Paragraf Nedir? | Paragraf Türleri – Yapısı – Öğeleri

Paragraf Nedir?

Paragraf, herhangi bir yazının bir satırbaşından öteki satırbaşına kadar olan bölümüne denir. Daha geniş bir ifadeyle “paragraf “ bir duyguyu, bir düşünceyi bir isteği, bir durumu, bir öneriyi, olayın bir yönünü, yalnızca bir yönüyle anlatım tekniklerin­den ve düşünceyi geliştirme yollarından yararlanarak anlatan yazı türüdür. Kelimeler cümleleri, cümleler paragrafları, paragraflar da yazıları oluşturur. Paragraf bir yazının küçültülmüş bir örneğidir. Bu yönüyle yapı bakımından bir yazıya benzer. Nasıl yazıda giriş, gelişme, sonuç bölümleri varsa paragrafta da aynı bölümler vardır.

Her paragrafta bir düşünce savunulur. Paragrafın bir bütün oluşturabilmesi için cümlelerin de yapı ve anlam yönüyle bütünlük oluşturması gerekir. Paragraftaki düşünceler hem kendi aralarında birbirine bağlı hem de ana düşünceye bağlıdır.

Paragraf kendi içinde bir bütünlük oluşturduğu gibi yazı içinde de yazıyla bir bütünlük oluşturur.

Paragraf Türleri

a)Olay Paragrafı:

Bu tür paragraflarda bir olay anlatılır. Bu olay,yazarın savunduğu düşünceyi açıklamak ve onu inandırmak için bir araçtır. Eğer olayda bir bütünlük varsa yani olayın başı, sonu belliyse, ana düşünceyi buldurmaya yönelik sorular için kullanılır.

b)Durum Paragrafı:

Bu tür paragraflarda bir doğanın, şehrin ya da bir insanın betimlemesi yapılır. Bu tür paragraflar genellikle anlatım biçimleri ve gözlemle ilgili sorularda kullanılır.

c)Duygu (Çözümleme) Paragrafı:

Bu paragraflarda roman veya hikaye kahramanlarının iç dünyaları anlatılır. Yazar, kahramanların psikolojik yapılarını, hayallerini bazen yorum katarak anlatır. Bu paragraflar insan karakterini bulmaya ve yoruma dayalı sorularda kullanılır.

d)Düşünce Paragrafı:

Belirli bir düşüncenin anlatıldığı, savunulduğu paragraflardır. Makale, deneme, fıkra, eleştiri gibi türlerden seçilir. Konuyu, yardımcı düşünceleri veya ana düşünceyi buldurmaya yönelik sorularda genellikle bu tür paragraflar kullanılır.

Paragrafın Öğeleri

Konu:

Paragrafta işlenen düşünce,olay ya da durumdur. Her şey paragrafın konusu olabilir. “Yazar, bu paragrafta ne anlatıyor?” sorusunun cevabı bize konuyu verir. Konu en fazla bir iki cümleyle verilir.

Yardımcı Düşünceler:

İkiden fazla cümleden meydana gelir.Yardımcı düşünceler, paragrafta ana düşünceyi destekleyici niteliktedir. Yazar burada konuyla ilgili açıklamalar yapar ve düşüncelerinin haklı gerekçelerini sıralar.

Ana Düşünce:

Paragrafta üzerinde durulan konuya bağlı olarak yazarın asıl anlatmak istediği düşüncedir. Kesin bir yargı niteliği taşır, genellikle bir cümleden oluşur.

* Bütün yardımcı düşünceler, ana düşünceyi haklı çıkarmaya hizmet eder.

Başlık:

Paragrafta üzerinde durulan düşünceyi bir ya da iki sözcükle özetleyebileceğimiz ifade paragrafın başlığı olur. Başlık, konu ve ana düşünceyle bağlantılı olmalıdır.

Paragrafın Yapısı

Giriş:

* Genel bir yargı niteliğindedir.Bu bölüm bir ya da iki cümleden oluşur.
* Paragrafın konusu genellikle bu cümlelerdir.
* Giriş bölümü paragrafın bir çeşit özet olduğundan ana düşünce hakkında ipuçları verir.
* Asla bağlaçla başlamaz.
* Giriş cümlesinde kendisinden önce bir cümle daha olduğunu düşündürecek bazı zamir,sıfat ya da edatlar bulunmaz.

Gelişme:

* İkiden fazla cümleden meydana gelir.
* Girişte belirtilen konu, bu bölümde örnekleme,tanık gösterme, açıklama, karşılaştırma gibi düşünceyi geliştirme yollarına başvurularak açıklanır.
* Bu bölümde yer alan düşünceler paragrafın konusuyla ilgili olmalıdır, yoksa anlatımın akışı bozulur.

Sonuç:

*Genellikle bir cümleden ibarettir.
*Anlatılmak istenen düşünceyle ilgili son sözün söylendiği bölümdür.
*Yazar paragrafta asıl anlatmak, vurgulamak istediği düşüncesini (ana düşünce) genellikle bu bölümde verir.
*Sözlerin toparlanması niteliğinde olduğundan kapsamlı bir yargıdır. Bu yönüyle de giriş cümlesine benzer.
*Toparlayıcı, özetleyici olması nedeniyle “demek ki, sonuç olarak,öyleyse,özetle…” gibi sözlerle başlayabilir.

Uyarı:

Ana düşünce,genellikle paragrafın sonuç bölümünde olmakla birlikte,bazen metnin başında ya da tümüne yayılmış olabilir.

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 14.04.2008 tarihinde Hale tarafından, Güzel Türkçe'miz | Türkçe Dilbilgisi bölümünde paylaşılmıştır ve 8742 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 0 adet mesaj daha bulunmaktadır.

Paragraf Nedir? | Paragraf Türleri - Yapısı - Öğeleri orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...