Yaratıcı Drama Yöntemi Nedir? Tarihçesi Nedir? | Yaratıcı Dramanın Bir Yöntem Olarak İlköğretimde Kullanılması

Yaratıcı Dramanın Bir Yöntem Olarak İlköğretimde Kullanılması

Yaratıcı drama, Türkiye’de batıda olduÄŸu gibi deÄŸiÅŸik zamanlarda deÄŸiÅŸik tanımlarıyla eÄŸitim sürecinde yer almıştır. 1908’lerde tarihi temsiller adıyla gerçekleÅŸtirilen tiyatro etkinlikleri dramanın baÅŸlangıcı olarak görülebilir. Cumhuriyet döneminde 1926 tarihli Ä°lkokul Programı’nda dramatizasyon sözcüğü ile karşılaşılmaktadır. 1950’lerde ilkokullardan ortaokula deÄŸin yararlanılması gereken gösteriler drama etkinliklerinin bir bölümünü kapsar. 1962’de Ortaokul Programı’nda dramayı temsil yoluyla canlandırma olarak görmekteyiz. 1965’de bir yöntem olarak derslerin öğretiminde ve 1968 Ä°lkokul Programı’nda da dramatize etme sözcüğü ile karşılaÅŸmaktayız.

1980’li yıllardan bugünlere ise yaratıcı drama çaÄŸdaÅŸ yaklaşımlarla ve bilimsel olarak ele alınmış, özellikle yüksek lisans ve doktora düzeyindeki tezlerle kuramsal olarak geliÅŸtirilmeye çalışılmıştır. Kuramsal çalışmaların yanı sıra seminerler, kurslar ve atölye etkinleriyle yaratıcı drama günümüz ilköğretim sürecinin önemli bir parçasını oluÅŸturmuÅŸtur.

EÄŸitimde dramatizasyon, rol oynama, dramatize etme, eÄŸitimde drama, geliÅŸimsel drama, tiyatro, eÄŸitbilimi, pedagojik oyun ve sonunda bugünkü yaygın kullanımı ile “Yaratıcı Drama” kimi zaman yöntem, kimi zaman alan ve kimi zaman da disiplin olarak ele alınan bir kavramdır.

Heatcote ve Herbert’e göre drama; sahneye çıkmadan ve bir oyunda rol yapmadan yaÅŸam deneyimini geniÅŸletmek, O Neill’e göre düşgücünün alabildiÄŸine geniÅŸletilebildiÄŸi bir alan, Nixon’a göre bir öğrenme yolu, San’a göre yaratıcı drama; önceden yazılmış hazır bir metin olmaksızın, katılımcıların kendi yaratıcı buluÅŸları, özgün düşünceleri, öznel anıları ve bilgilerine dayanarak oluÅŸturdukları eylem durumları, doÄŸaçlama canlandırmalarıdır.

Yaratıcı dramanın bir yöntem olarak kullanılmasında eylem durumları ya da doğaçlama canlandırmalar derslerin üniteleri ve konularına koşut olarak düzenlenebilir. Bu düzenleme öğrencilere kazandırılması düşünülen hedef davranışların daha etkili biçimde öğretilmesine yardımcı olabilir. Alan yazında bu konuda yapılmış pek çok araştırma vardır. Araştırmalarda yaratıcı drama yönteminin etkililiği ile çeşitli örnekler yer almaktadır. Bu örneklerde yaratıcı dramanın derslerin ünite ve konularına koşut olarak belirlenen hedef-davranışlarıkazandırmanın yanı sıra,yaratıcılığı geliştirme, eleştirel düşünme yeteneği kazandırma, birlikte çalışma alışkanlığı oluşturma, kendine güven duyma ve karar verme becerilerini geliştirme, dil ve iletişim becerileri kazandırma, soyut kavramları ya da yaşantıları somutlaştırma gibi temel becerilerin geliştirilmesinde de önemli bir yeri olduğuna yer verilmiştir.

Yaratıcı drama çalışmaları sınıftaki tüm öğrencilerin katılımıyla sürdürülür. Katılımdan anlaşılması gereken, öğrencilerin birbiriyle ve küçük gruplarla tartışması, duygularını ve düşüncelerini paylaşması, eleştirme,yorum yapma gibi düşünsel becerilerini geliştirmesi demektir. Sözü edilen çalışmalarda,birbirinden biçim açısından farklılaşan ve her bir çalışmada biri, bir kaçı ya da tümünün yer aldığı aşamalar bulunur.

Bu aşamalar Isınma, Oyun, Doğaçlama ve Oluşumlardır.

ISINMA:

Yaratıcı drama yönteminin kullanılmasında ilk olarak yer verilen çalışmalardır. Bu aşamada öğrencilerin birbiriyle bir grup oluşturulmasına yönelik alıştırmalar vardır. Alıştırmalar tanışma ile başlar. Güven kazanma,uyum sağlama, beş duyuyu kullanma ve gözlem yetisini geliştirmeye yarayan etkinliklerle devam eder.

OYUN:

Bu uygulama aşamasında belirlenmiş kurallar içinde özgürce oyun kurma ve bu oyunları geliştirme yer alır. Öğrencilerin bu konunun özelliklerine uygun olarak değişik oyunlar seçilebilir. Bu oyunlar kimi zaman sözcük dağarcığını, duyuları ya da dikkati geliştiren oyunlar olduğu gibi, kimi zaman da öykünmeye dayalı ya da yarışmalar içeren oyunlardır.

DOĞAÇLAMA:

Yaygın kullanımıyla bir metne bağlı olmadan, içten geldiği gibi ve aniden gelişen durum olarak tanımlanan doğaçlama; yaratıcı dramada bireysel ve grup yaratıcılığının en çok ortaya çıktığı çalışmalardır. Bu çalışmalar daha az kesin olarak belirlenmiş bir süreci kapsar. Çünkü yazarak ya da kaydederek değil zihinde canlandırılarak yaşanır. Önceden ayrıntılar saptanmadığı için de özgün bir süreç olarak gerçekleşir. Doğaçlamaların ana kaynağı bireyin kendi yaşantısıdır. Bu nedenle katılımcıların kendilerini rahatça ortaya koyabildikleri ve bireysel olarak keyif aldıkları bir aşamadır.

OLUÅžUM :

Isınma çalışmalarıyla başlayan,oyunlarla sürdürülen,doğaçlamalarla geliştirilen sınıf etkinlerinde artık ulaşılması hedeflenen en son aşamaya gelinmiştir. Bu aşama oluşumlardır. Oluşumlarla anlatılmak istenen, sürecin özellikle önceden hiç belirlenmemiş bir çıkış noktasından başlamasıdır. Bu süreçte etkinliklerin nasıl gelişeceği ve nereye varacağı önceden belirlenemez. Sınıftaki çalışmaların beklenenden daha kapsamlı bir biçimde yaşanması ve belirlenenden daha uzun zaman alması bu aşamada yaratıcılık sürecinin işlemesi ile açıklanabilir.

Yaratıcı dramada buraya kadar sözü edilen yöntemlerin uygulanması sırasında önemli olan bir aÅŸama da deÄŸerlendirmedir. DeÄŸerlendirme, öğrencilerin geçirdikleri yaÅŸantıları beraberce yeniden gözden geçirmeleri anlamına gelir. Bu çalışmanın ardından tartışma açılması “ne yaÅŸadınız?” “neler hissettiniz?”, “nerede güçlük çektiniz?” gibi soruların tartışılması katılımcıların bu soruları yanıtlaması öğretmenin bu süreci yönetmesi ve gerekiyorsa kendigözlemlerine de katılımcılarla paylaÅŸması deÄŸerlendirmedir.

YAZI TAHTASINI ETKÄ°LÄ° OLARAK NASIL KULLANABÄ°LÄ°RÄ°Z ?

1. Yazacağınız şeyi tahtaya yazmadan önce söyleyiniz.

Bu ilkenin üç temel yararı bulunmaktadır.

a) Söyleme yazmadan hızlıdır.Böylece öğrenci beynin sol yarı küresini kullanarak bilgiyi işlemeye başlar.

B) Yazının başı görülerek yanlış tahmin yapılması önlenir.

c) Tahtaya mesajın yazılması sırasında meydana gelen üç-sekiz saniyelik sessizlik bilginin kısa süreli bellekte saklanması için zihinsel tekrar yapma fırsatı verir. Bilgi arka arkaya verildiğinde sonra gelen bilgi öncekinin kaybolmasına neden olur.Bir iki dakikalık ara bilginin, kısa süreli bellekten uzun süreli belleğe geçirilmesine imkan verir.

2. Anahtar sözcükler kullanınız. Basit şekiller, şemalar çiziniz. Öğrencinin anahtar sözcükler ve temel fikirler üstünde odaklaşması için, temel kavramlar ve fikirler arasındaki ilişkiyi çok basit bir biçimde tahtada sesli düşünerek şematize ediniz. Böylece öğrenci,söylenenleri beynin sol yarı küresiyle işlerken,sağ yarı küre ile de tahtada gördüklerini işleyecektir.

3. Kavramlar ve fikirler arasındaki ilişkileri gösterecek şekilde yazınız. Örneğin; bir konunun ana hatlarının tahtaya yazılması,kavram ve fikirler arasındaki ilişkilerin beynin sağ yarı küresi tarafından da anlaşılmasına yardım eder. Böylece ayrıntılı bilginin içine yerleştirileceği temel çerçeve oluşturulmuş olur.

Örneğin:

A-Çekirdek ailedeki bireyler.

1. Anne

2. Baba

3. Çocuklar

B. Ailedeki büyüklere düşen görevler.

Yeni bir şey yazmadan önce,eski ilişkisiz bilgileri tamamen siliniz. Açık bir zihin,nasıl temiz bir düşünmeyi sağlıyorsa, aynı şekilde de temiz bir tahta etkili öğrenmeyi sağlar. Eğer önce yazılan şeyler,sonraki öğrenmeler için gerekli değilse tahtanın tamamı silinmeli ve temiz tahtaya yazılmalıdır. Sadece yazacak yer kadar silmek,diğer tarafları silmeden bırakmak, tahtadaki fikirlerin, kavramların karışmasına neden olur. Bu durum ise, dikkati dağıttığından dolayı, sağ yarı kürenin bilgiyi düzgün bir şekilde işlemesine engel olur.

Sonuç olarak gerek bir dershanede bulunabilecek yazı tahtası kullanılsın,gerekse öğrencileri daha çok güdüleyen video, televizyon, slayt, bilgisayar, film şeridi vb. görsel araçlar doğru ve etkili kullanılsın öğrencilerin, her türlü derste beyinlerinin iki yarı küresini bir arada kullanmalarını sağlamak ve dolayısıyla öğrenmeyi etkili bir şekilde gerçekleştirmek gerekmektedir.

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 09.02.2008 tarihinde Hale tarafından, Öğretmenler ve Adayları İçin Özel Bölüm bölümünde paylaşılmıştır ve 11818 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 0 adet mesaj daha bulunmaktadır.

Yaratıcı Drama Yöntemi Nedir? Tarihçesi Nedir? | Yaratıcı Dramanın Bir Yöntem Olarak İlköğretimde Kullanılması orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...