Dünyada Çocuk Edebiyatının Tarihçesi, Çocuk edebiyatı ninniler ve anlatılan masallarla başlar..

Dünyada Çocuk Edebiyatının Tarihçesi

Batı dünyasında çocuk edebiyatı ninniler ve büyükler tarafından anlatılan masallarla başlar. Eski zamanlarda hiç kitap yoktu. Kabilelerdeki hikaye anlatıcıları kültürün, adetlerin, değerlerin ve tarihin birer koruyucusuydular. Hikaye anlatma asırlar boyunca bir nesilden diğerine bir toplumun geleneklerini ve inanışlarını aktarmanın temel yöntemi olmuştur. O devirlerde anlatılan hikayeler aslında büyükler içindi. Ama çocuklar da bunları dinleyip kendilerine uygun olanları benimserlerdi.

Daha sonraları halk ozanları bu hikayeleri derleyip, toplumdan topluma taşıdılar. Balat yani şarkıyla hikaye anlatma, destan, epik gibi halk masalı türleri de böyle oluşmuştur. 15. yüzyılda İngiliz matbacı Caxton ilk defa büyükler için küçük cep masalları basmıştır. Heyecan ve macera içeren bu kitapları İngiliz toplumunun halk tabakası okumaktaydı. Üst kesim ise Horn Book adı verilen ve boynuzdan yapılmış koruyucuların içine yerleştirilmiş bakır levhalardan oluşan kitapları okuyorlardı.

18. yüzyıla gelinceye kadar Ä°ngiltere’de aşırı dinci bir akım olan Quakerizm vardı. Bu akım çocukların son derece sıkı bir disiplinle yetiÅŸmesini savunuyordu. Çocuklar için hazırlanmış kitaplar daha çok Ä°ncil’den kaynaklanan kitaplardı ve hikayelerin sonu hep ölümle bitiyordu. Bu çocuk kitapları karamsarlık ve dindarlık aşılıyordu.

Bu sıralarda Fransa’da Charles Pearault 14. Lui döneminde çocuk kitaplarının babası olarak anılmaktaydı. Halk aÄŸzında dolaÅŸan masalları toplayıp, kısaltarak çocuklar için 1697 yılında basmıştır. Bunların içinde “Kül Kedisi”, “Parmak Çocuk”, “Mavi Sakal”, “Kırmızı BaÅŸlıklı Kız”, “Çizmeli Kedi”, Uyuyan Güzel” gibi eserler vardır. Böylece ilk kez Fransız çocukların kendilerine ait kitapları olmuÅŸtur.

Bu kitaplar önce Ä°ngiltere’de sonra da Almanya’da basıldılar. Ä°ngiltere’de bunları John Newberry Ä°ngilizce’ye çevirip , 1727 yılında “Tales of Matter Goose” adı altında yayınladı. Gerek Ä°ngiltere’de gerekse Fransa’da çocuklar için yazılan kitaplar bu dönemden sonra artış gösterdi.

Daha sonra kitaplar bildiÄŸimiz gibi basılmaya ve ciltlenmeye baÅŸlamıştır. Çocuklar Daniel Defoe’nun Robinson Crusoe’su ve Jonathan Swift”in Gulliver’in Gezileri gibi yetiÅŸkin kitaplarını benimsemiÅŸlerdir. 1744 yılına kadar John Newbery”nin “A little Pretty Pocket book” isimli kitabı yayınlandı (Küçük Åžirin Cep Kitabı). 18. yüzyılın ikinci yarısında Sarah Trimer ve diÄŸer yazarlar baÅŸlamış olan bu öğretici, eÄŸitici geleneÄŸi sürdürdüler.

Çocuk kitapları sözel geleneklerden beslenen ve derlenerek bir araya getirilen hikayelerdir. Ayrıca Joseph Jacobs tarafından kayda geçirilerek korunan Ä°ngiliz masallarının yanısıra Grimm KardeÅŸler tarafından derlenmiÅŸ olan Alman hikayeleri de mevcuttur. 19. yüzyılda Ä°ngiliz Edward Lear tekerleme türü ÅŸiirlerden oluÅŸan “Book of Non Sense” isimli bir kitap yazdı. Çocuk edebiyatına neÅŸe ve yaÅŸama sevinci getiren bu kitap çok tutulmuÅŸtur.

Çocuk kitaplarındaki geliÅŸme 19. yüzyıla kadar yavaÅŸ olmuÅŸtur. Bu dönemde düşünceleri yaygınlaÅŸan J.J Rousseau’nun eÄŸitim teorisi yanlış anlaşılmış ve pek çok didaktik içerikli eser ortaya çıkmıştır. 19 yüzyılda çocuk kitaplarının konuları geniÅŸletilmiÅŸtir. Loise May Alcott’un “Küçük Kadınlar“ı aile hikayelerini popüler hale getirmiÅŸtir. Robert Louisse Stevenson’un “Define Adası” da aynı etkiyi macera hikayeleri açısından yaratmıştır. 20 yüzyılın baÅŸlamasından hemen önceleri Anna Swell’in “Siyah Ä°nci” gibi hayvan hikayeleri ve Lewis Carroll’un “Alice Harikalar Diyarında” gibi fantazileri o güne deÄŸin varolan kitap türlerini geniÅŸletmiÅŸtir.

19. yüzyıl sonlarına doÄŸru özellikle küçük çocuklar için yazılan dergiler ortaya çıkmaya baÅŸladı. Çocuklar için yazılanların öğretici olmak zorunda olmadığına inanan Mary Mapes Dadge “St Nicholas” isimli derginin editörlüğünü yapmıştır. 20. yüzyıl baÅŸlarında Lucy Sprague Mitchell’in “The Here and Now Story Book” isimli kitabı ile yetiÅŸkinler ilk defa çocukların küçük yetiÅŸkinler deÄŸil baÅŸka varlıklar olduÄŸu fikriyle karşılaÅŸtılar. Bu dönemde çocuk edebiyatındaki çeÅŸitlilik geniÅŸlemeye devam etmistir. Bu yüzyılın baÅŸlarında C.B Falls’un ABC isimli kitabının resimleri kaliteli aÄŸaç oyma tekniÄŸinin örneklerini içeriyordu ve yeni geliÅŸen teknoloji olanaklar resimli kitaplara yöneliÅŸi kolaylaÅŸtırıyordu.

Rudyard Kipling çocuklar için mizahın önemli olduÄŸunu düşünüyordu. 1902’de yayınlanan “Just so Stories” adli kitabı bugün de popülerdir. Beatrice Potter aynı yıl “The Story of Petter Rabbit” isimli kitabıyla edebiyata hayvan öykülerini sokmuÅŸtur. O zamandan itibaren de hayvan hikayeleri çocuklarin en sevdigi tür olmuÅŸtur. Daha sonra dünyanın tüm ülkelerinde çocuk edebiyatı örnekleri her gün biraz daha geliÅŸerek ve artarak yayınlanmaya baÅŸlamıştır.

Hatice Topaç’tan Alıntılanmıştır.

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 26.05.2008 tarihinde Sema tarafından, Çocuk Edebiyatı | Çocuk Klasikleri bölümünde paylaşılmıştır ve 6992 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 1 adet mesaj daha bulunmaktadır.

Dünyada Çocuk Edebiyatının Tarihçesi, Çocuk edebiyatı ninniler ve anlatılan masallarla başlar.. orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...