Yöresel Folklor Kıyafetleri | Bitlis – Manda Veya Dana Derisinden Yapılmakta

Yöresel Folklor Kıyafetleri | Bitlis

KADIN GÄ°YSÄ°LERÄ°
BAÅžA GÄ°YÄ°LENLER

Kofi: Başa fesimsi altm para dikili bir takke oturtulur. Bunu tutturmak için üzerine püskülsüz bir puşi sarılır.İki yandan sarkacak şekilde bağlanır.Bunun üzerine de büyük leçek (yazma) sarılır. Kadifeden olan kofi bordo renk olup, yuvarlaktır. Ağız kısmı geniş, alta doğru daralmaktadır.Ön kısmınada yuvarlak altın veya gümüşle süslenir

Tülbent (Leçek): Beyaz renk kullanılır. Etrafi küçük beyaz pullarla işlenmişi daha makbuldur. Ama oyalı olanı da kullanılmaktadır. Bağlanış şekli ise; başi tam olarak kapatacak şekilde örtülür

Puşi: İpekten yapılmıştır, çok sayıda renkleri vardır. Başın üst tarafi kapanmayacak şekilde bağlanır. Saçakları sağdan veya soldan sarkacak şekilde olur.

SIRTA GÄ°YÄ°LENLER

Iç Gömleği: Entarinin içine yakasız, uzun kollu iç köneği giyilir

Entari veya Fistan: Bunun kumaşi Alman Kadifesi dediğimiz kumaştan yapılmaktadır.Bu kumaşın özelliği ise kendinden işlemelidir. Aynca bu kadifenin düz olanıda vardır. Yörede bu kumaşa ender rastlanmaktadır. Kumaş dışarıdan temin edilmektedir. Pazen veya diğer kumaşlardan ve yerli kadifelerden de yapılmaktadır. Entarinin dikişleri ise topuk ve diz kapağının ortasına gelecek şekilde uzun olacak, belden aşağı çan olacak şekilde, bele dört parmak kalınlığında lastik geçirilir.Yaka ise hakim veya yuvarlak göğüs kısmından yukarıya doğru açık olup, bu açık olan yere karşılıklı çit çit dikilir. Kol kısmı ise manşet veya düz bilezik şeklinde yapılır.

Cepken (Yelek): Entarinin kumaşından yapılır,tabiki değişik renklerden de olabilir.Bu kumaşın desenlisi veya kendinden motif işlemelisi daha makbule geçer.Cepkenin ön tarafi tamamen açıktır.Entarinin üstüne giyilir ve kolsuzdur. Diğer bir ismi ise yelektir. Ön tarafi sırmalarla işlenebilir

Şalvar (Direl): Kumaşi ipek veya pazen de olur. Düz veya desenli kumaştan yapılmaktadır. Paça kısmı ve bel kısmı lastiklidir. Bu kumaşın çok değişik renkleri mevcuttur.Bu kumaşın simli olanına da rastlanır.Entarinin altına, ayağa giyilir

Kuşak: Yünden yapılanı daha makbuldur ve yörede daha ziyade bu kuşak kullanılmaktadır.Bağlanış şekli ise; iki çeşit bağlanır. Birincisi karınla bel arasına iyi durum yapılarak bağlanır, diğeri ise üçgen yapılarak sag kalçadan sarkacak şekilde bağlanır. Dik dörtgen şeklinde üçlü, kıldan veya yünden dokunur. Uzun ve püsküllü kuşağın üzerine pataşka deri takılır.

AYAGA GÄ°YÄ°LENLER

Çorap: Yünden yapılanları ve kendinden desenli olanı daha çok kullanılır,renkli olanları da bulunabilirse kullanılmaktadır.

Çank: Manda veya dana derisinden yapılmaktadır. Etrafları aralıklı tamamen deliktir. Bu deliklerden aynı deriden bağ geçirilir. Bu bağlari sağdan soldan çektiğimizde çarık şekli ortaya çıkar.

AKSESUAR

Kemer: Bele gümüş kemer takılır

ERKEK GÄ°YSÄ°LERÄ°

BAÅžA GÄ°YÄ°LENLER

Agal (Puşi): Puşi değişik renklerden olur. Kasnaklı ve büyüktür. Siyah renk olarak da kullanılır. Agal ise yünden dokunur, rengi ise siyahtır, değişikte olabilir. Agal başa bağlanır, üçgen şeklinde, başın orta kısmı açık, sag taraftan omuza sarkacak şekildedir

SIRTA GÄ°YÄ°LENLER

Işlik: Şapiğin içine yakasız, uzun kollu, önü açık ve düğmeli, genellikle çizgili işlik giyilir.Işliğin kol uçlarına dikilen veya kolun uzantısı halinde bırakılan kısmın adı CELLAHI dir.

Cellahi: Kolları geniş ve uzun olan şapikin kollarını yukan sıvamada veya herhangi bir işte ip niyetine kullanılır. Normal zamanda pazu hizasına bağlanıp, uçlan uzun bırakılarak sarkıtılır

Sal ve Şapik: Giyilen giysinin alt ve üst kısmıdır. Hakim renkler siyah, beyaz, mor ve gridir

Sal: Şalvarımsı bollukta, paçalara kadar daralmadan inen alt kısmın adıdır

Şapik: Üst kısma denir.Önü açık ve düğmesizdir.Çizgili, rengarenk işlemeli olanı makbuldür.
Bu giysiler genellikle belli yörede ve köylerde el dokumacılığıyla yer tezgahlarında yapılır.Kejden yani keçi kılından dokunur.Kumaşın eni 60 santimetre olarak dokunulmaktadır.Genellikle bu kumaşın çeşitli renkleri rnevcuttur.Sade ve desenli renkleri de rnevcuttur. Bu şal-şapik ve cepkenlerde en kıymetlısı kendisinden zincirli olanıdır.Zincirin anlamı ise değişik ipliklerle kumaşın üzerine değişik motiflerden yapılmaktadır. Bu kumaşın diğer bir özelliği ise vücudu yazın serin tutmasıdır.

Sal: Pantolon yerine giyilir, boydan boru paçalı geniş olur.Yandan iki tarafi cep şeklinde yapilir. Ama cep yoktur. Boyu topuklara kadar iner.

Şapik: Şapik gömleğin üstüne giyilir.Önü açık ceket yerine geçer, göğüsten aşağı kısmına çit çit dikilir, düğme kullanılmaz. Kol ağızlarına değişik kumaştan parça geçirilerek süslenir.Üste gelecek şekilde katlanır.

Cepken: Cepken dediğimiz yelek yerine giyilir.Önden açıktır, arka tarafına toka takılır, arka kemer toka ile kilitlenir, kolsuzdur, şapiğin üstüne giyilir.

Yelek: Çoğunlukla lacivert renkte ön kısmı kadife veya şapiğin kumaşından, arkası ince parlak kumaştan, kolsuz yelek giyilir.Yeleğin önü açık ve düğmelidir.Yeleğin önü, arkası ve cep ağızları ile kenarları işlemelidir.

Kuşak: Renkli olarak örülen, uzun püsküllü kuşak bağlanır.Kuşak üçgen şeklinde ikiye katlandıktan sonra, püsküllü kısmı öne gelecek şekilde ucu bele bağlanır.Üç parçadan ibarettir.Deseni ise çizgilidir. iki tarafindan püsküller sallanır.

AYAÄžA GÄ°YÄ°LENLER

Çorap: Yünden yapılır, düz veya desenli olabilir, çeşitli renklerdende dokunmaktadır.Elle dokunur,.

Harik: iki çeşit harik kullanılmaktadır.Birisi mutki hariki; bu harik üstü keçi kılından altı ise kendirden dokunur, diğeri ise hizan harikidir.Bunun üstü yünden, altı ise kendirden dokunur, genellikle siyah renklerden oluşur, elle dokunur.

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 24.06.2008 tarihinde Hale tarafından, Türk Kültürü ve Geleneklerimiz bölümünde paylaşılmıştır ve 8354 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 0 adet mesaj daha bulunmaktadır.

Yöresel Folklor Kıyafetleri | Bitlis - Manda Veya Dana Derisinden Yapılmakta orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...