Spor HekimliÄŸi Nedir? | Spor HekimliÄŸinin Temel Görevleri – Tarihçesi – Spor HekimliÄŸi Uzmanlık Programlarının VerildiÄŸi Ãœniversiteler

Spor HekimliÄŸi

Spor Hekimliği, spora bağlı ortaya çıkan yaralanmalar ve onların engellenmesi, teşhisi ve tedavisi ile ilgilenen bir tıp alanıdır. Yaralanmanın engellenmesi ve tedavisi ile sporcunun sağlığını en uygun şekilde idame ettirmek ve performansını en üst düzeye çıkarmak amaçlanmıştır.

Buna karşılık terim olarak Spor HekimliÄŸi genellikle çoÄŸu kiÅŸi tarafından spor yaralanmaları sonrası rehabilitasyonun yapıldığı bir alan olarak algılanmaktadır. Amerikan Spor HekimliÄŸi BirliÄŸi (ACSM) spor hekimliÄŸinin tarifini, egzersiz ve spor ile iliÅŸkili olan fizyolojik, biomekanik, psikolojik ve patolojik durumlar ile uÄŸraÅŸan çok alanlı ve alanlar arası bir çalışma ÅŸeklinde yapmıştır. Dünya Spor HekimliÄŸi Federasyonu‘nun (FIMS) tanımına göre de, egzersiz, antrenman ve sporun -ayrıca hareket eksikliÄŸinin (sedanter yaÅŸamın)- saÄŸlıklı ve hastalıklı bireyler üzerindeki etkilerini inceleyen, tanı, önlem, tedavi ve rehabilitasyon konularında harekete katılan her yaÅŸtaki ve cinsteki bireylere yardımcı olacak çalışmalar üreten teorik ve uygulamalı bir tıp dalı olarak ifade edilmektedir. YaÅŸam kalitesini arttırmak için egzersiz ve spora katılımı özendirmek ve katılım sırasında ortaya çıkan sorunları en kısa zamanda çözümleyerek aktiviteye geri dönüşü saÄŸlamak spor hekimliÄŸinin temel uÄŸraşısıdır.

Bu tanılardan da anlaşılacağı gibi asıl anlamda spor hekimliğinin sadece yaralanmaların tedavisi ile değil aynı zamanda egzersiz ve spor performansının değişik yanları ile de ilgili olduğunu görmek mümkündür. Günümüzde egzersiz ve sporun insan sağlığı üzerindeki olumlu ve olumsuz etkilerini ortaya çıkarmak, sorunların teşhis ve tedavilerini, sporcu performansının tıbbi yönlerini klinik ve araştırmalar çerçevesinde ele almak için pek çok disiplin ortaklaşa bir işbirliği içindedir.

Bunlar arasında beden eğitimi uzmanı, spor psikoloğu, spor fizyoterapisti, beslenme uzmanı ve spor hekimi vardır.

Spor hekimliğinin temel görevleri şu şekilde sıralanabilir:

a) Spora katılım öncesi sağlık muayenesi ile bireylerin egzersize uygunluğunu değerlendirmek.
b) Bireysel ve dolayısıyla toplumsal sağlığın korunması ve geliştirilmesi yönünde egzersize katılımla ilgili araştırma yapmak ve eğitici rol oynamak.
c) Sağlığın korunması ve geliştirilmesi için egzersiz reçetesi oluşturmak ve bunu uygulatmak.
d) Spora katılımla ortaya çıkan akut veya kronik sağlık sorunları veya yaralanmaların muayene, ölçme ve değerlendirmesini yapmak, tanısını koymak ve medikal ve sportif rehabilitasyon tedavilerini planlamak, gerektiğinde ilgili uzmanlık dallarına yönlendirmek.
e) Saha hekimi olarak spor alanlarında ilk yardım uygulamaları yapmak.
f) Spor kulüplerinde takım hekimliği uygulamaları yapmak.
g) her türlü dopingle mücadele çalışmalarına katılmak.
h) Tedavisinde egzersizin yararlı olduğu diabet, astım, obezite, hipertansiyon, değişik psikiyatrik sorunlar (depresyon, uyku sorunları …) gibi değişik hastalıklarda egzersiz reçetelerinin hazırlanması ve egzersizin etkilerinin takibini yapmak.

Anlaşılacağı üzere spor hekimliği uzmanlığı sadece lisanslı sporcuya hizmet eden bir hekim değildir. Spora yeni başlayacak her yaştan bireylerin sağlık kontrollerinin yapılması, spora katılımda ortaya çıkan sağlık sorunları ve yaralanmaların çözümleri, sağlığın korunması ve geliştirilmesi yönünde sporun yararlarının eğitim yoluyla bireylere aktarılması, tedavisinde egzersizin fayda sağladığı değişik hastalıklar spor hekimliğinin perspektifi içinde düşünülmektedir.

Tarihçesi

Dünyada ve ülkemizde, spora ilginin eski ve köklü olmasına karşılık spor hekimliÄŸinin geliÅŸmesi, ancak 20. yüzyılın baÅŸlarına rastlamaktadır. Daha önceki dönemlerde konuyla ilgilenen ve sporla tıbbın iÅŸbirliÄŸinin önemine iÅŸaret eden bazı hekimlerin olmasına ve hatta 16. yüzyılda Hieronymus Mercurialis tarafından ilk spor hekimliÄŸi kitabının yazılmasına karşın, çok yönlü bilimsel çalışmaların ilk adımı 1883 yılında Almanya’da atılmıştır. Bu tarihte Magdeburg Ãœniversitesi’nde ilk ergometrik çalışmalara baÅŸlanmış olup bu çalışmalar modern spor hekimliÄŸinin baÅŸlangıcı olarak kabul edilmiÅŸtir. Bu geliÅŸmelere paralel olarak ilk spor hekimliÄŸi merkezi 1913 yılında Dresden’de (Almanya) açılmıştır. Bu merkez daha çok spor yapan kiÅŸilerin saÄŸlık kontrollerinin yapıldığı bir alanda faaliyet göstermiÅŸtir. Bunu takiben 1928 yılında St. Moritz’de (Ä°sviçre) Dünya Spor HekimliÄŸi Federasyonu kurulmuÅŸtur. Aynı yıllarda ülkemizde spor hekimliÄŸinin geliÅŸmesi Cumhuriyetin kurulması ile birlikte olmuÅŸtur. 1924 yılında düzenlenen Paris Olimpiyatları‘na Atatürk‘ ün “Türk sporcuları bu olimpiyatlara katılacak” demesi ile çok sınırlı bir bütçeden kaynak ayrılarak Türk sporcuları Paris’e gönderilmiÅŸtir. Sporcuların bakımlarıyla ilgili olarak da, askeri bir doktor olan Albay Sırrı Alıçlı görevlendirilmiÅŸtir.

Sırrı Bey, yurtdışından bir takım kaynaklar getirmiÅŸ ve Türkiye’de ilk defa sporcu saÄŸlığı konusu telaffuz edilmeye baÅŸlanmıştır. Spor hekimliÄŸi kavramını ise ilk kez dile getiren Dr. RaÅŸit Serdengeçti olmuÅŸtur. Spor hekimliÄŸinin kurucusu sayılan Dr. RaÅŸit Serdengeçti, 1940’lı yıllarda Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü‘nde (o zamanlarda Beden Terbiyesi Umum Müdürlüğü olarak bilinmekte) spor hekimliÄŸinin kurumlaÅŸması yönünde bir saÄŸlık dairesi kurmuÅŸtur. 1964 yılında yayınladığı “Spor HekimliÄŸi Nedir, Ne içindir ve Nasıl TeÅŸkilatlanmalıdır?” baÅŸlıklı kitabıyla spor hekimliÄŸi konusunu yeniden gündeme getiren Serdengeçti, daha sonraki çalışmalara öncülük etmiÅŸtir. Bu çalışmalar bir süre sonra sonuç vermiÅŸ ve 1965 yılında Ä°zmir’de Türkiye Spor Hekimleri DerneÄŸi kurulmuÅŸ ve 1966 yılında bu dernek Uluslararası Spor HekimliÄŸi Federasyonu’na (FIMS) üye olmuÅŸtur. Türkiye’de önemli adımlardan biri de 1973 yılında ilk Spor HekimliÄŸi Enstitüsü’ nün Ege Ãœniversitesi bünyesinde, Ä°zmir’ de faaliyete geçmesidir. Enstitünün kurulmasında ve geliÅŸmesinde Prof. Dr. Necati Akgün’ün özverili çalışmaları önemli rol oynamıştır.

Böylece Türkiye’de ilk defa spor hekimi uzmanı yetiÅŸtirilmeye baÅŸlanmıştır ve Prof. Dr. Necati Akgün’ün kurduÄŸu bu enstitü YÖK ile birlikte bir ana bilim dalı haline gelmiÅŸtir. Son yıllarda, üniversitelerimizin spor hekimliÄŸi konusuna önem vermesi ve tıp fakültelerinin bünyesinde spor hekimliÄŸi enstitüsü veya bilim dalı baÅŸkanlıklarının oluÅŸturulmasıyla birlikte, bu alandaki çalışmalar yoÄŸunlaÅŸtırılmıştır.

Günümüzde 18 Tıp fakültesinde Spor Hekimliği BD veya ABD olarak faaliyet göstermektedir. Ege, Ankara, Uludağ, İstanbul, GATA, Hacettepe, Süleyman Demirel üniversitelerinde spor hekimliği uzmanlık programı bulunmaktadır.

Kaynak: uludaÄŸ.edu

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 01.01.2010 tarihinde Hale tarafından, SaÄŸlık Dünyası | Alternatif Tıp | Ä°lk Yardım bölümünde paylaşılmıştır ve 1014 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 0 adet mesaj daha bulunmaktadır.

Spor Hekimliği Nedir? | Spor Hekimliğinin Temel Görevleri - Tarihçesi - Spor Hekimliği Uzmanlık Programlarının Verildiği Üniversiteler orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...