Yürüyen Köşk | Atatürk’ten Bir Çevre Dersi

Yürüyen Köşk

Bu Köşk; Kültür Bakanlığı Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu’nun 12.7.1980 gün ve 12238 sayılı kararı ile, korunması gerekli Kültür ve Tabiat Varlıkları arasında sayılmış ve tescili yapılmıştır.

Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez AraÅŸtırma Enstitüsü arazisi içinde bulunan iki katlı dörtgen planlı, ahÅŸap karkas küçük bir yapıdır. Deniz tarafından 11 sütun ile çevrili mermer tabanlı açık bir alana ve 30 metre uzunluÄŸunda ahÅŸap bir iskeleye sahiptir. Köşkün giriÅŸ katında, küçük bir çay ocağı, küçük bir oturma odası ve üç cephesi kristal camlarlar kaplı toplantı salonu ile tuvalet ve duÅŸ bulunmaktadır. AhÅŸap bir merdivenle çıkılan ikinci katta ise dinlenme odası ile küçük bir yatak odası, tuvalet ve banyo bulunmaktadır. Bu küçük Köşk’e Atatürk’ün isteÄŸi ile mutfak yapılmamıştır.

Ahşap olan bölüm, iki katlı, üstü Marsilya tipi kiremitle örtülü oturma çatılıdır. Cepheler ahşap kaplamalı olup kat arasında profilli kat silmesi ve değişik süslemeli tahtalarla kaplanmıştır. Pencereler ve pencere kepenkleri klasik yapılı katlanır kanatlıdır. Kat döşemeleri girişi karo mozaik ve mermerdir. Üst kat ise normal ahşap döşemelidir. Duvarlar, Bağdadi üzeri çimento harçlı sıvalı ve sıvanın üstü boyalıdır. Merdiven altına yarı bodrum şeklinde, dışarıdan girilen su ısıtma merkezi bulunmaktadır. Şu, burada ısınmakta, ısınan su, borularla yukarı katlara çıkarak duş ve banyonun sıcak suyu elde edilmektedir.

Betonarme olan kısım ise, üç taraflı camekanlı olup camlar kristal, doğramaları ahşap, döşemesi mermer kaplama ve üstü yine mermer kaplama olup, teras olarak kullanılmaktadır. Binanın etrafı, mermer kaplamalı iki kollu merdivenle mendireğe inilmektedir. Mendireğin iskeleti betonarme, üstü ağırlıklı ahşap latalarla kaplıdır. Bahçenin etrafı güzel süslemeli babalar ve babaların üstünde aydınlatma elemanları bulunmaktadır.

Ayrıca, Köşk’ün içinde Atatürk’ün kullandığı özel eÅŸyaları ile son derece mütevazi oda takımları bulunmaktadır.

Atatürk tarafından sahilde, çınar aÄŸacının hemen yanında yapılması istenen Köşk’ün yapımı 1929 Eylülünde bitirilmiÅŸtir.

13 Eylül 1929 tarihli gazetede “Atatürk’ün Millet ÇiftliÄŸi’ndeki inÅŸa edilen Köşk’ü bugün ikmal edildi” haberi yer almaktadır.

“Bina kaydırılacak”

Atatürk bir gün çiftliÄŸe gittiÄŸinde, Köşk’ün hemen yanındaki Ulu Çınar aÄŸacının dallarını kesmeye çalışan bir bahçıvan ile karşılaşır. Hemen bahçıvanı yanına çağırarak bunun nedenini sorar. Görevli bahçıvanın cevabı şöyledir: AÄŸacın dalları uzamış binanın duvarlarına dayanmıştır. Aldığı cevaptan tatmin olmayan Atatürk, düşünülmesi bile imkansız olan bir emir verir:

“AÄŸaç kesilmeyecek, bina kaydırılacak.”

Görev Ä°stanbul Belediyesi’ne intikal eder. Belediye Fen Ä°ÅŸleri Yollar-Köprüler Åžubesi sorumluluÄŸunu üstlenir. Ãœnlü bestecimiz Ferit Alnar’ın kardeÅŸi olan BaÅŸmühendis Ali Galip Alnar (bazı kaynaklarda Ali Nuri Alnar olarak geçer) yanına aldığı teknik elemanlarıyla Yalova’ya gelerek çalışmalarına baÅŸlar.

8 AÄŸustos 1930 tarihinde önce bina çevresindeki toprak büyük bir dikkatle kazılıp yapının temel seviyesine inilir. Ä°stanbul’dan getirilen tramvay rayları döşenir. Santim, santim çalışılarak bina yapı altına sokulan raylar üzerine oturtturulur. Artık binanın raylar üzerinde kaydırılarak aÄŸaçtan uzaklaÅŸtırılması aÅŸamasına gelinmiÅŸtir.

Güzel ve sıcak bir yaz akÅŸamında Büyük Atatürk ile birlikte, kardeÅŸi Mahbule Atadan, Vali vekili Muhittin Bey, Emanet Fen Müdürü Ziya bey ve Cumhuriyet Gazetesi BaÅŸmuhabiri Yunus Nadi nezaretinde bina 4.80 m. civarında kaydırılır. Bu olaÄŸanüstü ve riskli iÅŸ 10 AÄŸustos 1930 tarihinde tamamlanır ve Ulu Çınar AÄŸacı’da kesilmekten kurtulur.

Atatürk ve Yalova konusunda önemli araÅŸtırmalara imza atan AraÅŸtırmacı-Yazar Ahmet Akyol’a göre, Köşk’ün yürütülmesi iÅŸlemi iki safhada yapılır. 8 AÄŸustos 1930 tarihinde öncelikle yapının teras bölümü (toplantı salonu olarak kullanılan, üç yanı camlarla kaplı bölüm) kaydırır. Geri kalan iki gün içerisinde de ana binanın raylar üzerinde yürütülmesi iÅŸlemi tamamlanır. Ahmet Akyol’un bu görüşünün doÄŸru olabileceÄŸi bazı resimlerden anlaşılmaktadır.

Köşk kaydırılması olayı 10 AÄŸustos 1930 tarihli Cumhuriyet Gazetesi’nde aynen ÅŸu ÅŸekilde yer almıştır.

“Gazi Hazretlerinin Köşkü nakledildi.

Kendileri de bu ameliyeye bizzat nezaret etmiÅŸlerdir.”

10 Ağustos 1930 tarihli gazetedeki bu haberi okuyanlar ülkenin içinde yaşadığı onca önemli meseleler arasında, bu olayın o tarihte ne ifade ettiğine belki bir anlam veremediler. Belki de, bir çınar ağacının bir metrelik dalının kesilmemesi için bir köşkün kaydırılmasını hayretle karşıladılar.

Çünkü, o devirde ne ozon delinmesi vardı, ne global kirlilik, ne asit yaÄŸmurları, ne orman katliamı… Dünyada hiçbir ülkenin hiçbir devlet baÅŸkanının gündeminde dahi yoktu, ÇEVRENÄ°N ÖNEMÄ°. Yalnızca bir ülkenin kurtarıcısı milletini özgürlüğe, bağımsızlığa kavuÅŸturmak için mücadele veren, bir karış toprağını, bir tutam yeÅŸilini koruyan tek bir liderdi.

Gazi Mustafa Kemal ATATÃœRK.

Bu lider, Dünya ülkelerinin henüz 1970’li yıllardan sonra anlayıp düşünmeye baÅŸladığı çevrenin önemini 1930’lu yıllarda benimsiyor, “Çevreyi korumak aklın gereÄŸidir” özdeyiÅŸi ile yalnızca Türk insanına deÄŸil, tüm dünya ülkelerine çok önemli bir mesaj veriliyordu.

İnsan sevgisinin yanısıra doğa tutkusu, doğa sevgisiyle dopdolu bir Liderin bir dehanın, çevre duyarlılığı, tüm dünya insanları için örnek olacaktır.

2 Mart 1998 tarihinde ulusal televizyonlarda yer alan Amerika’da tarihi bir müzikholün raylar üzerinde elli metre kaydırdığı haberi yayınlandı. 68 yıl önce Atatürk’ün gerçekleÅŸtirdiÄŸi bir olay 1998 yılında, 2000 li yılların teknolojisi ile ancak uygulanabiliyordu. Ãœstelik bu olay bir aÄŸacı, bir canlıyı kurtarmak amacıyla deÄŸildi…

Ne mutlu ki, Atatürk gibi bir yol göstericimiz, bir önderimiz var. Bir ağaç dalı için verilen bu emek aslında tüm dünya insanları duyurulmak istenen bir çevre anlayışının göstergesidir.

Umuyoruz ki, Türk milletinin kurtarıcısı bu büyük liderin örnek alınan tüm özellikleri içinde doğa sevgisi ve çevre anlayışı tüm gönüllerde ölümsüzleşsin.

“RAHAT UYU BÃœYÃœK ATATÃœRK, ÇINAR AÄžACIN EMÄ°N ELLERDE… ARTIK O’NUN KOLLARINI KÄ°MSE KESMEYECEK.”

Kaynak :Yürüyen Köşk – T.C Çevre Bakanlığı Yay.

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 06.02.2008 tarihinde Hale tarafından, ATATÃœRK'ün Resimleri ve FotoÄŸrafları bölümünde paylaşılmıştır ve 6332 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 0 adet mesaj daha bulunmaktadır.

Yürüyen Köşk | Atatürk\'ten Bir Çevre Dersi orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...