Atom Nedir? | Atomun Yapısı – Atom Modelleri Nelerdir? Thomson Atom Modeli – Dalton Atom Modeli – Rutherford Atom Modeli – Bohr Atom Modeli

Atom

Kimya veya fizikte atom, bir kimyasal elementin özelliklerini koruyan en küçük parçacığıdır.

Sözcük Yunanca ατομος veya atomostan gelir, ‘bölünemez’ demektir. Eski Yunanistan’da bazı düşünürlere göre atom maddenin bölünemez en küçük parçasıydı. Modern kullanımdaki atomlar ise atomaltı parçacıklardan oluÅŸur:

* Elektronlar, eksi yüklüdürler ve bu üçünün arasında en hafifidir.
* Protonlar artı yüklüdür, kütleleri elektronunkinin yaklaşık 1839 katıdır.
* Nötron , onların da kütlesi elektronunkinin yaklaşık 1839 katıdır.

Proton ve nötronlar beraberce atom çekirdeğini oluştururlar; bu parçacıklara nükleon da denir. Elektronlar çekirdeğin etrafında, ondan çok daha büyük olan elektron bulutunu oluştururlar. Bu tanım doğrudur.

Atomlar, içerdikleri atomaltı parçacıkların sayıları ile birbirlerinden farklılık gösterirler. Aynı elementin atomları aynı sayıda protona sahiptirler, bu sayıya atom numarası denir. Buna karşın, aynı elementin atomları farklı nötron sayılarına sahip olabilir, bu sayılar o elementin izotoplarını belirler. Proton ve nötronlara kıyasla elektronlar atoma daha zayıf güçlerle bağlı olduklarından elektron sayısı kolaylıkla değişebilir. Çekirdekteki proton ve nötron sayısı da nükleer fisyon, nükleer füzyon ve radyoaktif bozunma yoluyla değişebilir, bu durumda atom başka bir elemente dönüşebilir.

Atom kavramı maddenin fiziksel özelliklerini anlatmaya yarayan çeşitli teoriler tarafından kullanılır. Atomlar kimyanın temel yapı taşlarıdır ve kimyasal reaksiyonlarda Maddenin Korunumu Kanunu gereği korunurlar.

Tarihçe

Bugün kullandığımız anlamda atom kavramını ilk kez ortaya atan düşünürler Leukippos ve Demokritos’dur. Bu düşünürler doÄŸada mevcut her maddenin, fiziksel olarak bölünmeyen atomlardan oluÅŸtuÄŸunu ifade etmiÅŸler, ayrıca atomlar arasında boÅŸ uzay bulunduÄŸunu ve devinim halinde olduklarını belirtmiÅŸlerdir.

Aristoteles’in (M.Ö. 384-322) maddeye bakışı, kendinden önce yaÅŸamış olan filozoflara olan tepkisini ifade eder. O, Empedocles’in düşüncesine katılmış ve her ÅŸeyin dört ana maddeden yapıldığını savunmuÅŸtur.

Bu dönemi izleyen çağlarda bu düşüncelere bir ilave yapılmadı, ilk kez 19. yüzyılda John Dalton modern atom kavramını ortaya attı. Dalton, kimyasal reaksiyonlarda maddenin tam sayılarla belirlenen oranlarda tepkimeye girdiğini gösterdi möçnf bvcbcvcccccccccccccccc sayılabilir ama bölünemez parçalardan yapıldığını ifade etti. Buna ek olarak, atomların ağırlıklarını ortaya koyan bir çizelge hazırladı.

J.J. Thomson 1897 yılında elektronu keÅŸfetti. 1900’lü yılların baÅŸlarında Ernest Rutherford günümüz atom modelinin temelini teÅŸkil eden yapıyı ortaya koydu: atomun, kütlesinin büyük bir kısmını oluÅŸturan bir çekirdek ve bu çekirdek etrafında dönen elektronlardan oluÅŸmaktadır. Rutherford çekirdeÄŸi oluÅŸturan pozitif yüklü parçacığa proton adını verdi.
1932 yılında Chadwick nötronu buldu. Daha sonra kuantum teorisi doÄŸrultusunda Niels Bohr, Bohr atom modelini ortaya attı ve elektronların belli yörüngelerde bulunabildiÄŸini ve bunun Planck sabiti ile ilgili olduÄŸunu ifade etti.NÄ°ELS BOHR’un modeli ise modern atom teorisine en yakın modeldir.Bohr’a göre elektronlar çekirdeÄŸin çevresinde rastgele yerlerde deÄŸil,çekirdekten belirli uzaklıklarda bulunan katmanlarda döner.Bohr da tasarladığı bu modelle Nobel ödülüne layık görüldü.

Yapısı

Atomun yapısını açıklayan ve bugün için kabul edilen son teori Kuantum Atom Teorisi’dir.Kuantum Atom Teorisi’ne göre atom modeli Bohr atom modelinden farklıdır. Bohr Atom Modeli’ne göre atomun merkezindeki çekirdeÄŸin etrafında elektronlar çember ÅŸeklindeki yörüngelerde dolanmaktadırlar. Herbir çember yörünge belli enerji seviyesine sahiptir. Yörüngelerarası elektronik geçiÅŸler atomun renkli görünmesine neden olur. Ancak belli bir zaman sonra Bohr atom modelinin birçok spektrumu açıklayamadığından yetersizliÄŸi ortaya çıkmıştır.

Kuantum Atom Modeli’ne göre ise atomun merkezinde bulunan çekirdeÄŸin etrafındaki elektronlar belli bölgelerde yani orbitallerde bulunurlar. Belli enerji seviyelerine sahip orbitaller atomu oluÅŸturan küresel katmanlarda bulunur. Portakal kabuÄŸu ÅŸeklinde iç içe geçmiÅŸ küresel katmanlardaki orbitallerin belli ÅŸekilleri ve açıları(yönelmeleri) mevcuttur. Orbitallerin bulunduÄŸu katmanların enerji seviyelerini n baÅŸkuantum sayısı belirler. n = 1,2,3,. . .gibi tam sayılarla ifade edilir. Orbitallerin ÅŸeklini ise l yan kuantum sayıları belirler. l = 0(s), 1(p), 2(d),. .(n-1) e kadar deÄŸerler alır. Orbitallerin doÄŸrultularını(açılarını) veren ml yan kuantum sayısı ml=-l. . .0. .+l deÄŸerlerini alır. Elektronların spini gösteren ms kuantum sayısı da +1/2 veya -1/2 deÄŸerlerini alabilir. Orbitaller ÅŸekilleri aÅŸağıdaki linkte gorulmektedir

Bir atomun çapı, elektron bulutu da dahil olmak üzere yaklaşık 10 − 8 cm mertebesindedir. Atom çekirdeğinin çapı ise 10 − 13 cm kadardır. Atomlar, boyutlarının görünür ışığın dalga boyundan çok küçük olması sebebiyle optik mikroskoplarla görüntülenemezler. Atomların pozisyonlarını belirleyebilmek için elektron mikroskobu, x ışını mikroskobu, nükleer manyetik rezonans (NMR) spektroskopisi gibi araç ve yöntemler kullanılır..

Yalnız elektronlar çekirdek çevresinde ancak belirli enerji seviyelerine sahip yörüngelerde dönerler, konumları ancak bir olasılık fonksiyonu ile ifade edilebilir. Elektronlar çekirdeğin etrafında bulutsu bir şekildedir.

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 12.04.2009 tarihinde Hale tarafından, Fizik - Kimya - Biyoloji Konu Anlatımları bölümünde paylaşılmıştır ve 2273 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 5 adet mesaj daha bulunmaktadır.

Atom Nedir? | Atomun Yapısı - Atom Modelleri Nelerdir? Thomson Atom Modeli - Dalton Atom Modeli - Rutherford Atom Modeli - Bohr Atom Modeli orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...