Yüksek Öğrenim Nedir? | Ãœniversite Ve Yüksekokullar – Modern Ãœniversite – Türkiye’de Ãœniversiteler Ve Yüksekokullar

Yüksek Öğrenim

Üniversite ve Yüksekokullar

Eği­tim sürecinde ortaöğrenimden bir sonraki basamak üniversite ya da yüksekokuldur. Çeşitli dallarda yükseköğretim derslerinin iz­lenebildiği bu kurumlardan mezun olanlar, diplomalarını aldıktan sonra seçtikleri dalda lisansüstü programlarına devam edebilir ve bunları bitirince akademik unvanlar kaza­nırlar.

Tarihçe

Modern üniversitenin kökeni yüzyıllar ön­cesine, OrtaçaÄŸa dayanır. O çaÄŸda üniversite­ler, karşılıklı dayanışma ve iÅŸbirliÄŸi amacıyla oluÅŸturulan öğrenci ya da öğretmen loncala­rıydı ve kendilerine ait bir binaları yoktu. Bu kuruluÅŸlar giderek büyüdü ve sonunda öğret­menlerin barınması ve ders vermesi için bina­lar yapıldı. Belli yasal haklar ve ayrıcalıklar elde eden üniversiteler, sürekli kurumlar du­rumuna geldi. Ä°talya’da, Salerno’da kurulan ilk ortaçaÄŸ “üniversitesi” ancak 1231’de resmi bir kuruluÅŸ haline gelmekle birlikte, 9. yüzyıl­da bir tıp okulu olarak tüm Avrupa’da tanını­yordu.

11. yüzyılın sonlarına doÄŸru, Bologna’da bir baÅŸka Ä°talyan “üniversitesi” geliÅŸti. Saler­no yalnızca bir tıp okulu olduÄŸu halde, Bologna baÅŸka dallarda da eÄŸitim veriyordu. Önceleri hukuk okulu olarak ün kazandı ve yıllar geçtikçe tıp, sanat ve ilahiyat bölümleri de eklendi. Tıpkı öğrenciler gibi, öğretmenler de college (Latince collegium) adı verilen topluluklar oluÅŸturdular. Öğretim kadrosuna kabul edilmek için gerekli sertifika ya da lisanslar ise ilk akademik unvanları temsil ediyordu. Öğrenciler, ileride öğretim kadro­suna katılmasalar da, öğrenim düzeylerini belgelemek amacıyla profesörlük lisansı al­mak istiyorlardı.

OrtaçaÄŸdaki yükseköğretim kuruluÅŸlarının en ünlüsü olan Paris Ãœniversitesi 12. yüzyılın ikinci yarısında kuruldu. Bu üniversite, Avru­pa’nın kuzeyinde kurulan ilk üniversiteler gibi, katedral okullarının devamı niteliÄŸindey­di. Notre Dame Katedrali’ne baÄŸlı olan Paris Ãœniversitesi de, bir ilahiyat eÄŸitimi merkezi olarak ün kazandı. Bir süre sonra kilise hukuku, tıp ve sanat bölümleri de eklendi. Paris Ãœniversitesi, Avrupa’nın kuzeyinde da­ha sonra kurulan tüm üniversitelere örnek oldu.

Paris aynı zamanda ilk Ä°ngiliz üniversiteleri olan Oxford ve Cambridge’e de örnek oldu. 13. yüzyılda devletçe tanınan bu üniversitele­rin ikisi de yönetim bakımından özerk yük­sekokullardan (college) oluÅŸuyordu. Oxford ve Cambridge‘deki college sistemi günümüz­de hâlâ varlığını korumaktadır.

12. ve 14. yüzyıllarda Avrupa’da birçok üniversite kuruldu. Bunlar arasında Fransa’da Toulouse (1229-30), Montpellier (1220) ve Sorbonne (1257); Ä°spanya’da Salamanca (1218); Portekiz’de Coimbra (1290); Alman­ca konuÅŸulan ülkelerde Viyana (1365), Heidelberg (1386) ve Köln (1388); Avrupa’nın doÄŸusunda da Prag’daki Karlova (1348) ve Kraköw’daki Jagiello (1364) üniversiteleri sa­yılabilir.

14. yüzyılın sonlarına doÄŸru insanı temel alan bir dünya görüşünü yansıtan Hümanizm Akımı’nın doÄŸması ve Avrupa’da Rönesans döneminin baÅŸlamasıyla kilisenin gücü gide­rek azaldı. Ticare­tin ve kent yaÅŸamının geliÅŸmesi sonucunda toplumun yapısı da köklü bir deÄŸiÅŸime uÄŸradı. Yerel diller geliÅŸme gösterdi. OrtaçaÄŸ üniver­siteleriyle yetinemeyecek olan bu yeni toplum deÄŸiÅŸik bir eÄŸitime gereksinim duyuyordu. Dolayısıyla, eÄŸitimde ilahiyat konusunun önemi azalarak insanı ele alan tarih ve felsefe gibi konulara büyük ölçüde yer verilmeye baÅŸlandı.

17. yüzyıl sonlarında Almanya’da Halle Ãœniversitesi (1694) gibi ilk modern üniversite­ler kuruldu. ABD’deki Harvard (1636) ve Yale (1701) üniversiteleri yüksekokul (college) statüsündeydi. Günümüzde ABD’ de college sözcüğü, ortaöğrenimi tamam­layan öğrencilerin devam ettikleri ve yalnızca bir dalda genel eÄŸitim veren kurum­lar için kullanılır. Bu kurumlar bağımsız olabildiÄŸi gibi, bir üniversiteye baÄŸlı da ola­bilir.

19. yüzyılda ulusal devletlerin kurulmasıyla üniversiteler ulusal kurumlar haline dönüştü. Modern çağda bilimin ve tekniğin gelişmesi üniversitelerde yeni bölümlerin açılmasına yol açtı.

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 05.05.2009 tarihinde Hale tarafından, Kurumlar | Ortaokul - Lise - Ãœniversite bölümünde paylaşılmıştır ve 5093 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 1 adet mesaj daha bulunmaktadır.

Yüksek Öğrenim Nedir? | Üniversite Ve Yüksekokullar - Modern Üniversite - Türkiye\'de Üniversiteler Ve Yüksekokullar orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...