[Ä°catlar ve KeÅŸifler] Kalem | Kalem Yazı Yazmaya Ya Da Çizim Yapmaya Yarayan Araçların Genel Adı – Kalemin Ä°cadı – Kalem ÇeÅŸitleri

Kalem

Kalem yazı yazmaya ya da çizim yapmaya yarayan araçların genel adıdır. Mürekkepli kalemlerde iz bırakıcı madde olarak mürek­kep kullanılır. Kurşunkalem ve boya kalemle­rinde ise ahşap bir çubuğun içine grafit yerleştirilir.

Mürekkepli Kalemler

Ä°lk insanlar sivriltilmiÅŸ çakmaktaÅŸlarıyla hay­van kemiklerinin üstüne resim kazırlardı. Eski Mısırlılar, Yunanlılar ve Romalılar bal­mumu tabletlerin üzerine sivri uçlu çubuklar­la, parşömen ve papirüs üzerine ise saz ve bambu gibi bitkilerin içi boÅŸ saplarından yapılmış yarık uçlu kamış kalemlerle yazı yazarlardı. Türkçe’ye Arapça’dan geçen ka­lem sözcüğünün kaynağı “kamış” anlamına gelen Eski Yunanca kalamos sözcüğüdür. Çinliler ve Japonlar ise yakın zamanlara kadar yazılarını ince uçlu fırçalarla yazıyor­lardı.

OrtaçaÄŸda kâğıt üretilmeye baÅŸlandıktan sonra, daha eskiden de bilinen ve kullanılan tüy kalemlerin kullanılması yaygınlaÅŸtı. Kaz, kuÄŸu ya da kargaların kuyruk ve kanat tüylerinin uçlarının sivriltilmesiyle elde edilen bu kalemlerin uçları mürekkebin kâğıda ak­masını saÄŸlamak amacıyla yarılıyordu. Tüy kalemler, metalden yapılmış mürekkepli ka­lemlerin yaygınlaÅŸtığı 19. yüzyıla kadar kulla­nıldı. Mürekkepli metal kalemler aslında Romalılar’dan beri biliniyordu. Ama John Mit-chell adlı bir Ä°ngiliz 1822’de ilk kez makine yapımı çelik kalem ucu yaptı. Bundan kısa bir süre sonra Ä°ngiliz James Perry kalem ucunu uzunluÄŸuna yararak ve bu yarığı bir küçük delikle geniÅŸleterek uca esneklik kazandırdı.

Kalemi sürekli mürekkebe batırma zorun­luluÄŸu yazı yazmayı güçleÅŸtiriyordu. Bunu ortadan kaldıran dolmakalemler sertleÅŸtiril­miÅŸ yapay kauçuÄŸun elde edilmesinden sonra yapılabildi. Bu gibi maddeler içi boÅŸ silindir biçiminde parçaların yapımına elveriÅŸliydi. Ä°lk dolmakalemlerin uçları mürekkebin aşındır­masına karşı altından yapılırdı. Öte yandan, kâğıda sürtünmenin yol açacağı aşınmayı ön­lemek için ucun kâğıda deÄŸen noktasının çok sert bir metalden olması gerekiyordu. Bunun için çoÄŸunlukla iridyum kullanıldı. Ä°lk dolma­kalemlerin mürekkeple doldurulabilmesi göz damlalığına benzeyen bir düzenekle saÄŸlanı­yordu. ABD’li Lewis E. Waterman 1884’te mürekkebini kendi içinde taşıyan ilk dolmaka­lemi yaptı. Temel çalışma biçimi o tarihten beri pek fazla deÄŸiÅŸmeyen dolmakalemlerde havanın küçük mürekkep deposundan dışarı atılması ve ortaya çıkan boÅŸluÄŸu mürekkebin doldurması gerekir. Dolum düzeneÄŸi bir pompalama kolu, bir piston ya da vida olabi­lir. Daha yakın zamanlarda geliÅŸtirilen yeni bir tip dolmakalemde depo yerine, mürekkep dolu olarak kaleme takılan ve boÅŸalınca deÄŸiş­tirilen kartuÅŸlar kullanılır.

Tükenmezkalem ilk kez 19. yüzyıl sonların­da ortaya çıktı. Ama o zamanlar kâğıt üzerin­de deÄŸil de kaba yüzeyler üzerinde kullanılı­yordu. Tükenmezkaleme bugünkü biçimini 1944’te Lazlo Biro adında bir Macar kazan­dırdı. Bilyeli rulman yapımındaki ilerlemeler bu kalemin de geliÅŸmesine yardımcı oldu.

Tükenmezkalemlerde mürekkep kâğıda pi­rinç uçtaki yuvaya yerleştirilmiş olan minik bir bilye aracılığıyla aktarılır. Bilye mürekke­bin depodan dışarı çıkmasını önler, ama yuvasında döndükçe yüzeyine sıvanan mürek­kebi kâğıda verir. Tükenmezkalemlerin mü­rekkebi çabuk kuruyan türdendir.

Keçe uçlu kalemler ilk kez 1960’larda Japonya’da yapıldı. Bu kalemlerde metal uç ya da bilyenin yerini sert liflerden yapılmış olan bir uç almıştır. Bu tür kalemlerden iÅŸaretleme yapmak ve resim boyamak için de yararlanılır.

KurÅŸunkalemler ve Boya Kalemleri

Kurşunkalemin içindeki, kâğıda sürtüldüğü zaman siyah bir iz bırakan ince çubuk, sanıldı­ğı gibi kurşun değildir. Bu çubuk, kurşun gibi iz bırakan bir mineral olan grafitten yapılır.

Kurutulmuş ve toz haline getirilmiş grafit kil ve suyla karıştırılır. Kurşunkalemin sertli­ği, içindeki kil oranına bağlıdır. Kil oranı artırılınca sertleşir, grafit oranı artırılınca yumuşar.
Kurşunkalemlerin sertliği ya da yumuşaklığı harf ve rakamlarla belirtilir. Ha­mur kıvamına getirilen grafit ve kil karışımı presten geçirilerek ip gibi inceltilir, eşit boy­larda kesildikten sonra fırınlanır. Bu işlemler yapılırken, bir yandan da kalemin ahşap dış bölümü hazırlanır. Sedir ya da çam odunun­dan iki yarı halinde biçimlendirilen ahşabın içi, grafit çubuklarının yerleştirilmesi için oyulur. Fırınlanmış çubuklar bu oyuğa yerleş­tirilir. İki yarı bir araya getirilerek tutkalla yapıştırılır.

Boya kalemleri balmumu, tutkal ve renk verici maddelerle karıştırılmış kaolinden yapı­lır. Bazen bu karışım henüz sertleşmeden çevresine kâğıt sarılır. Sarmal biçimde dolan­mış olan kâğıt şerit açıldıkça, kalemin ucu da açılmış olur. Kopya kalemleri de anilin boya, grafit ve kaolin karışımından yapılır. Maran­gozların kullandığı türden işaretleme kalem­lerinde iz bırakan madde grafit, balmumu ya da donyağıyla karıştırılarak elde edilir. İçine uç takılan kalemlerde ise dış silindirin içinde küçük bir metal tüp bulunur. Bu tüpün için­deki kalem ucu, yaylı bir düzeneğin yardımıy­la dışarı itilir ya da içeri çekilir.

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 25.06.2009 tarihinde Hale tarafından, Dünya CoÄŸrafyası | Ä°catlar ve KeÅŸifler bölümünde paylaşılmıştır ve 1212 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 2 adet mesaj daha bulunmaktadır.

[İcatlar ve Keşifler] Kalem | Kalem Yazı Yazmaya Ya Da Çizim Yapmaya Yarayan Araçların Genel Adı - Kalemin İcadı - Kalem Çeşitleri orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...