Suikastlar Tarihi | Saraybosna Suikastı

Avusturya-Macaristan orduları, 1914 haziranında Bosna-Hersek bölgesinde manevra yapıyordu. Veliaht Arşidük Franz Ferdinand’ın karısı Hohenberg Düşesiyle birlikte izlediği bu manevralar için, doğrusu zamanın ve yerin iyi seçildiği söylenemezdi.

Avusturya-Macaristan Ä°mparatorluÄŸu tarafından ilhak edilen ve Sırbistan Krallığı dışında kalan Bosna-Hersek bölgesi halkı, Habsburg Hanedanından ve onların yönetiminden nefret ediyorlardı. YetmiÅŸ bin kiÅŸilik ordu, manevraları sürdürürken, Veliaht ArÅŸidük Franz Ferdinand, karısı Hohenberg Düşesi’yle birlikte, Bosna-Hersek’in merkezi olan Saraybosna’yı 28 Haziran 1914 günü ziyaret etmeye karar verdi. Bu haber, Bosna-Hersek’te yaÅŸayan halk, özellikle Sırplar arasında kızgınlık ve nefreti daha da artırdı.

Çünkü, Bosna-Hersek’te yaÅŸayan Sırplar için 28 Haziran gününün çok büyük bir anlamı vardı. 1389 yılının 28 Haziranında yapılan Kosova Meydan Savaşı’nda, Sırplar, Osmanlı ordusuna yenilerek bağımsızlıklarını kaybetmiÅŸlerdi. Bu savaÅŸta, kendi kralları Lazar ölmüş, fakat MiloÅŸ Kabloviç adlı bir soylu da, Osmanlı PadiÅŸahı Murat Hüdâvendigâr’ı hançerleyerek ÅŸehit etmiÅŸti. Sırplar 1389 yılından beri, her 28 Haziranda, MiloÅŸ Kabloviç’in Osmanlı PadiÅŸahı I. Murat’ı öldürmesini “Aziz Vitus Günü” adı altında, en büyük bayramları olarak kutluyorlar.

27 Haziran günü, ÅŸehrin dışında istasyona yakın temiz bir otelde geceyi geçiren Veliaht ve eÅŸi, ertesi gün kalabalık bir otomobil kafilesiyle saat 10’da Saraybosna’ya doÄŸru yola çıkmışlardı. Aziz Vitus bayramı dolayısıyla köy ve kasabalardan gelenlerle, ÅŸehirde olaÄŸanüstü bir kalabalık vardı. Bu büyük kalabalık karşısında alman güvenlik tedbirleri, hemen hemen yok denecek kadar azdı. ArÅŸidük ve karısı, Saraybosna sokaklarında üstü açık bir araba içinde ilerlerken, yedi suikastçı, ayrı ayrı noktalarda, ArÅŸidük Franz Ferdinand’ı öldürmek için hazır bekliyorlardı.

Bu, yaÅŸları 20’yi geçmeyen suikastçılar, Bosna-Hersek’i Sırbistan Krallığına baÄŸlamak ve Avusturya-Macaristan egemenliÄŸine son vermek isteyen “Genç Bosna” örgütünün üyeleriydiler.

Habsburg soyluları ve Veliaht ArÅŸidük Ferdinand’ı taşıyan altı otomobillik kafile, Saraybosna sokaklarında boy gösterdiÄŸinde, güvenliÄŸi saÄŸlamakla görevli polisler heyecandan ne yapacaklarını ÅŸaşırmış durumdaydılar, Suikastçılardan Nedeljko Çabrinoviç, yanında duran polise, büyük bir soÄŸukkanlılık içinde ÅŸu soruyu sormuÅŸtu:

“ArÅŸidük hangi arabada?”

Polis, büyük bir saflık içinde, altı arabadan birini Çabrinoviç’e gösterdi. Suikastçı, birkaç saniye sonra, elindeki .bombayı ArÅŸidük’ün bulunduÄŸu otomobile fırlatıyordu. Bomba, Franz Ferdinand’ın arabasının çamurluÄŸuna çarparak sıçramış, arkadan gelen yaverlerin otomobilinin önünde patlamıştı. Yol kıyısına birikmiÅŸ kalabalıktan 17, konvoydan da 3 kiÅŸinin yaralanmasına sebep olmuÅŸ, fakat Veliaht’a bir ÅŸey olmamıştı. Yaralananlardan biri, ArÅŸidük Ferdinand’ın emir subayı ÃœsteÄŸmen Merizzi’ydi.

Veliaht, büyük bir tedbirsizlik içinde, emir subayının yanına gitmiÅŸ, bir otomobille hastaneye kaldırılıncaya kadar başında beklemiÅŸti. ArÅŸidük Franz Ferdinand, bu sırada ÅŸehrin Askeri Valisi General Potiorek’e şöyle bağırdığı duyuldu :

“Bombalar ne olacak? Yine atılacak mı?”

General Potiorek, Veliaht’ın bu azarlamasına verdiği karşılık, tam bir şaşkınlık örneğiydi:

“Ekselans, yolunuza gönül rahatlığıyla devam edebilirsiniz. SorumluluÄŸu ben yükleniyorum.”

Bunun üzerine ArÅŸidük otomobiline binmiÅŸ ve “DoÄŸru Belediye Dairesine…” emrini vermiÅŸti. Belediye dairesinin mermer merdivenlerine yol halıları serilmiÅŸ, başındaki sarığıyla müftü efendi bile, Veliaht’ı karşılayıp “hoÅŸ geldiniz” demek için karşılayıcılar arasında yer alınıştı. Daha önceden kararlaÅŸtırılan ziyafet nedeniyle zengin bir sofra hazırlanmıştı. Fakat ArÅŸidük Ferdinand kızgınlığından yeninde duramıyordu. YemeÄŸe oturmadan General Potiorek’e, hastaneye gidip emir subayı üsteÄŸmen Merizzi’yi ziyaret etmek istediÄŸini söyledi.

Saraybosna Askeri Valisi Potiorek ÅŸaÅŸkınlık içindeydi. Veliaht’a:

“ArÅŸidük Hazretleri, gerçekten gitmek istiyor musunuz?” diye sordu.

“Elbette, elbette. Merizzi’yle konuÅŸmalıyım!.”

Veliaht Franz Ferdinand, karısını Belediye Dairesinde bırakarak yalnız başına hastaneye gitmek istiyordu. Fakat Hohenberg Düşes’i, hastaneye kocasıyla birlikte gitmek için direndi. Öndeki iki arabada detektifler ve ÅŸehrin ileri gelenleri gidiyorlardı. Veliaht, karısı ve general Potiorek, Çek asıllı bir ÅŸoförün kullandığı üçüncü arabadaydı. Tam bir yol ayrımına geldiklerinde Veliaht’ın otomobilini kullanan ÅŸoför, direksiyonu sola kırmıştı. Birden General Potiorek’in kızgınlıkla ayaÄŸa kalktığı ve ÅŸoföre:

“Ne oluyor? Dur!.. Yanlış yola saptın, doÄŸru yola gir!.” diye bağırdığı duyuldu.

Åžoför bu uyarı üzerine frene basmış ve otomobili, kalabalık kaldırımın yanında, bir dükkânın önünde durdurmuÅŸtu. Suikastçıların ikincisi Gavrilo Princip de orada duruyor, iki kız arkadaşıyla konuÅŸuyordu. Otomobilin önünde durduÄŸunu görünce, kız arkadaÅŸlarından ayrılmış, arabanın basamağına fırlayarak tabancasıyla üç el Veliahta iki el Hohenberg düşesine, bir kurÅŸun da Askeri Vali Potiorek’e sıkmıştı.

Keskin bir niÅŸancı olan Gavrilo Princip’in bütün kurÅŸunları yerini bulmuÅŸtu, ilk ölen Hohenberg Düşesi oldu. Korsesini delip geçen bir kurÅŸun, saÄŸ böğrüne saplanmıştı. ArÅŸidük Franz Ferdinand, karısından birkaç saniye daha fazla yaÅŸadı. Boynundaki toplar damarı parçalayan ve bel kemiÄŸine saplanan kurÅŸunlarla. Veliaht da karısının yanına cansız olarak serilmiÅŸti. Vali’nin.yarası önemsizdi.

19 yaşındaki Sırp yurtseveri Gavrilo Princip, jandarma ve polisler tarafından hemen, yakalandı. Hiç kimse o anda, bu suikastın I. Dünya Savaşı’na yol açacağını ve milyonlarca insanın ölümüne sebep olacağını elbette ki düşünemezdi.

Veliaht’ın, 1914 yılı 28 Haziranında, saat 11,30’da bıyıkları yeni terlemeye baÅŸlayan Gavrilo Princıp adlı öğrenci tarafından öldürülmesi, Viyana’daki savaÅŸ taraftarları için bulunmaz bir fırsat oldu. Bunların kışkırtmaları sonucu, 28 Temmuz 1914 sabahı, Avusturya-Macaristan Ä°mparatorluÄŸu, Sırbistan’a savaÅŸ açtı.

Önce iki devlet arasında başlayan savaşa, az sonra, hemen hemen bütün ülkeler katılacak ve I. Dünya Savaşı dört yıl boyunca kan ve ölüm saçacaktı.

Mahkeme önüne çıkarılan Princip, çekinmeden şunları söyledi:

“Veliaht’ı ben vurdum. Çünkü o. Güney Slavlarının birleÅŸmesini önleyen tek kiÅŸiydi!..”

Ünlü tarihçi Emil Ludwig, çok sonraları bu konuda şöyle yazacaktı:

“Gavrilo Princip, prensip müjdecisi demekti. Bu genç acaba dünyaya hangi prensibi müjdeliyordu? Evet, bu genç dünyaya 10 milyon kiÅŸinin hayatına, 15 milyonunun sakatlığına ve bir o kadarının da öksüz kalmasına, binlerce ÅŸehrin harap olmasına ve uygarlığımızın birkaç yüz yıl geri gitmesine sebep olan bir felâketi, korkunç bir çatışmayı müjdeliyordu. EÄŸer bunun müjdelenecek bir yanıtı var idiyse!..”

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 19.03.2008 tarihinde tunCHEr tarafından, Yerli ve Yabancı Önemli Tarihi Suikastlar bölümünde paylaşılmıştır ve 429 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 1 adet mesaj daha bulunmaktadır.

Suikastlar Tarihi | Saraybosna Suikastı orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...