Tarihte Bugün: 05 Mart | (1920) – Türkiye YeÅŸilay Cemiyeti Kuruldu

Tarihte Bugün: 05 Mart

5 Mart, Gregoryen Takvimi’ne göre yılın 64. (Artık yıllarda 65.) günüdür.

Olaylar

• 1584 – Karlstad, Ä°sveç’te kent konumuna alındı.
• 1821 – James Monroe, ABD devlet baÅŸkanlığı görevine ikinci kez getirildi.
• 1836 – Samuel Colt ilk .34 kalibre altıpatlar (revolver) tabancanın seri üretimine baÅŸladı.
• 1890 – Meksika’daki kırsal yaÅŸamı dile getiren macera romanlarıyla ünlü yazar B. Traven doÄŸdu. KimliÄŸini açıklamayı reddeden ve gerçek adı asla öğrenilemeyen Traven’in kimliÄŸi hakkında kesin olarak bilinen tek ÅŸey romanlarının çoÄŸunun Almanca olarak yazıldığı ve ilk baskılarının Almanya’da yapıldığıydı.
• 1912 – Ä°talyan Ordusu hava balonlarını askeri amaçlarla kullanan ilk ordu oldu. Ä°talyanlar bu hava taşıtlarını Türk savunma hatlarının gerisine keÅŸif amacıyla gönderdiler.
• 1917 – Woodrow Wilson, ABD devlet baÅŸkanlığı görevine ikinci kez getirildi.
• 1918 – BolÅŸevikler, Rusya’nın baÅŸkentini Petrograd’tan Moskova’ya taşıdılar.
• 1920 – Türkiye YeÅŸilay Cemiyeti kuruldu.
• 1923 – Åžile’de Rum DeÄŸirmenlik Mahallesi’nde çıkan yandında çoÄŸu terk edilmiÅŸ yaklaşık 550 Rum, 200 Müslüman hanesi, 100 dükkân, 1 cami, 2 kilise ve bazı resmi binalar yandı. Toplam 1500 kiÅŸi yangın dolayısıyla evsiz kaldı.
• 1924 – Ä°stanbul’da Maarif Müdürlüğü, Tevhid-i Tedrisat Kanunu gereÄŸince medreselere el koydu.
• 1924 – Halife Abdülmecit Efendi ailesiyle birlikte Türkiye’den ayrıldı.
• 1924 – Åževket Verlaci, Arnavutluk baÅŸbakanı oldu.
• 1931 – Daniel Salamanca Urey, Bolivya devlet baÅŸkanlığına getirildi.
• 1933 – Büyük Buhran: ABD baÅŸkanı Franklin D. Roosevelt bütün bankaları kapattı ve finansal iÅŸlemleri durdurdu.
• 1933 – Almanya’da parlamento seçimlerinde naziler %44 çoÄŸunluk saÄŸladılar.
• 1942 – Okul bahçelerine patates, yerelması, fasulye gibi sebzeler dikilmeye baÅŸladı.
• 1946 – II. Dünya Savaşı’nda ortaya çıkan ve Sovyetler BirliÄŸi ile DoÄŸu Avrupa ülkelerini simgeleyen Demirperde kavramı; ilk kez Ä°ngiltere BaÅŸbakanı Winston Churchill’in bir konuÅŸmasında kullanıldı.
• 1950 – EskiÅŸehir’de sel felaketi: 50 bin kiÅŸi açıkta kaldı, 2500 ev yıkıldı, 6 kiÅŸi boÄŸuldu. Felaketzedelere Marshall Planı’ndan yardım geldi.
• 1951 – Devlet Tiyatrosu Genel Müdürlüğü’nden ayrılan Muhsin ErtuÄŸrul, özel bir tiyatro kurmaya karar verdiÄŸini açıkladı. Ä°stanbul BeyoÄŸlu’nda Atlas Sineması’nın üst katında yer alması planlanan yeni tiyatronun adı Küçük Sahne olacak.
• 1952 – 74 Ticani’nin duruÅŸmasına Ankara 1’inci Ağır Ceza Mahkemesi’nde baÅŸlandı. Tarikat Åžeyhi Kemal PilavoÄŸlu, 1934 yılında mahkum olduktan sonra TicaniliÄŸi bıraktığını söyledi.
• 1953 – 1929’dan beri SSCB liderliÄŸini elinde tutan Sovyetler BirliÄŸi Komünist Partisi Birinci Sekreteri Josef Stalin öldü; bir gün sonra yerine Malenkov geçti. Asıl adı Yosif Vissariyonoviç ÇugaÅŸvili olan Stalin “Çelik Adam” anlamına gelen takma adını 1879’da devrimci mücadeleye atıldığı sırada almıştı.
• 1956 – ABD’de Yüksek Mahkeme diÄŸer mahkemelerin okullardaki ırk ayrımcılığını yasaklamasını onayladı.
• 1966 – Boeing 707 tipi bir yolcu uçağı Fuji dağına düştü: 124 kiÅŸi öldü.
• 1969 – Ant dergisi’nde yayımlanan “Ä°ÅŸgal Toprağı, Kurt KöpeÄŸi” baÅŸlıklı yazısından ötürü yargılanan YaÅŸar Kemal beraat etti.
• 1969 – Balıkesir’de AkbaÅŸlak köyü muhtarı “aminli düğün tüzüğü” hazırladı ve mevlit okutmayan damatlara ceza kesileceÄŸini açıkladı.
• 1971 – Ä°stanbul’da Akbank’ın SelamiçeÅŸme Åžubesi silahlı 5 kiÅŸi tarafından soyuldu, soygun sanıklarından olduÄŸu ileri sürülen Salman Kaya Bebek’te yakalandı.
• 1971 – Kırıkhan’da Türkiye İşçi Partililere (TÄ°P) saldırıldı, 3 kiÅŸi öldü, 23 kiÅŸi yaralandı. Ä°lçede sokaÄŸa çıkma yasağı baÅŸlatıldı.
• 1971 – ABD’li 4 asker Ankara’da THKO örgütü mensuplarınca kaçırıldı. Bir duyum üzerine polisin üniversiteye düzenlediÄŸi baskında çatışma çıktı; Erdal Åžener adlı öğrenci öldü, yaralananlar oldu. Kaçırılan askerler 8 Mart’ta serbest bırakıldı.
• 1972 – AÄŸustos 1971’de Sultanahmet’te esrar satarken yakalanan ve 6 yıl hapse mahkum edilen 14 yaşındaki Ä°ngiliz çocuk, Türkiye ile Ä°ngiltere arasında sorun oldu. Ä°ngiliz basını “Gaddar Türkler” diye manÅŸetler attı. Bunun üzerine BaÅŸbakan Nihat Erim programında olmasına raÄŸmen, ABD’ye giderken Londra’ya uÄŸramadı.
• 1974 – Yom Kippur Savaşı: Ä°srail askerleri SüveyÅŸ Kanalı’nın batı yakasından çekildiler.
• 1975 – Ä°ÅŸadamı Kemal Has ortaklarından Ahmet Celepçi tarafından öldürüldü.

• 1977 – Türkan Åžoray, Dünya Kadın Rejisörleri Festivali’nde Dönüş filmindeki baÅŸarısı nedeniyle Brüksel’de özel ödül aldı.

• 1978 – Ä°stanbul Ä°stinye’de yapılan 23. Balkan Kros Åžampiyonası’nda Mehmet Yurdadön 12 bin metre, Sadık Salman 8 bin metre yarışmasında birinci oldular.
• 1979 – Uzay sondası Voyager 1, Jüpiter’in 172000 mil yakınından geçti.
• 1981 – Ä°stanbul Sıkıyönetim Mahkemesi yasadışı örgüt kurmak ve komünizm propagandası yapmak suçundan 7 TÄ°P yöneticisini tutukladı.
• 1984 – Ä°stanbul Sıkıyönetim Askeri Mahkemesi, Papa’ya suikast düzenlemek suçundan Mehmet Ali AÄŸca hakkında açılan davada görevsizlik kararı verdi.
• 1986 – Yüce Divan tarafından iki yıl hapse mahkum edilen eski Devlet Bakanı Ä°smail ÖzdaÄŸlar’ın milletvekilliÄŸi TBMM Genel Kurulu’nda düşürüldü.
• 1986 – Son 42 yılın en yoÄŸun kar yağışı altında kalan Ä°stanbul’da hayat felce uÄŸradı.
• 1991 – Irak, Körfez Savaşı esirlerini serbest bıraktı.
• 1993 – SavaÅŸ uçaklarının bombaladığı MuÅŸ’un Kızılsu Vadisi’ndeki kamptan kaçmak isteyen 60 PKK militanı, patlamaların ÅŸiddetiyle kopan çığın altında kalarak öldü.
• 1994 – BirleÅŸmiÅŸ Milletler, Bosna’ya Türk askeri gönderilmesini kabul etti.
• 1999 – Çankırı Valisi Ayhan Çevik, bombalı saldırıda ağır yaralandı; koruma polisi ve iki lise öğrencisinin öldüğü saldırıyı yasadışı TÄ°KKO örgütü üstlendi.
• 2000 – Ä°nternet aracılığıyla uluslararası ün yapan Mahir ÇaÄŸrı, Forbes Dergisi’nin en ünlü 100 kiÅŸisi arasına girdi.
• 2001 – Mekke’de Hac’da çıkan izdihamda 35 hacı adayı öldü.

DoÄŸumlar

• 1133 – II. Henry, Ä°ngiltere kralı (öldü 1189)
• 1324 – II. David, Ä°skoçya kralı (ö. 1371)
• 1512 – Gerardus Mercator, Flaman kartograf (ö. 1594)
• 1563 – John Coke, Ä°ngiliz politikacı (ö. 1644)
• 1575 – William Oughtred, Ä°ngiliz matematikçi (ö. 1660)
• 1658 – Antoine Laumet de La Mothe, sieur de Cadillac, Fransız kaÅŸif (ö. 1730)
• 1693 – Johann Jakob Wettstein, Ä°sviçreli teolog (ö. 1754)
• 1696 – Giovanni Battista Tiepolo, Ä°talyan ressam (ö. 1770)
• 1703 – Vasili Kirilloviç Trediakovski, Rus ÅŸair (ö. 1768)
• 1748 – Jonas C. Dryander, Ä°sveçli botanist (ö. 1810)
• 1748 – William Shield, Ä°ngiliz müzisyen (ö. 1829)
• 1794 – Jacques Babinet, Fransız fizikçi (ö. 1872)
• 1814 – Wilhelm von Giesebrecht, Alman tarihçi (ö. 1889)
• 1815 – John Wentworth, ABD’li politikacı (ö. 1888)
• 1817 – Austen Henry Layard, Ä°ngiliz arkeolog (ö. 1894)
• 1853 – Howard Pyle, ABD’li yazar ve çizer (ö. 1911)
• 1869 – Michael von Faulhaber, Alman kardinal ve baÅŸpiskopos (ö. 1952)
• 1870 – Frank Norris, ABD’li yazar (ö. 1902)
• 1871 – Rosa Luxemburg, Polonyalı sosyalist devrimci (ö. 1919)
• 1873 – Olav Bjaaland, Norveçli kaÅŸif (ö. 1961)
• 1874 – Henry Travers, Ä°ngiliz oyuncu (ö. 1965)
• 1879 – William Beveridge, Ä°ngiliz ekonomist (ö. 1963)
• 1886 – Dong Biwu, Çinli politikacı (ö. 1975)
• 1887 – Heitor Villa-Lobos, Brezilyalı besteci (ö. 1959)
• 1897 – Set Persson, Ä°sveçli politikacı (ö. 1960)
• 1890 – B. Traven, Meksika’daki kırsal yaÅŸamı dile getiren macera romanlarıyla ünlü yazar.
• 1898 – Zhou Enlai, Çinli politikacı, baÅŸbakan (ö. 1976)
• 1902 – Edita Morris, Ä°sveçli-ABD’li yazar (ö. 1988)
• 1904 – Karl Rahner, Alman teolog (ö. 1984)
• 1908 – Irving Fiske, ABD’li yazar, oyun yazarı (ö. 1990)
• 1908 – Rex Harrison, Ä°ngiliz oyuncu (ö. 1990)
• 1910 – Józef Marcinkiewicz, Polonyalı matematikçi (ö. 1940)
• 1915 – Laurent Schwartz, Fransız matematikçi (ö. 2002)
• 1918 – James Tobin, ABD’li ekonomist, Nobel Ödülü sahibi (ö. 2002)
• 1920 – José Aboulker, Cezayirli anti-Nazi direnişçi
• 1920 – Virginia Christine, ABD’li oyuncu (ö. 1996)
• 1921 – Elmer Valo, Slovak-ABD’li beyzbolcu (ö. 1998)
• 1922 – Pier Paolo Pasolini, Ä°talyan yazar ve film yönetmeni (ö. 1975)
• 1923 – David Nathan, Galli gazeteci (ö. 1966)
• 1923 – Laurence Tisch, ABD’li yatırımcı
• 1927 – Jack Cassidy, ABD’li oyuncu (ö. 1976)
• 1933 – Ä°smail Ogan, Türk güreşçi
• 1934 – Daniel Kahneman, Ä°srailli ekonomist, Nobel Ödülü sahibi
• 1934 – James B. Sikking, ABD’li oyuncu
• 1934 – Halit RefiÄŸ, Türk yönetmen
• 1936 – Canaan Banana, Zimbabveli politikacı, devlet baÅŸkanı
• 1936 – Dean Stockwell, ABD’li oyuncu
• 1937 – Olusegun Obasanjo, Nijeryalı politikacı, devlet baÅŸkanı
• 1938 – Fred Williamson, ABD’li Amerikan futbolcusu ve oyuncu
• 1939 – Peter Woodcock, Kanadalı seri katil
• 1939 – Pierre Wynants, Belçikalı aşçı
• 1939 – Samantha Eggar, Ä°ngiliz oyuncu
• 1940 – Malcolm Hebden, Ä°ngiliz oyuncu
• 1940 – Sepp Piontek, Alman futbol oyuncusu ve teknik direktör
• 1942 – Felipe González Márquez, Ä°spanyol politikacı, baÅŸbakan
• 1942 – Ahmet Arpad, Türk gazeteci yazar çevirmen
• 1970 – John Frusciante, ABD’li müzisyen, Red Hot Chili Peppers üyesi
• 1974 – Eva Mendes, ABD’li oyuncu
• 1974 – Matt Lucas, Ä°ngiliz komedyen
• 1975 – Jolene Blalock, ABD’li oyuncu
• 1977 – Taismary Agüero, Küba asıllı Ä°talyan voleybolcu

Ölümler

• 1534 – Antonio da Correggio, Ä°talyan ressam (d. 1489)
• 1539 – Nuno da Cunha, Portekizli politikacı, Hindistan valisi (d. 1487)
• 1592 – Michael Coxcie, Flemish ressam (d. 1499)
• 1605 – Pope Clement VIII, Ä°talyan Papa (d. 1536)
• 1611 – Shimazu Yoshihisa, Japon samuray (d. 1533)
• 1622 – I. Ranuccio Farnese, Ä°talyan soylusu, Parma dükü (d. 1569)
• 1695 – Henry Wharton, Ä°ngiliz yazar (d. 1664)
• 1726 – Evelyn Pierrepont, Ä°ngiliz politikacı (d. 1655)
• 1778 – Thomas Augustine Arne, Ä°ngiliz besteci (d. 1710)
• 1815 – Franz Mesmer, Avusturyalı doktor (d. 1734)
• 1827 – Pierre-Simon Laplace, Fransız matematikçi (d. 1749)
• 1827 – Alessandro Volta, Ä°talyan fizikçi (d. 1745)
• 1849 – David Scott, Ä°skoç ressam (d. 1806)
• 1876 – Marie d’Agoult, Alman yazar (d. 1805)
• 1893 – Hippolyte Taine, Fransız tarihçi (d. 1828
• 1895 – Henry Rawlinson, Ä°ngiliz asker (d. 1810)
• 1895 – Nikolai Leskov, Rus yazar (d. 1831)
• 1903 – George Francis Robert Henderson, Ä°ngiliz asker (d. 1854)
• 1925 – Johan Jensen, Danimarkalı matematikçi (d. 1859)
• 1926 – Clément Ader, Fransız havacı (d. 1841)
• 1927 – Franz Mertens, Alman matematikçi (d. 1840)
• 1933 – Cavit Erdel, Türk asker (d. 1884)
• 1934 – ReÅŸit Galip, Türk politikacı (d. 1897)
• 1940 – Cai Yuanpei, Çinli eÄŸitimci (d. 1868)
• 1941 – Mehmet Rifat Börekçi, Türk din adamı, Türkiye’nin ilk diyanet iÅŸleri baÅŸkanı (d. 1860)
• 1944 – Max Jacob, Fransız ÅŸair ve yazar (d. 1876)
• 1945 – Lena Baker, ABD’li katil (d. 1901)
• 1947 – Alfredo Casella, Ä°talyan besteci (d. 1883)
• 1953 – Sergey Sergeviç Prokofyev, Rus besteci, (d. 1891)
• 1953 – Josef Stalin, Gürcü-Sovyet politikacı, devlet baÅŸkanı (d. 1879)
• 1953 – Herman J. Mankiewicz, ABD’li senarist (d. 1897)
• 1963 – Patsy Cline, ABD’li ÅŸarkıcı (d. 1932)
• 1965 – Chen Cheng, Çinli politikacı (d. 1897)
• 1965 – Pepper Martin, ABD’li beyzbolcu (d. 1904)
• 1966 – Anna Akhmatova, Rus ÅŸair (d. 1889)
• 1974 – Sol Hurok, Rus-ABD’li emprezaryo (d. 1888)
• 1977 – Tom Pryce, Ä°ngiliz Formula 1 sürücüsü
• 1980 – Jay Silverheels, Kanadalı oyuncu (d. 1912)
• 1980 – Winifred Wagner, Alman opera yapımcısı (d. 1897)
• 1981 – Yip Harburg, ABD’li ÅŸarkı sözü yazarı (d. 1896)
• 1982 – John Belushi, ABD’li oyuncu (d. 1949)
• 1983 – Mustafa Uykusuz (Mim Uykusuz), Türk karikatürist (d. 1922)
• 1984 – Tito Gobbi, Ä°talyan bariton (d. 1915)
• 1984 – William Powell, ABD’li oyuncu (d. 1892)
• 1987 – Gülistan Güzey, Türk oyuncu (d. 1927)
• 1988 – Alberto Olmedo, Arjantinli komedyen (d. 1933)
• 1990 – Edmund Conen, Alman futbolcu (d. 1914)
• 1991 – Kazım TaÅŸkent, Yapı ve Kredi Bankası’nın kurucusu, eski milletvekili (d. 1894)
• 1992 – Yevgeniy YevtuÅŸenko, Sovyet ÅŸair.
• 1995 – Vivian Stanshall, Ä°ngiliz müzisyen, oyuncu ve yazar, Bonzo Dog Band üyesi (d. 1943)
• 1996 – Whit Bissell, ABD’li oyuncu (d. 1909)
• 1997 – Samm Sinclair Baker, ABD’li yazar (d. 1909)
• 1999 – Richard Kiley, ABD’li oyuncu (d. 1922)
• 2000 – Lolo Ferrari, Fransız oyuncu (d. 1962)
• 2000 – Ä°zzet Baysal, Türk mimar, sanayici (d. 1907)
• 2004 – Walt Gorney, ABD’li oyuncu (d. 1912)
• 2006 – Richard Kuklinski, ABD’li gangster (d. 1935)

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 05.03.2010 tarihinde Hale tarafından, Tarihte Bugün | Olaylar, DoÄŸanlar, Ölenler bölümünde paylaşılmıştır ve 1012 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 2 adet mesaj daha bulunmaktadır.

Tarihte Bugün: 05 Mart | (1920) - Türkiye Yeşilay Cemiyeti Kuruldu orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...