Türkiye’deki Neolitik ÇaÄŸ AraÅŸtırmaları | Bölgelere Göre Çanak Çömleksiz Ve Çanak Çömlekli Neolitik ÇaÄŸ

Türkiye’deki Neolitik ÇaÄŸ AraÅŸtırmaları

Tarihöncesi uygarlığında, Epipaleolitik/Mezolitik ÇaÄŸ’dan sonra gelen, Pleistosen’den Holosen Dönemi’ne geçiÅŸle birlikte oluÅŸan yeni iklim ÅŸartlarına ve onun oluÅŸturduÄŸu çevreye uyum saÄŸlayan insanoÄŸlunun besin üretime geçtiÄŸi ilk döneme Neolitik ÇaÄŸ adı verilmiÅŸtir. Eski tanımlarda tarım, hayvan evcilleÅŸtirme, yerleÅŸik yaÅŸam ve çanak çömlegin olduÄŸu döneme Neolitik ÇaÄŸ adı verilmekteydi.

Son yıllarda yapılan araştırmalar bu dönemin birbirinin içine giren karmaşık yapı taşlarından oluştuğunu ve dönemi simgeleyecek tek bir olayın var olmadığını göstermiştir . Doğaya bağlı asalak bir yaşamdan, doğayla ortak bir yaşama geçiş pek çok bilim adamı tarafından uzun yıllar bir devrim olarak nitelendirilmiştir. Kültürel ve geleneksel değişimlerin çok yavaş olduğu ve pek çok yerde bu devrimin belirgin aşamalardan geçtiği saptanmıştır. Neolitik devrimin karmaşıklığı, bu dönemin daha çok kuramsal olarak açıklanmasına yol açmış ve oluşturulan modellerin bir kısmı günümüzde artık geçerliliğini kaybetmiştir.

Türkiye Neolitik Çağ yerleşme yerlerinin dökümü verilirken, bu dönem çanak çömleğin var olup olmamasına dayandırarak ve basite indirgenerek;

1- Çanak Çömleksiz Neolitik Çağ
2- Çanak Çömlekli Neolitik Çağ

olarak ikiye ayrılmıştır.

Çanak Çömlekli Neolitik Çağ ise yerleşme yerlerini anlatan bilgiler içinde İlk ve Son başlıklarıyla iki evre olarak kabul edilmiştir. Günümüzde ise bu basit ayrım giderek geçerliliğini kaybetmekte, bir gelişim süreci dikkate alınarak yeni bir sıralamaya gidilmektedir. Son yıllarda Neolitik Çağ buluntu yerlerindeki kaziların Çığ gibi artması, buralardan elde edilen C14 tarihleri ve diğer öğeler artık evrelerin numara, harf ve isim verilmeden yeni bir sınıflandırılmaya gidilmesi zorunluluğunu ortaya çıkarmıştır.

Türkiye’deki Neolitik ÇaÄŸ AraÅŸtırmaları

Türkiye’de 1960 öncesinde salt bu çağı aydınlatmaya yönelik bir araÅŸtırmanın pek olmadığı kabul edilebilir. Ancak Coba Höyük, Mersin Yumuktepe, Gözlükule gibi höyüklerin en alt tabakalarında Çanak Çömlekli Neolitik ÇaÄŸ tabakalarına inildiÄŸi de unutulmamalıdır. 1960 yılında Ä°stanbul Ãœniversitesi Prehistorya Anabilim Dalı ile Chicago Ãœniversitesi DoÄŸu Bilimleri Enstitüsü’nün ortaklaÅŸa yürüttükleri karma proje ile “Bereketli Hilal” adı verilen çekirdek bölgenin kuzeybatı uzantısında Toros DaÄŸları üzerinde ilk tarımcı toplulukları aydınlatabilecek, Çayönü, Biris, Göbekli Tepe gibi bir çok yer tespit edilmiÅŸtir. Hemen hemen aynı yıllarda Hacılar ve Çatalhöyük ‘te yapılan kazılar Anadolu’da bu Çağın hem de olaÄŸanüstü buluntularla var olduÄŸunu ispatlamıştır. Biris Mezarlığı ve Çayönü dışında Suberde/ Görüklük Tepe, Erbaba, Can Hasan 1 ve 111 kazıları bu çağın varlığını pekiÅŸtirmiÅŸtir. 1965 yılında I. A. Todd tarafından Orta Anadolu’da gerçekleÅŸtirilen yüzey araÅŸtırması ve Mellaart, French gibi araÅŸtırmacılar tarafından saptanan yeni buluntu yerleri bu çağın samlanındarı daha fazla yerleÅŸme yerine sahip olduÄŸunu ispatlamıştır. Son yıllarda Çayönü ile beraber Köşk, Kuruçay, Gritille, Hayaz, Cafer Höyük, Nevali Çori, Höyücek, Aşıklı Höyük, Hallan Çemi, Hocaçeşıne, BademaÄŸacı, Çatalhöyük, Pınarbaşı kazılarının baÅŸlaması Türkiye Neolitik Çağı konusunda bilgilerimizin deÄŸiÅŸmesine, farklı boyutlara ulaÅŸmasına yol açmıştır. Çanak Çömleksiz Neolitik ÇaÄŸ, özellikle DoÄŸu ve GüneydoÄŸu Anadolu Bölgesi için, Levant Bölgesi’nde olduÄŸu gibi PPNA-PPNB-PPNC olarak evrelere ayrılmıştı . Gene son on yıl içinde Göller Yöresi, Ege Bölgesi, ve Marmara Bölgesi’nde yapılan yüzey araÅŸtırmaları ile yeni yerler bulunmuÅŸtur. 1960’lı yıllarda yorumlanan Neolitik ÇaÄŸ modellerinde önemli deÄŸiÅŸiklikler olduÄŸu bu kazı ve araÅŸtırmaların sonucunda ortaya çıkmıştır.

*****

PPN harfleri Çanak çömleksiz Neolitik ÇaÄŸ anlamında PrePottery Neolithic’in kısaltılmış ÅŸeklidir. A, B, C takılan (PPNA gibi) ise bu çağın alt evrelerine verilen harflerdir.

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 22.03.2009 tarihinde Hale tarafından, Türk Kültürü ve El Sanatlarımız bölümünde paylaşılmıştır ve 759 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 2 adet mesaj daha bulunmaktadır.

Türkiye\'deki Neolitik Çağ Araştırmaları | Bölgelere Göre Çanak Çömleksiz Ve Çanak Çömlekli Neolitik Çağ orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...