Anadolu Yapı GeleneÄŸi | Geleneksel Anadolu Evi – Anadolu’daki Geleneksel Konut YerleÅŸmeleri

Anadolu Yapı Geleneği

Anadolu’daki yerleÅŸmeler, gelenekler, bölgesel veriler, uygulama ilkeleri ve koÅŸullara baÄŸlı olarak biçimlenirler. Bu oluÅŸum ve biçimlenmede Anadolu insanının yaÅŸamının ve toplum yapısının etkisi açıkça görülür.

Anadolu’daki geleneksel konut yerleÅŸmeleri, planlama ilkeleri ve mekânsal örgütlenmeler açısından benzerlikler gösterir. Bölgesel özellikler yerleÅŸmelerin dağınık ya da toplu dokuda oluÅŸmasında etkendir. YerleÅŸmelerde yalın ve doÄŸal biçimler etkilidir. Geleneksel Anadolu evi dış çevre ve iç çevre olarak ele alınabilir.

1. Dış Çevre

Bazen bir çeşme ya da bir dinsel merkezin bulunduğu meydanı çevreleyen sokaklarla oluşan mahalleler yerleşmenin özelliğini yansıtırlar. Sokaklar topografik özelliklere uyar ve genellikle insanla beraber yüklü bir hayvanın geçebileceği ölçektedir. Bazı yerleşmelerde sokak üzerine taşan saçaklar kapalı, samimi ve değişken perspektifli mekân etkileri oluştururlar. Bu organik sokakları bölgesel özelliklere göre bazen ahşap payandalı ya da taş konsollu çıkmaları ile yapı kütleleri, bazen de yüksek bahçe ya da avlu duvarları sınırlar.

2. İç Çevre

Bahçe, avlu ve avluyu çevreleyen mekânlardan oluşur. Herşey kullanıcının yaşama biçimi ve günlük eylemlerine göre tasarlanmıştır.

Genel özellikler şöyle özetlenebilir:

• Pratiklik
• İşlevsellik
• Çevre koşullarına uyum
• Çözüme iç mekânla başlayıp dışa doğru geliştirmek ve bütünleştirmek
• Malzeme ve gereçleri en yakından seçmek
• Çözümde, strüktürde, görünüşte yalınlık
• İşlevsel çözümlerin planlamadaki önceliği

İç ve dış çevre arasında plan düzeninden doğan sıkı bir ilişki vardır. Zemin kat genelde sokak cephesinde kapalı tutulmuştur. Üst katlarda çıkmalarla sokağa açılır. Evler yaşamın yoğun olarak geçtiği bahçe ya da avluya yönelirler.

Evlerin plan ÅŸemaları ve kullanılan malzemeler Anadolu’nun deÄŸiÅŸik bölgelerinde deÄŸiÅŸik koÅŸul ve bileÅŸenlerde ortaya çıkmaktadır. Bunda iklim, çevresel koÅŸullar, yöresel topografik durum gibi pek çok etken söz konusudur.

Yerleşmelerle ilgili bölgesel veriler şu yapım gruplarını karşımıza çıkarmaktadır:

• GüneydoÄŸu Anadolu’nun taÅŸ konut mimarisi
• DoÄŸu Anadolu’nun ahÅŸap hatıllı taÅŸ mimarisi
• DoÄŸu Karadeniz Bölgesi’nin tipik ahÅŸap iskeletli ev mimarisi
• Marmara Bölgesi’nin ahÅŸap konut mimarisi
• Ege ve Akdeniz Bölgesi’nin kübik düz damlı, taÅŸ konut mimarisi
• Orta Anadolu’nun özellikle Kapadokya yöresine özgü taÅŸ ve kerpic konut mimarisi
• İç Batı Anadolu ve Orta Anadolu küçük yerleşmelerindeki kerpic dolgulu kagir ahşap konut mimarisi

Geleneksel bir Safranbolu evi

Safranbolu Evleri

Yaşam biçimi ve geleneklerin, yöresel doğa koşullarıyla birlikte oluşturduğu bir mimari. Safranbolu bir vadi yerleşmesidir. Yamaca yerleşen evler birbirlerini kapamazlar. Evler, sokaklar ve bahçe duvarları birbirini tamamlar. Zemin kat ile bütünleşen bahçe duvarı sokağın devamıdır. Üst katlarda çıkmalar ve geniş saçaklar cepheyi oluşturur. Safranbolu geleneksel nitelikleri koruyan bir yerleşimdir.

DoÄŸu Akdeniz Evleri

Düz arazinin azlığı dağınık yerleşimi ortaya çıkarır. Yöresel malzeme mimarinin oluşmasındaki en önemli etkendir. Ahşap çatkı yapı ve arasındaki dolgu tipik mimeri öğelerdir.

Bursa Evleri

Taş kaplı sokakları, evlerin üst katlarından taşan çıkmaları, küçük pencereleri ve kafesleri, çıkmaları taşıyan payandaları ile geleneksel bir yerleşimdir. Sokak evin bir parçasıdır, evler üretim ve yaşamın sürdürüldüğü iç avluya açılırlar.

Kula Evleri

Sokağa taşan çıkmalarıyla, geniş saçaklarıyla, yüksek duvarlarla çevrili iç avlularıyla, değişken sokak perspektifleriyle geleneksel Türk evi özelliklerini taşıyan bir yerleşim. Osmanlı Mimarisinin 18. ve 19. yy. örneklerini en iyi şekilde yansıtmaya çalışır Kula Evleri.

Bodrum Evleri

Beyaz badanalı dış duvarları, küçük pencereleri, yüksek bahçe duvarlarından sarkan çiçekleri, dar, gölgeli taş kaplı sokakları ile tipik bir Akdeniz mimarisi.

KaÅŸ Evleri

Dar sokakları, karakteristik evleri ve tarihi eserleri iç içe olan, Akdeniz kıyısında küçük bir yerleşim. Beyaz badanalı dış duvarlar, ahşap çıkmalar, küçük pencereler, cephedeki arşitrav tipik mimari öğelerdir.

Harran Evleri

Taş, toprak gibi yöresel malzemeyle üretilmiş birim konutlardan oluşan bir yerleşim. Birkaç konut birimi bir ailenin yaşadığı bütünü oluşturur.

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 06.09.2009 tarihinde Hale tarafından, Türk Kültürü ve Geleneklerimiz bölümünde paylaşılmıştır ve 1143 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 0 adet mesaj daha bulunmaktadır.

Anadolu Yapı Geleneği | Geleneksel Anadolu Evi - Anadolu\'daki Geleneksel Konut Yerleşmeleri orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...