PEN Nedir? | 1921’de Londra’da Yola Çıkan Ve Günümüzde 105 Ãœlkede 145 Özerk Merkezde Çalışan Dünya Yazarlar Hareketi

PEN

P.E.N : Amaç Ve Yapı Üzerine Notlar

Önce saygı

Anıyoruz, okuyoruz:

Halide Edip Adıvar… Fikret Adil… Dursun Akçam… Teoman Aktürel… Tahir Alangu… Duygu Asena… Behçet Aysan… Nurullah Berk… Necati Cumalı… Aziz Çalışlar… Abidin Dino… Sulhi Dölek… Müştak Erenus… Muhsin ErtuÄŸrul… Bedri Rahmi EyüboÄŸlu… Memet Fuat… Macit Gökberk… ReÅŸat Nuri Güntekin… Vedat Günyol… Ä°brahim Hoyi… Rıfat Ilgaz… Ä°smet Kemal Karadayı… Refik Halid Karay… Feyyaz Kayacan… Ä°.Günday KayaoÄŸlu… Samim Kocagöz… Cenk Koyuncu… Kerim Korcan… Fuat Köprülü… Cevdet Kudret… Şükran Kurdakul… Onat Kutlar…

DeÄŸerli PEN Ãœyeleri,

PEN dışındaki dünya yeterince hoyrat değil mi? Her üye görüşünü zarif bir üslup ile ifade edebilir. Yoksa yanlış yerdedir. Hiçbir soylu amaç edep dışı söz ve davranışı haklı kılmaz. Farklı görüşler, değerlendirmeler olması doğaldır. Ama hiçbir üye başkalarına kendi görüş ve amacını empoze etmeye çalışmamalı. Öte yandan, kurum içi sorunlar kurum içinde çözülmeli. Medya baskısı ile şu veya bu yönde sonuç almaya çalışmak yanlış.

Çin kültüründe “Kriz” ile “fırsat” aynı kelime ile ifade edilirmiÅŸ. Dilerim bu nâhoÅŸ dönem kurum olarak geliÅŸmemize vesile olur.
PEN hiçbir üyeye ait deÄŸil, bütün üyelere ait. Öte yandan, üyeler de -amaç ve ilkeler bakımından- PEN’e ait. Bu bir sözleÅŸme. Ve bu noktada PEN üzerinde düşünmek verimli olabilir. Yer yer bildiklerinizi tekrarlama pahasına, kısa bir gezi:

P.E.N nedir?

PEN 1921’de Londra’da yola çıkan ve günümüzde 105 ülkede 145 özerk merkezde çalışan dünya yazarlar hareketidir. Gezegende yaklaşık 10,000 üye vardır.

PEN üyeliği

Bu isim ÅŸu kelimelerin baÅŸ harflerinden oluÅŸturulmuÅŸtur: P=Poets / Åžairler & Playwrights / Piyes yazarları, E=Essayists / Denemeciler, N=Novelists / Romancılar. BaÅŸlangıçta edebiyat ile sınırlı tutulan PEN üyeliÄŸi sonradan “literatür” anlamında kullanılarak çeÅŸitlilik kazanmıştır. “Yazar” terimi edebiyat alanı ile sınırlı deÄŸildir; felsefe, tarih yazımı, gazetecilik, bilim, çeviri ve yayıncılık gibi alanları da kapsar. Günümüzde bazı merkezler karikatüristleri de üye kabul etmektedir ve bu bütün merkezlere önerilen bir geniÅŸlemedir. PEN’in amacı dünyada kültürlerarası, dillerarası, uluslararası iÅŸbirliÄŸi, dayanışma ve ifade özgürlüğü olarak özetlenebilir. Ä°fade özgürlüğü konusunda titiz olması bakımından ÅŸu veya bu tarz bir totaliter (tek partili) rejim isteyen bir yazar üye olmamalıdır. Kuzey Kore’de PEN yoktur; Ä°ran PEN Merkezi tıpkı Küba PEN Merkezi gibi sürgündedir. Her üye Uluslararası PEN “Anayasasını” (“Charter”) imzalar, böylece amaç ve deÄŸerler konusunda onay vermiÅŸ ve sorumluluk üstlenmiÅŸ olur.

P.E.N ne deÄŸildir?

PEN siyasî bir yapı değildir. UNESCO nezdinde A kategorisinde olan bir sivil toplum kuruluşudur.

Uluslararası örgütlenme

Her yıl uluslararası kongre yapılır. Uluslararası Yönetim Kurulu üyeleri kongrede seçilir.

2007 Senegal Kongresi’ndeki yenileme ile Uluslararası Yönetim Kurulu:

Uluslararası Başkan Jiri Gruşa, Avusturya PEN Merkezi
Uluslararası Sekreter Eugene Schoulgin, Norveç PEN
Uluslararası Hazinedar Eric Lax, ABD PEN
Mike Butscher, Sierra Leone PEN
Takeaki Hori, Japonya PEN
Mohamed Magani, Cezayir PEN
Elisabeth Nordgren, Fin PEN
Kristin T.Schnider, İsviçre-Alman PEN
Cecelia Balcazar, Kolombiya PEN
Haroon Sıddiqui, Kanada PEN

Londra’daki uluslararası merkez ofisindeki profesyonel ekipte Caroline McCormick Müdür, Frank Geary Uluslararası Programlar Direktörü ve Karen Efford Programlar Görevlisi olarak çalışmaktadır.

P.E.N merkezleri özerk ve eşittir

Her Merkez kendini yönetir. Uluslararası Yönetim Kurulu ile Uluslar arası Merkez kardeş merkezlerin iletişiminde ve doğabilen sorunlarda yardımcı olur.

105 merkezin hepsi faal mi?

Zaman zaman bazı merkezler iÅŸlemez olmuÅŸtur. Uluslararası Kongre o tür bir merkezin “uykuda” sayılmasına karar verebilir. Uyanması veya hayata dönmesi için Uluslararası Merkez -istenirse- yardıma çalışır.

Her merkez devlet/hükümet ile uyum halinde midir?

Aksine. Siyasî birer oluşum olmamalarına rağmen ifade özgürlüğü nedeniyle hemen her merkez devlet ve hükümet ile gerginlik yaşar. Çin PEN Merkezi devlet yanlısı olarak bilinir; nitekim ayrıca sürgünde bir Çin PEN Merkezi vardır. ABD PEN Merkezi ABD politikalarına karşı duragelmiştir.

Uluslararası PEN Kongrelerinde resmî diller nelerdir?

İngilizce, Fransızca, İspanyolca.

Uluslararası PEN camiasında her şey güllük gülistanlık mıdır?

Ä°nsanların olduÄŸu yerde görüş ve öncelik farklarına baÄŸlı olarak çatışma olması doÄŸaldır. Önemli olan bu çatışmaların üslubu, düzeyi, aÅŸma çabası ve yoludur. Uluslararası PEN hareketinde Ä°ngilizce’nin fazla egemen olduÄŸunu ileri süren Fransa PEN Merkezi ‘Fransızcacı / Frankofon’ bir güçbirliÄŸi istemektedir. Bu baÄŸlamda Senegal’deki kongrede gergin anlar yaÅŸanmıştır.

ABD PEN’i etkili olagelmiÅŸ midir?

Uluslararası PEN Başkanı seçilen tek ABD PEN üyesi Arthur Miller olmuştur. PEN daha çok Avrupa ağırlıklı bir tarihe sahiptir.

Uluslararası Başkan mı daha etkilidir, Uluslarararası Sekreter mi?

BaÅŸkan daha çok bir itibar mevkiidir. Çek asıllı Avusturyalı Jiri GruÅŸa saygın bir yazar ve ÅŸahsiyettir. Ä°stanbul’da yaÅŸayan ve romanları Metis tarafından yayımlanan Norveçli yazar Eugene Schoulgin Türkiye PEN’inin de oyu ile Senegal’de Uluslararası Sekreter seçilmiÅŸtir. BM Genel Sekreteri gibi faal olan en yetkili kiÅŸi Uluslararası Sekreter’dir.

Uluslararası Başkan Yardımcıları (Vice Presidents) kimler? Bu konum ne anlama geliyor?

Bu unvan Uluslararası PEN’in en yüksek ödülü. Senegal’de Margaret Atwood’un dahil edilmesiyle otuz kiÅŸi oldular.

PEN BM gibi bir ÅŸey mi?

BirleÅŸmiÅŸ Milletler’de devletler-hükümetler temsil edilir. Devlet çıkarları ile nasyonalizm ağırlık taşır. PEN ise bütün dillerdeki zenginliklere saygılı kardeÅŸ oluÅŸumlar demektir. Bu bakımdan hem dünya barışı hem de geleceÄŸin dünya toplumu açısından BM’den daha anlamlı, ulus-ötesi bir platformdur. Enternasyonaldir, enternasyonalizme saygılıdır.

PEN üyeleri eşittir

PEN üyeleri yazma alanları ne olursa olsun eÅŸittir. Hiçbir üye kendi zihnindeki “ideal PEN” yapısını -önerse bile- dayatmamalıdır. Örnek: Bir merkezde üyeleri ‘edebiyatçılar’ ile ‘gazeteciler’ gibi gruplara ayırıp hiyerarÅŸik düşünmek bir çeÅŸit ırkçılık olur.

PEN Türkiye Merkezi

1950’de Halide Edip Adıvar‘ın baÅŸkanlığında kurulmuÅŸ, Tahsin Yücel‘in baÅŸkanlığı döneminde yapılan 12 Eylül askerî darbesi üzerine kapanmış, 1989’da YaÅŸar Kemal’in kurucu baÅŸkanlığında hayata dönmüştür. Sonraki baÅŸkanlar: Şükran Kurdakul, Alpay Kabacalı, Nebile Direkçigil, Ãœstün Akmen, Vecdi Sayar, Tarık Günersel…

PEN Türkiye Merkezi’nin örgütlenmesi günümüzde nasıl?

Çeviri ve Dil Hakları Komitesi, Hapisteki Yazarlar K, Kadın Yazarlar K, Barış için Yazarlar K, Yayın Komitesi ve Öykü Komitesi vardır. 2007 sonbaharında Türkiye’de ilk kez Sürgün Yazarlar Komitesi kuruldu: Türkiye baÅŸka ülkelerde zor durumda olan yazarlara kucak açabilmeli.

Ãœye sorumluluk ve yetkileri nelerdir?

Sorumluluk alanı:

1) PEN amaç ve ilkelerine uygun olarak, gerek dernek içinde gerekse kamuoyu ve basın ile ilişkilerde düzeyli ve özenli davranmak. Aynı çizgide, kurum içi konuların kurum içinde kalmasına özen göstermek, şu veya bu yolla -mesela medyayı baskı aracı olarak kullanarak- karar sürecini etkilemekten kaçınmak.

2) Aidat (ödenti) : Yılda 60 YTL. (Üye kabul edilişte bir kere için 75 YTL.)

3) Üstlendiği görevi yapmak.

Yetki alanı:

Uluslararası saygınlığı olan PEN üye kartı sahibi olmak.

Seçme-seçilme hakkı.

Bu notları el birliğiyle geliştirelim mi?

Düşünelim, söyleşelim, gelişelim, geliştirelim.

Ama önce saygı
Anıyoruz, okuyoruz:

…Berna Moran… Nadir Nadi… YaÅŸar Nabi Nayır… Aziz Nesin… Erdal Öz… Emin Galip Sandalcı… Abbas Sayar… Zeyyat SelimoÄŸlu… Sabri Esat SiyavuÅŸgil… Salim Åžendil… Ahmet Hamdi Tanpınar… Semih TiryakioÄŸlu… Cavit Orhan Tütengil… Tomris Uyar… Nermi Uygur… Mehmed Uzun… Bekir Yıldız… Hür Yumer… Adnan Yücel…

Katkıları katkılara yol açsın.

Saygım ve en iyi dileklerimle,

Tarık Günersel

Kurumsal Bilgiler

Adres: Ä°stiklal Cd. BeyoÄŸlu Ä°ÅŸ Merkezi B Blok K:2 No: 143 BeyoÄŸlu / Ä°stanbul – Turkey
Tel: +90-212-2920026
Posta Çeki Hesabı: 1051192
Banka Hesap No: Ziraat Bankası Galatasaray Şb. (701) Hesap No: 1902677
IBAN: TR 3700 0100 0701 0190 2677 5001

Bakınız, Türkiye Yazarlar Sendikası – TSY | Merkezi Ä°stanbul’da Olan Sivil Toplum KuruluÅŸu

PEN web sitesi

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 11.05.2011 tarihinde Hale tarafından, Türk Edebiyatı ve Edebi KiÅŸilikler bölümünde paylaşılmıştır ve 1823 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 6 adet mesaj daha bulunmaktadır.

PEN Nedir? | 1921\'de Londra\'da Yola Çıkan Ve Günümüzde 105 Ülkede 145 Özerk Merkezde Çalışan Dünya Yazarlar Hareketi orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...