Eski Türk Åženlikleri | Zorbazlar – Deliller – Åženliklerde Ä°lgi Ä°le Ä°zlenen En Önemli Oyunlardan Biri

Eski Türk Şenlikleri

Zorbazlar – Deliller

Türk ÅŸenliklerinde ilgi ile izlenen en önemli oyunlardan biri, acıya dayanıklılığı seyirlik bir hüner haline getiren, vücutlarının muhtelif yerlerine kılıçlar, bıçaklar, ÅŸiÅŸler sokarak veya çeÅŸitli vesilelerle kendilerine eziyet ettirerek dayanıklılıklarını sergileyen delil‘lerin kanlı gösterileriydi.

Delilerin dini inançlarla da ilintili olduÄŸu bilinirdi. Delilerden ve gönüllülerden, Rumeli’de bir askeri sınıf oluÅŸturulduÄŸu da söylenir. Bu nedenle kendilerine gerçekte öncülük, yol göstericilik anlamına gelen “delil” denilirken bunların en tehlikeli iÅŸlere gözlerini kırpmadan atlamaları sonucu halk arasında adları deli’ye dönüşmüştür. Ayrıca serhadlerden gelen gözüpek gazilere de “deli” denilirdi.

1582 şenliğini anlatan Surname-i Hümayun adlı düğün kitabında bunlar şöyle anlatılır;

“Åžehzadenin At Meydanı’na geliÅŸi; Åžehzade alayının başında, aynı padiÅŸahınkinde olduÄŸu gibi serhadler yürüyordu. Budin vilayetinin gazileri olan bu cesur askerler, padiÅŸaha baÄŸlılıklarını ve onun için neler yapabileceklerini göstermek için bellerine kadar çıplak olan vücutlarına kılıç, mızrak ve hançer gibi kesici silahları sokarak herkesi ÅŸaÅŸkınlık içinde bırakmışlardı. Anonim bir kaynakta serhadlerin geçiÅŸi şöyle anlatılır; …Bunların bir çoÄŸu etine ve kemiÄŸine iki cirit saplamıştı. Vücutlarına aÄŸaçlarda sokulmuÅŸtu. Hepsinin başında deriden püsküller vardı ve kollarına büyük bıçaklar saplanmıştı. İçlerinden birinin göğsünde, alnında ve kollarında elli bıçak saplı idi. Bunlar sapına kadar etine girmiÅŸti. BaÅŸka biri karnına çivi ile bir nal çaktırmıştı. Görünüşleri iÄŸrenç ve hayvancaydı. Her birine kendisine layık ve arzu ettiÄŸi ÅŸeyler hükümdar tarafından ihsan edildi. Aralarında yılda 40 bin akçe getiren bir sancak verileni de vardı…

PadiÅŸah kimsenin kendisini yaralamamasını isteyerek bu gibi tehlikeli gösterileri yasakladığını tellalları vasıtasıyla duyurdu. Fakat ne yazık ki kahramanlıklarını göstermek isteyen gazilerden ikisi, daha bu yasak koyulmadan kan kaybından ölmüştü. “1582 ÅženliÄŸi’ndeki alayda bir yabancı tanık bunları; “Bellerinden yukarısı çıplaktı, biri bayrak direÄŸini derisine ve etine sokmuÅŸtu; öteki biri, iki küçük kargıyı bedenine saplamış; ötekiler hançerleri, kılıçları, uzun kuÅŸ tüylerini alınlarına, kafataslarının derisine, kimi kılıçları bedenlerine, okları kollarına saplamışlardı. Kimi de bedenlerine altı çiviyle, at nallarını mıhlamışlardı. En son olarak biri de yaklaşık elli bıçağı her yönden bedenine saplamıştı.” diye anlatır.

Ä°ncelediÄŸimiz “Sûrnâmeler” den Alî’nin eserinde kendisini büyük taÅŸlarla taÅŸlatan bir deliyi görürüz:

Her ne seng ursalar tahammül ide / Hergiz incinmeye tevekkül ide Ele alup büyük büyük taÅŸlar / Dirler idi koman be yoldaÅŸlar / TaÅŸ ururlardı karnına muhkem / Darb-zen gibi çatlar idi ÅŸikem / Nice yüz pâre öyle seng-I ‘azîm / Ä°tmedi o harîfi’ azm-I remîm / Ne kadar taÅŸ urulsa oldı hamûl/ Sanki bir bahr-I bî-kerân idi ol / Her hacer kim atarlar idi ana / Gücile kaldururdı bir bernâ “Tahsin Sûrnâmesi”nde de bir delinin başı üzerine sekiz kiÅŸinin çıktığı anlatılır: Sekızı çıkdı bir âdem başına / Birisi girmiÅŸ otuz beÅŸ yaşına / Kahramân olsa tahammül idemiz /Çekdügi bârı tekeffül idemez.

Deliler baÅŸka vesilelerle de geçit alaylarında yer alırlardı. ÖrneÄŸin; 16 y.y.’da Türkiye’ye gelen bir Ä°ran elçisine gücünü ve görkemini göstermek için ll.Murat böyle bir geçit alayı düzenlemiÅŸti. Serhadlerde de Ä°stanbul’a doÄŸru yola çıkmış elçilere böyle törenler düzenlenirdi.

Bir yabancı tanığın anlattığına göre, Roma imparatorluk elçisi Liechtenstein Bey’i Heinrich, 1584 Yılı’nda, Tuna Kıyısı’nda, Ofen Kenti’nde konakladığı sırada, Komutan Sinan PaÅŸa’nın, elçiye ve yanındakilere düzenlediÄŸi ÅŸenlikte güreşçilerin, dansçıların, canbazların gösterilerini yanı sıra deliler de bedenlerini yaralayarak gösteriler yapmışlardır. Delilerin bir kesimi BoÅŸnak, Hırvat, Sırp kollarındandı.

Eğri palaları, kalkanları, bozdağanları vardı, başlarına sırtlan, pars gibi yırtıcı hayvanların postlarını koyarlardı. Giysileri de böyle postlardandı. Bunlar şenliklerde padişahın önünden geçerken bıçakları, baltaları, kargıları, bedenlerine sokarlardı. Bunların geçit alaylarındaki kanlı gösterilerinin özellikle yabancı tanıkların her zaman ilgisini çektiği, yazdıkları seyahatnamelerden ve gravürlerinden anlaşılır.

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 27.05.2009 tarihinde Hale tarafından, Türk Kültürü ve Geleneklerimiz bölümünde paylaşılmıştır ve 560 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 0 adet mesaj daha bulunmaktadır.

Eski Türk Şenlikleri | Zorbazlar - Deliller - Şenliklerde İlgi İle İzlenen En Önemli Oyunlardan Biri orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...