Osmanlıda EÄŸitim | AÅŸiret Mektebi – Darüşşafaka Cemiyeti – Rüşdiye – Sıbyan Mektepleri – Ä°dadi – Darülfünun

Osmanlıda Eğitim

AÅŸiret Mektebi

Aşiret Mektebi, Sultan İkinci Abdülhamid Han tarafından, 21 Eylül 1892 tarihinde açılan okul.

Aşiretlerin yoğun ve hakim olduğu bölgeleri muhafaza etmek için, bunların reislerinin ve ağalarının çocuklarını, Osmanlı kültürüyle yetiştirerek devlete ve saltanata bağlamaK amacıyla, açılmıştır.

Mektebe ilk olarak Halep, Bağdat, Suriye, Musul, Basra, Diyarbekir, Trablusgarp vilayetlerinden ve Kudüs, Bingazi ile Zur sancaklarından, kabiliyetli ve muteber ailelerin 12 ile 16 yaş arasındanki çocukları alınmıştır.

Bunlar, özenle yetiştirildiler ve daha sonraki senelerde sayıları arttırıldı. İki yıllık öğretim programı, beş yıla çıkarılan okulda Kuran-ı Kerim, fıkıh, ilmihal gibi din bilgileri yanında, zamanın fen bilgileri, Fransızca, Türkçe, coğrafya, tarih, edebiyat ve askerî dersler okutuldu.
Başlangıçta sadece Arap aşiret reislerinin çocukları alınırken, sonraki yıllarda, Doğu Anadolu ve Arnavutluk bölgelerindeki aşiret çocukları da kabul edilmeye başlandı. Böylece mektep, bütün aşiretlere hitap eder duruma geldi. Aşiret mektebinden mezun olan çocuklar, Harbiye ve Mülkiye mekteplerine gönderildiler.

Darüşşafaka Cemiyeti

1863 30 Mart 1863 tarihinde PadiÅŸah fermanı ile “aceze-yi eytam ve etfal-i müslimenin talim ve terbiyeleri için” Cemiyet-i Tedrisiye-i Ä°slamiye (Ä°slam Okutma Kurumu) adlı bir cemiyet kuruldu. Cemiyetin kurucuları; Maliye Nazırı Yusuf Ziya PaÅŸa, Gazi Ahmet Muhtar PaÅŸa, Vidinli Tevfik PaÅŸa, Hariciye Nazırı Sakızlı Esat PaÅŸa ve Trabzonlu Ali Naki Efendi’dir.

Cemiyetin ilk etkinlikleri ve çabası Kapalıçarşı’daki esnaf çıraklarına boÅŸ zamanlarında okuma-yazma ve sosyal bilgiler öğretmekti. Bu amaçla 1865’te Beyazıt’ta SimkeÅŸhane’deki Valide Mektebi (Ãœmmet-ül Hatun Mektebi) onarılarak öğretime açıldı. Okul esnaf çırakları ile devlet dairelerinde çalışan memur ve katipler arasında ilgi uyandırdı. Öğrenci sayısının çoÄŸalması üzerine Aksaray’da ÇakıraÄŸa Camii karşısındaki Ebubekir PaÅŸa Mektebi de öğrenime açıldı ve 1873’te Darüşşafaka’nın öğretime baÅŸlamasına dek Cevdet Efendi’nin yönetiminde hizmet gördü. 1873’te Maarif Nazırı (EÄŸitim Bakanı) Münif PaÅŸa’nın emri ile Valide Mektebi’ndeki öğretime son verildi.

1873 Cemiyet kurucuları, yetenekli ve yoksul kız ve erkek Müslüman çocuklarına daha yüksek düzeyde eÄŸitim ve öğretim olanakları saÄŸlayabilmek için çalışıyorlardı. Paris sefaretinden Ä°stanbul’a gelerek cemiyete katılan Sakızlı Esat PaÅŸa, Fransa’da gördüğü asker yetimlerinin eÄŸitimine özel Prytanee Militaire de la Fleche adlı bir okulun planlarını, programını, ders kitaplarını, hatta öğrenci giysilerini örnek olarak getirmiÅŸti. Bunlar cemiyet üyelerince benimsenerek Darüşşafakatü’l Ä°slamiye adıyla okulun kuruluÅŸu gerçekleÅŸtirildi. Yeni okulun binasının da Yavuz selim ile Fatih Camileri arasında yapılması kararlaÅŸtırıldı. Fatih semtinde bulunan arsa devrin PadiÅŸahının bağışlarıyla satın alınmış, okul binasının projesi ise Dolmabahçe Sarayı’nın mimarı Balyan Efendi tarafından hazırlanmıştı.

Okul binasının yapımına 14 AÄŸustos 1868’de baÅŸlandı. 17 Haziran 1873’de bitirilen okulda 28 Haziran 1873’de derslere baÅŸlandı. Yapım sürerken 3 Ocak 1873’de okulun adı Darüşşafaka olarak deÄŸiÅŸtirilmiÅŸti. Ve Darüşşafaka ilk mezunlarını 1881 yılında verdi.

1903 Okulun giderek mali olanaksızlıklar nedeniyle kötülemesi ve geleneksel disiplin anlayışına tepki gösteren Darüşşafaka öğrencileri, okul müdürü Hüseyin PaÅŸa’yı ÅŸikayet amacıyla Babıali’ye yürüdüler. Bu yürüyüşü bir kalkışma olarak yorumlayan 2. Abdülhamit Darüşşafaka’yı Maarif Nezareti’ne (EÄŸitim Bakanlığı) baÄŸladı.

1908 “Hürriyet”in ilanından kısa bir süre sonra toplanan bir grup Darüşşafaka mezunu 8 AÄŸustos 1908’de Darüşşafaka Mezunin Cemiyeti (Darüşşafakalılar Cemiyeti) adıyla bir dernek kurdular. Dernek daha sonra Cemiyet-i Tedrisiye-i Ä°slamiye’nin yeniden kuruluÅŸuna öncülük ederek okul yönetimini Maarif Nezareti’nden geri aldı.

1914 Darüşşafaka Terbiye Bedeniye Kulübü (Darüşşafaka Spor Kulübü Derneği) kuruldu. 1935
26 Nisan 1935’te Cemiyet-i Tedrisiye-i Ä°slamiye’nin adı Türk Okutma Kurumu olarak deÄŸiÅŸtirildi.
1953 3 Ocak 1953’te Türk Okutma Kurumu adı Darüşşafaka Cemiyeti olarak deÄŸiÅŸtirildi.
1955 1955 – 1956 öğretim yılı, Özel Darüşşafaka Lisesi tarihinde bir dönüm noktasıdır. Bu öğretim yılında Darüşşafaka Lisesi’nde yabancı dille öğretim hamlesi ile, orta ve lise sınıflarında Fen ve Matematik dersleri Ä°ngilizce olarak okutulmaya baÅŸlamıştır.

1964 1964-1977 arasında okula sadece yetenekli yetimler değil, analı-babalı yoksul çocuklar da (%50 oranında) alınmış, ancak bu uygulama 1977-78 döneminde kaldırılmıştır.

1971 1971-1972 öğretim yılından itibaren de okula kız öğrenciler alınmaya başlanarak, tarihi binanın yapısında somutlaşan, ancak o günün koşullarında uygulanamayan, hem erkek, hem kız öğrencilerin yatılı eğitim görmesi esasına göre karma eğitim sistemine geçilmiştir.

1993 Darüşşafaka Lisesi’nde 1993-1994 öğrenim yılı Maslak’taki yeni kampüste baÅŸladı. DeÄŸil lise düzeyinde, yüksek okul düzeyinde bile ülkemizde bir örneÄŸi bulunmayan yeni kampüs, eski binanın satışıyla birarada yeni bir dönemin de baÅŸlangıcı oldu. Ayrıca Darüşşafaka Çetin Berkmen Sosyal Tesisleri, örnek spor kompleksiyle de Darüşşafaka Spor Kulübü’nün eski baÅŸarılı, görkemli günlerine dönüşünün yolunu açtı.

1997 Bağış potansiyelini arttırmak ve mali olanakları yüksek insanlarımıza bağışları karşılığında kaliteli bir yaşam, huzurlu bir birliktelik sağlamak amacıyla Darüşşafaka Yakacık Bağışçılar Sitesi hizmete açıldı.

2003 Darüşşafaka’nın 24 saat bakımı ve tedavisi gerekli hayırsever bağışçıları ve onların yakınlarına çaÄŸdaÅŸ ve konforlu bir ortamda sürekli ya da geçici olarak saÄŸlıklı bakım hizmeti vermek amacı ile 2003 yılında Maltepe Özel Bakım Ãœnitesi (Nursing Home) hizmete girdi.
2004 Darüşşafaka, deÄŸerli bağışseverlerine ömür boyu konforlu ve saÄŸlıklı bir yaÅŸam olanağı sunduÄŸu Yakacık Bağışçılar Sitesi’ne ek olarak Maltepe Bağışçılar Sitesi’ni de 2004’te hizmete soktu. Onun yanısıra Bağışçıları ile birlikte dışarıdan taleplere de cevap veren beÅŸ yıldızlı Ömran ve Yahya HamuluoÄŸlu Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Ãœnitesi ‘ni de hizmete açarak tarihsel misyonuna yakışır sosyal bir giriÅŸim örneÄŸi daha vermiÅŸ oldu.

Bakınız, Hoca Tahsin Efendi – Hoca Hasan Tahsin (d. 7 Nisan 1811 Yanya – ö. 3 Temmuz 1881) | Ä°stanbul Ãœniversitesinin Ä°lk Rektörü – Son Dönem Osmanlı Bilgini Ve Düşünürü

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 28.03.2009 tarihinde Hale tarafından, Büyük Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu bölümünde paylaşılmıştır ve 4308 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 2 adet mesaj daha bulunmaktadır.

Osmanlıda Eğitim | Aşiret Mektebi - Darüşşafaka Cemiyeti - Rüşdiye - Sıbyan Mektepleri - İdadi - Darülfünun orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...