzyılda William Harvey, bu sesi akan suyun çıkardığı şırıltı olarak açıkladı.

1816 yılında Dr. Rene Theophile Hyancinthe Laennec, kağıdı rulo yaparak bir ucunu hastanın kalbine diğer ucunu kulağına dayayıp kalp sesini dinledi. Kısa süre sonra rulo kağıdın yerini bir tüp aldı ve bu da stetoskobun başlangıcı oldu. Yunanca bir kelime olan stetoskop; stetos (göğüs) ve skopein (bakmak) kelimelerinin birleşmesinden oluşur. Günümüzdeki haline gelmesi için çeşitli malzemelerle deneyler yapıldı. En iyi ses iletimi, 30 cm.lik tahta silindirden elde edildi. Bu alet ile kalp sesleri daha net ayrıştırılmaya başlandı.

1829‘da, Dr. Charles Williams, Laennec stetoskobunu iki parçaya bölerek geliÅŸtirdi ve deÄŸiÅŸik açılara bükülüp katlanabilen bir cihaz haline getirdi. 1830 ve 1840 yıllarında tek kulaktan dinlemeli ve dayanıklı kauçuktan, doktorların kalp ve akciÄŸer dinlemelerine açısal hareketlerle kullanım kolaylığı saÄŸlayan stetoskoplar geliÅŸtirildi. 1852’de ilk çift kulaklıklı stetoskoplar kullanıldı. Amerika’dan P. Camman ve Ä°ngiltere’den Alfred Leared, aynı zamanlarda bu aleti deÄŸiÅŸik formlarda ortaya çıkardı. Camman tarafından üretilen cihaz; 1 inç’lik ahÅŸap çan baÄŸlı tüplere doÄŸru incelen spiral telli, yayla metal dinleme tüplerine baÄŸlı, kullanımı kolay ve konforlu idi. Sonraki 40 yılda stetoskop tasarımı çok az deÄŸiÅŸime uÄŸradı.

1894‘te Ä°talyan Bianchi ile Amerikalı mühendis R.C.M. Bowles‘ın çalışmaları, göğüs kafesi için kullanıldı. Bunları diyafram ve çanın yararları üzerine tartışmalar izledi. Çan ve diyaframa olan ihtiyaç artışı ile 1926‘da Lad Howard Sprague ilk çan ve diyafram birleÅŸimini bugünkü ÅŸekline getirdi.

1940‘ta Dr.Sprague, Maurice Rappaport ile birlikte çalışarak stetoskobun bilimsel fizik prensiplerini belirledi.

1958’de Ä°ngiliz kardiyolog Dr. Aulrey Leatham‘ın stetoskobu, sadece çan ve diyafram birleÅŸimi olmayıp, ilkinin içinde ikinci en küçük çanı içeriyordu. Bir manivela sayesinde çocuklar için kullanıma imkân saÄŸlıyordu.

1961‘de Amplivex tarafından elektronik stetoskop geliÅŸtirildi. Bu cihaz vakumlu tüp teknolojisi ile avantaj saÄŸlıyordu. Uygun ağırlığı ve uygun boyu ile kullanıma elveriÅŸli bir cihaz oldu.

Elektronik stetoskoplar

Elektronik stetoskop şeması

Örnek elektronik stetoskop çıktısı

Mekanik stetoskoplar hafif ve taşınabilir oldukları için kullanımları kolaydır ancak sadece uzman kişiler tarafından yorumlanabilecek veri sunar. Elektronik stetoskoplar ise elde edilen veriyi kullanıcıya yorumlanmış bir şekilde sunabilmektedir.

Elektronik stetoskoplar fazla yaygınlaşmamıştır, gelişmekte olan bir teknolojidir ve pahalıdır. Doktorlar mekanik stetoskopları tercih etmektedir.

Elektronik stetoskopların çalışma prensipleri

Elektronik stetoskop, sesi öncelikle bir dönüştürücü yardımıyla elektriksel bir niceliğe dönüştürür. Havanın titreşimini elektrik işaretlere dönüştüren basınç algılayıcıları kullanılarak vücuttaki sesler elektronik ortama aktarılır. Bu iş için mikrofonlar kullanılır. Kullanılan mikrofonların yalıtılmış olmaları gerekir, çünkü ortamdaki sesler vücuttan gelen sese eklenerek çıktıyı bozar.

Mikrofonla gerilime dönüştürülen ses çok zayıf ve gürültülüdür. Çeşitli filtre ve yükselteç devreleriyle iyileştirilen işaret (sinyal) daha sonra çıktı (ses, görüntü, teşhis sonuçları vs.) olarak sunulmak için örneksel (analog) veya sayısal (dijital) bir sisteme aktarılır. Sayısal verinin işlenmesi daha kolay olduğu için elektronik stetoskoplar genelde sayısal olarak tasarlanır. İyileştirilmiş işaret önce örneksel-sayısal çeviriciyle sayısal değerlere dönüştürülür ve daha sonra da bir işlemci tarafından işlenerek çıktı halini alır.

İşaret çözümlemesinde sayısal işaret işleyicilerden (İng. Digital Signal Processor) yararlanılması çıktının kalitesini artırır. Sayısal işaret işleyici yardımı ile veriler üzerinde filtreleme-yorumlama vs. her türlü işlem kolayca yapılabilmektedir.

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 13.09.2009 tarihinde Hale tarafından, Dünya CoÄŸrafyası | Ä°catlar ve KeÅŸifler bölümünde paylaşılmıştır ve 4617 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 0 adet mesaj daha bulunmaktadır.

[İcatlar ve Keşifler] Stetoskop - Stethoscope | Vücut İçinde Oluşan Sesleri Dinlemek İçin Kullanılan Tıbbi Cihaz - Stetoskobun Tarihçesi - Stetoskop Çeşitleri orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...