Askerî Tarih – SavaÅŸlar Tarihi | Dönemler – Tarih Öncesi SavaÅŸ – Antik ÇaÄŸlarda SavaÅŸ – OrtaçaÄŸda SavaÅŸ – Barutlu Silahlarla SavaÅŸ – Sanay..

Askerî Tarih – SavaÅŸlar Tarihi

Askerî tarih, insanlık tarihi boyunca süregelen ve çatışma kategorisine giren olaylardan oluşur. Bunlar iki kabile arasındaki küçük çaplı dövüşmeden yeryüzündeki birey nüfusunun çoğunluğunu etkileyen düzenli ordular arasında geçen bir dünya savaşına kadar sıralanırlar. Bu olayları yazarak ya da diğer yollardan kaydeden kişilere de askerî tarihçi denir.
Askerî etkinlikler binlerce yıldır süregelmiÅŸ ve tarih boyunca temel taktikler, stratejiler ve askerî harekâtların ana amacı çok fazla deÄŸiÅŸmemiÅŸtir. Merkeze hücum eden düşmanı her iki kanattan da çevirerek kuÅŸatmaya almak için uygulanan kanatlardan kuÅŸatma taktiÄŸi mükemmel bir askeri manevra olarak sayılmaktadır ve 2,200 yıl önce M.Ö 216 yılında Cannae Savaşında Hannibal tarafından uygulanmıştır. Roma Ä°mparatorluÄŸu’nun kuruluÅŸ yıllarında ünlü kitabını yazan Çinli askerî teorisyen Sun Tzu’da SavaÅŸ sanatı ‘nda aynı manevradan sözetmiÅŸtir. GeçmiÅŸte yapılmış hatalara düşmemek, çarpışma esnasında tarihteki benzerlerini hatırlayarak komutanların performansını iyileÅŸtirebilmek ve yaÅŸanan deneyimlerden dersler çıkarabilmek için askerî kuvvetlerde askerî tarihin öğrenilmesi çok önemlidir. Askerî tarihin ana bölümleri savaÅŸların, çarpışmaların ve vuruÅŸmaların tarihi, askerlik sanatı tarihi, ve her silahlı kuvvetin kendi özel tarihinden oluÅŸmaktadır.

Savaş sanatını bölümlere ayırmanın değişik yolları vardır. Bunlardan bir tanesi konvansiyonel ya da konvansiyonel olmayan savaş diye ikiye ayrılır. Konvansiyonel savaşta, düzenli ordular, birbirleriyle kitle imha silahları kullanmadan görece doğrudan savaşırlar.

Konvansiyonel olmayan savaş tanımı ise diğer tüm tip çatışmaları tanımlamak için kullanılır: Baskın, Gerilla savaşı, ayaklanma, ve terörizm gibi taktikler. Aynı zamanda nükleer, kimyasal veya biyolojik silahların kullanması da konvansiyonel olmayan savaş sayılmaktadır.

Bu kategorilerin tamamı daha geniş iki kategoride de değerlendirilir: Yüksek yoğunluklu ya da düşük yoğunluklu savaş. İki süpergüç ya da büyük ülkeler arasındaki siyasî nedenlerle yapılan çarpışmalar yüksek yoğunluklu, ayaklanmaları bastırmak, gerilla savaşı ya da devrimcilere karşı özel birliklerle çarpışmak düşük yoğunluklu savaş sayılmaktadır.

Dönemler

1. Tarih öncesi savaş
2. Antik çağlarda savaş
3. Ortaçağda savaş
4. Barutlu silahlarla savaÅŸ
5. Sanayi Çağı’nda savaÅŸ
6. Günümüzde savaş

Bu kadar geniş bir konuyu bölmenin bir yolu tarihsel dönemlere ayırmaktır. Bu yöntem yararlı olduğu kadar bazen hatalı da olabilmektedir çünkü tarihsel ayrım farklı coğrafyalarda farklı zamanlara rastlamaktadır. Antik çağlarda savaş diye tanımlanan yöntemler hala dünyanın bazı bölgelerinde kullanılmaktadır. Ortaçağ Avrupa için oldukça ayırdedici bir bölümleme olsa da Doğu Asya için bir anlam ifade etmemektedir.

Tarih Öncesi Savaş

Tarih öncesi savaşların başlangıcı antropologlar ve tarihçiler arasında bir tartışma konusudur. Avcı-toplayıcı ilk toplumlarda sosyal roller yoktu ve sınıflar bulunmuyordu (yaş ve cinsiyet farklılıkları dışında.) Dolayısıyla bölgeyi korumak için ya da salrırıda bulunmak için her yetkin birey katkıda bulunabiliyordu.

Tarımın ortaya çıkması tarımla uğraşan toplumlarla avcı-toplayıcı toplumlar arasında büyük farklılıklar yaratmıştır. Büyük bir olasılıkla, kıtlık zamanlarında avcılar, tarımla uğraşanların köylerine yoğun saldırılar düzenleyerek belki de ilk düzenli savaşı başlatmışlardır. Görece daha ileri aşamadaki tarımla uğraşan toplumlarda sosyal rollerin ayrımı mümkündü ve ayrı organize birimler olarak profesyonel askerler ilk defa ortaya çıkıyordu.

Antik Çağlarda Savaş

Hala ilk olup olmadığı tartışılan ilk arkeolojik savaÅŸ kaydı Mısır’da Nil nehri bölgesinde bulunan ve 117 nci Mezarlık diye bilinen bölgedeki yedi bin yıllık savaÅŸ hakkındadır. Ä°skeletlerinde okbaşı bukunan birçok vücut bir savaÅŸ sonucu ölenler olabilir.

Antik tarih hakkında bildiklerimizin çoğu aslında orduların tarihidir: Hangi fetihlerde bulundukları, hareketleri ve teknolojik icatları. Bunun böyle olmasını birçok sebebi vardır. antik çağlarda idarî birim olarak bulunan krallık ve imparatorluklar ancak askerî güç ile kontrol altında tutulabiliyordu. Sınırlı sayıda yapılan tarım nedeniyle büyük topluluklara destek olabilen çok az yer vardı ve sık sık savaşılıyordu.

Silahlar ve zırhlar dayanaklı olmak için tasarlanmışlardı dolayısıyla diğer nesnelerden daha uzun süre dayanıyorlardı. Bu nedenle ortaya çıkarılan nesnelerin büyük bir çoğunluğu bu iki sınıfa girmektedir. Silahlar ve zırhlar aynı zamanda tarih boyunca oldukça yüksek sayılarda üretilmişlerdir ve bu da arkeolojik kazılarda bunların bulunma olasılığını artırmaktadır. Bu tarz nesneler aynı zamanda gelecek kuşaklar için bir erdem simgesi de sayılıyordu ve önde gelen savaşçıların mezarlarına ya da anıtlarına konulması en olası nesnelerdi. Ve yazı bulunduktan sonra sık sık kralların askerî fetihlerini ve zaferlerini övmek için kullanılmıştır.

Yazı, sade vatandaÅŸ tarafından kullanılsa bile yazmaya deÄŸer böyle olayları kaydetmek için de kullanılmıştır. SavaÅŸlar da ister Homer’in Truva Savaşı’nı anlattığı destanlarında olsun, isten kiÅŸisel yazışmalarda olsun her zaman için kaydedilen konular olmuÅŸtur. Gerçekten de ilk yazılı eserler savaÅŸ üzerinde dönmektedirler. SavaÅŸ yaÅŸamın hem çok yaygın hem de dramatik bir bölümünü oluÅŸturmaktaydı. Bugün bile binlerce askerin katıldığı çarpışmalara tanık olmak bunun hem sanat yoluyla hem de gerçekçi tarihî yazılarla kayıt altına alınması için yeteri kadar önemlidir. Daha sonraları ulus-devletler geliÅŸip imparatorluklar büyüdükçe, düzen ve verimlilik gereksiniminin artması, yazılı kayıtların da artmasını getirmiÅŸtir. Sun Tzu’nun sözleriyle “devlet için hayatî derecede önem taşıyan bir konu” olan savaÅŸlarla ilgili kayıtların tutulması ordular ve devlet görevlileri için büyük önem taşıyordu. Bütün bu nedenlerden ötürü, antik tarihin büyük bir bölümünü askerî tarih oluÅŸturmaktadır.

Bu uygarlıklar Antik yeryüzündeki dikkate değer askerî güçlere sahipti : Mısırlılar, Babil, Pers İmparatorluğu, Yunanlılar, Çinliler, Makedonlar, Romalılar, Hintliler, Gandhara, Qin, Xiongnu.

Mezopotamya’nın verimli topraklarında tarih öncesi dönemin önemli fetihlerine sahne olmuÅŸtur. Mezopotamya Sümerler, Akadlar, Persler, Babil ve Asurlar tarafından fethedilmiÅŸtir.

Antik Mısır kuvvetli bir güç haline gelmeye başlamıştı ama daha sonra Eski Yunanlılar, Romalılar, Bizanslılar ve Persler tarafından işgal edilmişlerdir.

Ortaçağda Savaş

Karanlık çağın bir yerinde üzengiler kullanılmaya baÅŸlandığında ordular tamamen deÄŸiÅŸecekti. Bu buluÅŸla birlikte teknolojik, kültürel, ve toplumsal geliÅŸmeler askerî taktikleri ve süvari ile topçunun rolünü deÄŸiÅŸtirerek savaÅŸların antik çaÄŸdaki tarzı dramatik bir ÅŸekilde deÄŸiÅŸtirilmiÅŸtir. Aynı savaÅŸ tarzı dünyanın diÄŸer bölgelerinde de varolmuÅŸtur. Bozkırların göçmen savaşçılarını taklit eden Çin ordusu beÅŸinci yüzyılda yoÄŸun piyade kuvvetinden süvari ağırlıklı kuvvetlere dönüşmüştür. Orta DoÄŸu ve Kuzey Afrika Avrupa’dakine benzer ve sıklıkla da daha geliÅŸmiÅŸ teknolojiler kullanmıştır. ÇoÄŸu kiÅŸi tarafından Japonya’daki ortaçaÄŸ savaÅŸ tarzının 19. yy. ortalarına kadar devam ettiÄŸi kabul edilmektedir. Afrika’da da Sahel boyunca ve sennar Krallığı ile Fulani Ä°mparatorluÄŸu gibi Sudan devletleri de ortaçaÄŸ savaÅŸ taktiÄŸini ve silahlarını, bunlar Avrupa’da kullanımdan kalktıktan sonra uzun süreler kullanmaya devam etmiÅŸlerdir.

OrtaçaÄŸ’da feodalizm çok geniÅŸ bir ÅŸekilde yayılmıştı ve Avrupa’da birçok derebeyi vardı. Derebeyleri topraklarını korumak için çoÄŸunlukla kalelerde yaÅŸarlardı.

Ä°slam Ä°mparatorluÄŸu da geniÅŸlemekteydi ve Emeviler zamanında batıda Ä°spanya’ya doÄŸu da da Ä°ndus nehrine uzanmıştı. Daha sonra iktidara Abbasiler geçmiÅŸtir. Abbasilerde Selçuklular ve MoÄŸollar tarafından yenilmiÅŸlerdir. Tours Savaşı’nda Charles Martel komutasındaki Franklar, müslümanların Avrupa içlerine doÄŸru olan ilerlemesini durdurmuÅŸtur.

Çin’de Sui Hanedanı ve diÄŸer hanedanlar yükselmiÅŸti ancak Cengiz Han ve Kubilay Han komutasındaki MoÄŸollar Çinlileri yenerek toprakları iÅŸgal etmiÅŸlerdir. GeniÅŸlemeye devam eden MoÄŸol Ä°mparatorluÄŸu Kubilay Han’ın ölümüyle parçalanmıştır.

Barutlu Silahlarla SavaÅŸ

16’ncı yüzyılın baÅŸlarındaki Ä°talyan SavaÅŸları sırasında Avrupa ordularının arkebüsü (arquebus) kullanmayı benimsemeleri savaÅŸalanındaki zırhlı süvari üstünlüğüne son vermiÅŸtir. Feodal sistemin çökmesi ve ortaçaÄŸ ÅŸehir devletlerinin daha büyük uluslar altında toplanması OrtaçaÄŸ’daki standart askeri bileÅŸen olan paralı askerlerin ve feodallerin zorla topladığı orduların yerine profesyonel orduların kurulmasını saÄŸlamıştır.

Bu dönemdeki bazı önemli gelişmeler şunlardır:

* Sahra topu
* Topçu bataryaları
* Piyade talimi
* Ağır süvari (Dragoon)
* Süngü

Sanayi Çağı’nda SavaÅŸ

Silahların, özellikle de küçük silahların kullanımı kolaylaÅŸtıkça ülkeler profesyonel askerlerden oluÅŸan ordulardan çok belirli süreli askerî hizmete almaya dönmüşlerdir. Teknolojik ilerlemeler giderek daha da önemli hale gelmeye baÅŸlamıştır. Önceki dönemlerde savaÅŸan orduların benzer silahları olmasına raÄŸmen Sanayi Çağı’nda Sadowa Çarpışması gibi daha ileri teknolojiye sahip olmanın çarpışmanın sonucunu belirlediÄŸi de görülmüştür.

Sanayi çağı’nda uygulanan askerî hizmet altına alma yöntemiyle çarpışma için gerekli olan askerlerin sayısında artış saÄŸlanmıştır. Bu yöntem Napoleon Bonaparte tarafından Napolyon SavaÅŸları’nda kullanılmıştır.

Sanayi Çağı’nda diÄŸer bir ulusun savaÅŸa girmesini engellemek amacıyla topyekün savaÅŸ kullanılmıştır. William Tecumseh Sherman’ın “March to the Sea” (Denize Yürüyüş’ü) ve Philip Sheridan’ın Shenandoah Vadisi’ni yakıp yıkması bu topyekün savaşın örnekleridir.

Günümüzde Savaş

Günümüzde savaş yüksek teknolojinin de yaygın olarak kullanıldığı oldukça karmaşık bir olaydır. Terim olarak elektronik çağında, birinci dünya ülkelerinden bir ya da birkaçının da katıldığı çatışmalar kastedilmektedir. Elbette, üçüncü dünya ülkeleri de savaş yapmaktadırlar ancak bu genellikle düşük teknolojili savaş ya da gerilla taktikleri olmaktadır.

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 16.08.2008 tarihinde Hale tarafından, Medeniyetler, Ãœlkeler ve Dünya Tarihi bölümünde paylaşılmıştır ve 549 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 5 adet mesaj daha bulunmaktadır.

Askerî Tarih - Savaşlar Tarihi | Dönemler - Tarih Öncesi Savaş - Antik Çağlarda Savaş - Ortaçağda Savaş - Barutlu Silahlarla Savaş - Sanayi Çağı\'nda Savaş - Günümüzde Savaş orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...