[Dünya Coğrafyası ] Amazon Nehri | Güney Amerika?da yer alan Amazon Nehri (İspanyolca: Río Amazonas, Portekizce: Amazonas), Afrika?daki Nil Nehr..

Amazon Nehri

Güney Amerika’da yer alan Amazon Nehri (İspanyolca: Río Amazonas, Portekizce: Amazonas), Afrika’daki Nil Nehri ile birlikte dünyanın en uzun nehirlerinden biridir. Büyük Okyanusa 160 km mesafede, Peru’daki And Dağlarının doruklarından doğarak doğuya doğru bir seyir izleyip Atlas Okyanusuna dökülür. 6,400 km uzunluğundaki Amazon’un taşıdığı su miktarı Mississippi, Nil, ve Yangtze Nehirlerinin taşıdıkları suların toplamından fazladır (tüm dünya nehirlerinin taşıdığı suyun yaklaşık % 20-25 ini taşıdığı sanılmaktadır).

Amazon Nehri, yaklaşık yıllık ortalaması 180.000 m³/sn olan debisiyle ve suladığı alanın (Amazon Havzası) büyüklüğü itibarıyla da birinci sıradadır. Denize döküldüğü Atlas Okyanusu kıyılarında genişliği yaklaşık 300 kilometredir. Amazon’un ağzı 1500′de Pinzon tarafından keşfedilmiş, nehrin kaynaklarıysa ancak 1941′de Bertrand Flornoy’un yönettigi ekip tarafından bulunmuştur.Ve Çok yararlı olduğu keşfedilmiştir.

Güney Amerika’da And Dağlarından doğup, Atlas Okyanusuna dökülen 6275 km uzunluğunda büyük bir nehir. Havzası 5.318.100 kilometrekaredir. Havzasının genişliği ve suyunun çokluğu bakımından dünya nehirlerinin birincisi, uzunluğu bakımından ise ikincisidir.

Nehrin büyük bir kısmı Brezilya sınırları içinde akarak, kollarıyla birlikte ülke arazisinin yarısını sular. Havzasında yer alan dünyanın en büyük ovasına ismini verir. Nehir kendisine karışan kollarıyla dünyanın en büyük akarsu şebekesi meydana getirir.

Amazon Nehri, batıdan doğuya ekvator çizgisine yakın bir mecra takib eder. Nehrin iki kıyısının arasındaki uzaklık 10 kilometreye ulaşır. Deltasında denize döküldüğü yer, karşıdan karşıya iki motorlu bir uçakla bir saat on beş dakika sürer. Denize akıttığı su mikdarı saniyede 216.332 metreküp olup, dünyadaki bütün nehirlerin akıttığı su miktarından daha fazladır. Nehrin saniyedeki akış hızı, Mississippi Nehrinin akış hızının 12 katıdır.

Amazon’un kaynakları pekçok ve dağınıktır. Genelde, kabul edilen kaynak, nehir ağzından 6240 km uzaklıkta Peru’daki And Dağlarıdır. Buradaki buzlu dağlardan gelen Apurimac ve Maranun nehirleri Amazon Nehrine karışırlar. Asıl Amazon Nehrine Brezilyalılar “Rio Amazonas” derler. Manaus’ta Rio Negro ile birleştiği yerden üst tarafa akan yere “Rio Solimeos” adı verilir. Amazon’un kollarından başlıcaları kendi başlarına birer nehir gibidirler. Bazıların uzunlukları şöyledir:

Sağ kolları: Xingu 2900 km, Tapajos 2900 km, Madeira 3380 km, Purus 3220 km, Jurua 2400 kilometredir.
Sol kollar: Japura 2400 km ve Negro 2250 kilometredir.

Amazon ilk bakışta bir nehir değil, daha çok üzerinde büyük tonajlı gemilerin seyrettiği deniz-nehir veya denizin kocaman bir uzantısı görünümünü verir. Denizle birleştiği kısımda irili ufaklı adaların meydana getirdiği 240 kilometrekare genişliğindeki halici ile karaya girmiş Atlas Okyanusu’nun bir körfezi gibi kabul edilir.

Amazon’un kendisi ve Perus, Jurua ve Madeira gibi büyük kolları boyunca nehir taşımacılığı çok fazladır. Su seviyesinin en yüksek olduğu Nisan-Ağustos devresinde taşımacılık daha da önemlidir.

Amazon’un ve kollarının aşağı kısımlarında taşımacılığın en iyi zamanını okyanus gel-gitleri (med-cezir) belirler. Gel hareketleri ile yukarı doğru taşımacılık, git hareketleri ile aşağı doğru taşımacılık kolaylaşır.

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 19.05.2008 tarihinde Sema tarafından, Dünya Coğrafyası | İcatlar ve Keşifler bölümünde paylaşılmıştır ve 335 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 0 adet mesaj daha bulunmaktadır.

[Dünya Coğrafyası ] Amazon Nehri | Güney Amerika?da yer alan Amazon Nehri (İspanyolca: Río Amazonas, Portekizce: Amazonas), Afrika?daki Nil Nehri ile birlikte dünyanın en uzun nehirlerinden biridir. orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...