Şair Evlenmesi – Şinasi | Töre Komedyası Özelliği Taşıyan Görücü Usulüyle Evliliğin Sakıncalarını Konu Almakta – Şair Evlenmesi

Åžair Evlenmesi

Åžinasi

Şair evlenmesi Türk edebiyatında batılı tarzda yazılmış ilk tiyatrodur. Yapıtın yazıldığı (1859) ve basıldığı (1860) yıllarda Türkiye de Türkçe oyunlar oynanan tiyatro yoktu.Ayrıca bu oyunun oynanması için gerekli olan malzemeler ve aletler yeterli değildi.Birde canlandırılmak istenen bazı roller gelişmiş bir sahne olması lazımdı.

Åžinasi’nin eserlerinden biridir. Bir Töre Komedyası özelliÄŸi taşıyan “Åžair Evlenmesi”, görücü usulüyle evliliÄŸin sakıncalarını konu almaktadır. Batılı tutum ve davranışı, kılık ve kıyafetiyle pek sevilmeyen, eÄŸitimli olmasına raÄŸmen saf bir yapıya sahip Åžair Müştak Bey, sevdiÄŸi Kumru Hanım’la, kılavuz ve yenge hanımlar aracılığıyla evlenmiÅŸtir. Nikah sonrasında kendisiyle evlendirilen kiÅŸinin, Kumru Hanım’ın çirkin ve yaÅŸlı ablası Sakine Hanım olduÄŸunu görünce önce bayılır sonra itiraz eder. Mahallelinin de iÅŸe karışmasıyla başına gelenleri kabul etme mecburiyetinde kalan Müştak Bey’in imdadına arkadaşı Hikmet Bey yetiÅŸir. Hikmet Bey’in mahalle imamına verdiÄŸi rüşvetle olay çözülür, yapılan hile sonuçsuz kalır.Sonunda muradına eren Müştak bey Kumru Hanım’a kavuÅŸur. Ancak Hikmet Efendi birbirleriyle görüşmeden evlenmeye kalkmanın sonucunun kötü olacağını söyler. Müştak Bey’in aklı başına gelir.

Tema:Görücü usulü evlenmenin sakıncıları.

Kahramanlar:

• Müştak bey
• Kumru
• Ziba Dudu
• Habbe Kadın
• Sakine Hanım
• Ebüllaklaka
• Batak Ese
• Atak Köse
• Hikmet Efendi

Batı üslubuyla yazılmış olan “Åžair Evlenmesi”, buna raÄŸmen yine de içinde geleneksel türk tiyatrosu etkisi taşımaktadır. Eski ile yeni, doÄŸu ile batı arasında bir köprü olma niteliÄŸine sahiptir.

1839’da ilan edilen Tanzimat Fermanı‘yla Osmanlı Devleti tamamen batıya açılmıştır. GerçekleÅŸtirilen birçok reformlarla, her alanda bir yenileÅŸme ve geliÅŸme çalışması baÅŸlatılıp, batılılaÅŸma gayretine giriÅŸilmiÅŸtir. Ä°ÅŸte bu dönemde batıya öğrenci gönderilme ve eÄŸitimini tamamlayan öğrencilerin yurda geri dönmesiyle batılı kültürü de Osmanlı’nın içine girmeye baÅŸlamıştır… Ä°ÅŸte Türk tiyatro edebiyatının ortaya çıkışı da bu dönemde olmuÅŸtur. Paris’te öğrenim gören, yurda dönüşünde Agâh Efendi ile birlikte “Tercüman-ı Ahvâl” adlı ilk özel gazeteyi çıkaran Ä°brahim Åžinasi’nin gazetede yayınladığı “Åžair Evlenmesi” de bu etki altında yazılmış ama oynanmamış ilk tiyatro oyunu olarak kabul edilmektedir…

Buna raÄŸmen, Abdülhak Hamit’in babası Hayrullah Efendi’nin Åžinasi’den on beÅŸ yıl kadar önce “Hikaye-i Ä°brahim GülÅŸeni” adında romanla tiyatro arası bir eser meydana getirmiÅŸ olmasına raÄŸmen bu eseri yayınlamadığı iddia edilmektedir.

Görücü usulü evliliÄŸi, halk diliyle ve yine toplumdan seçilmiÅŸ karakterler ile eleÅŸtirel boyutta incelemiÅŸ olan “Åžair Evlenmesi” bu açıdan bakınca batı tiyatrosunu sadece teknik açıdan örnek aldığını göstermektedir…Åžinasi, bu yeni tekniÄŸi Türk tiyatrosuna sokabilmek için, Türk toplumuna ve seyircisine yabancı olmayan bir konuyu alışkın olunan oyun kiÅŸileri aracılığıyla ele almıştır.

“Åžair Evlenmesi”, geleneksel Türk tiyatrosunun aksine serim-düğüm-çözüm kısımları bulunan bir olay dizisi üzerine kurulmuÅŸtur. Bu anlamda “Åžair Evlenmesi”, Türk toplumuna ait töresel bir olayı batı teknikleriyle birleÅŸtirerek bir ilke imza atmıştır. Daha önce de yazılmış olan oyunların varlığından söz edilse de, “Åžair Evlenmesi” ilk Türk tiyatro oyunu olarak kabul edilir.

Ayrıca noktalama işaretleri ilk defa bu eserde kullanılmış ve tiyatro terimleri hakkında da Türkçe karşılıklar kullanılmıştır.

Kaynak: Özdemir Nutku

Bakınız, Şinasi

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 28.06.2010 tarihinde Hale tarafından, Türk Edebiyatı ve Edebi KiÅŸilikler bölümünde paylaşılmıştır ve 1262 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 2 adet mesaj daha bulunmaktadır.

Şair Evlenmesi – Şinasi | Töre Komedyası Özelliği Taşıyan Görücü Usulüyle Evliliğin Sakıncalarını Konu Almakta – Şair Evlenmesi Özeti - Karakterler - Türk Edebiyatında Batılı Tarzda Yazılmış İlk Tiyatro - Bir Perdelik Komedi orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...