[Mitoloji] Elf – Peri Nedir? | “Mükemmel Güzel” Elfler – Efsaneler – Popüler Kültürde Elfler – Tolkien’e Göre Elfler – Mitolojiye Göre Elfl..

Elf – Peri

Elf, aslen İskandinavya ve İngiltere mitolojisinde yer aldığı varsayılan peri halkına verilen ad.

Elfler, yazar J.R.R. Tolkien tarafından modern edebiyata kazandırılmış ve fantastik kurgunun en popüler öğelerinden biri haline gelmişlerdir.

“Mükemmel güzel” elfler, “Çayırın Elfleri” adlı tabloda – Nils Blommér (1850)

Özellikleri arasında; katledilmedikçe veya kederden solmadıkça ölmezler, hiç bir hastalığa yakalanmaz ve uzun yolculuklarda “lembas” adını verdikleri yolazığını kullanırlar. Ateş yakmaz ve ağaç kesmezler yani insanların tam aksi yöndedirler.

Yaşayış tarzları olarak da, genelde doğa ile iç içe ve gelişimini doğa ile bir bütün olarak sağlayan bir halktır. Büyücülükle uğraşanları da vardır (galadriel, feanor gibi). Asil ve alçak gönüllülerdir, asla sözlerinden dönmezler.

Orta Dünya’da “mükemmel güzellik” gibi bir sembol oluşturabildikleri gibi, sıradan ırk olarak da değerlendirilebilirler (Unutulmuş Diyarlar’da olduğu gibi).

Efsaneler

J.R.R. Tolkien’in yazmış olduğu notlardan derlenerek hazırlanan “Silmarillion” isimli kitapta elflerin yaratılışları ve Arda’nın birinci çağında Melkor’a karşı yapmış oldukları savaşlar anlatılır. Bu savaşlarda birçok elf, Angband’ın köleleri tarafından katledilir. Bunlar arasında ölene kadar “Yüce Noldor Kralı” olarak Beleriand’daki sürgünlerin efendisi olan Fingolfin de vardır. Fingolfin karanlık kuzey krallığın hemen güneyinde ülkesi Hithlum’da yaşıyordu.

Eärendil’in Valinor’a yapacağı yolculuğa kadar elfler Morgoth’a karşı tam bir zafer kazanamadılar. Valinor Eärendil’in isteğini kabul etti ve düşmanı zamandışı boşluğa yolladı ve Melkor bir daha ebediyen oraya hapsoldu, boşlukta gezinip durdu. Eärendil ise bir daha geriye dönmedi ve elflerin “Eärendil Yıldızı” (bugünkü insanların çoğunun Venüs, Türklerin Zühre dediği ve Anadolu’da hem Sabah Yıldızı, hem Çobanyıldızı hem de Akşamyıldızı olarak bilinen) Dünya’ya en yakın gezegene dönüştü. Daha sonra “Númenórean” diye bilinen geçmiş insanların en bilge kavmi olarak kabul edilen Batılı insanların Büyük Deniz’in ortasındaki kıtaları Númenor’a giderlerken rehberleri Eärendil olmuştur. Gökte onun ışığını takip ederek kendilerine “Valar” tarafından armağan edilen kıtaya vardılar.

Popüler kültürde Elfler

Amerika, Kanada ve İngiltere’de Noel Babayla çalışan elflerin olduğuna inanılır. Ailelerin çocuklarına anlattığı hikayeler şöyledir; Elfler Noel Baba’nın gizli yardımclarıdır, Kuzey Kutbu’nda ona oyuncak yapmasında yardım ederler. Günümüzde bilgisayar oyunları, DVD’ler, video oyunları gibi yüksek teknolojiyle yapılan oyuncaklar dağıtım için daha kolay, fakat el işi kadar iyi değildir.

Amerikan Keebler kurabiye firması, ağaç oyuklarında bulunan elflerin kurabiyeleri yaptığı şeklindeki reklamlarını uzun zaman yapmışlardır. Keebler’in yeni sahibi olan Kellogg’s firması da elfleri çeşitli ürünlerinin maskotu olarak kullanmışlardır.

Ayrıca “Elf” diye bir film çekilmiş, haklarında bir çok kitap yazılmıştır.

Elfler, farklı kültürlerde değişik maddelerle birlikte de anılmaktadırlar. Bunlar; halüsinasyona yol açan sihirli mantarlar ya da yeşil görünümlerini veren “yeşil cin” gibi içkilerdir. “Makine elfleri” diye bilinen terim ilk kez araştırmacı ve yazar Terrence McKenna tarafından DMT ya da psilocybin gibi maddeleri kullananlara verilmiştir.

Tolkien’e göre Elfler

Tolkien’in yazdığı Orta Dünya tarihine göre ilk yaratılan ırk elfler… Onları ikinci yaratılanlardan, yani insanlardan, ayıran en önemli özellikleri kendilerine özgü ölümsüzlükleri. Tolkien’in elfleri hastalık ve yaşlanma sonucu ölmüyorlar, ancak savaşta, ateş veya kılıçla ya da derin bir umutsuzluk yüzünden hayatlarını kaybediyorlar. Bazıları da Batı Denizinin ötesindeki Ölümsüz Topraklara göçüp Orta Dünya’yı terk ediyor. Efsaneler ve masallarda kullanılan ufak elflerin aksine Tolkien elfleri insan boyutundalar. Bunun sebebi ise Tolkien’in elfleri yaratırken onları muzip ve şakacı ufak periler olarak değil, insanlardan çok daha gelişmiş, üstün güzellikte ve bilgelikte bir halk olarak anlatması…

Orman Elfi

Eldar arasında sayılmayan Elf soylarıdır. Eldar’dan bilgelik ve beden olarak daha küçük olmalarına rağmen takdir edilen bir soydur. Adlarından da anlaşıldığı gibi ormanlık ve dağlık bölgelere yerleşmişlerdir. Bir bölümü Orta Dünya’nın doğusundaki yabanıl diyarlarda dolaşmayı sürdürse de , üçüncü çağda, Eldar efendileri tarafından yönetile Lorien ve Ormanlık Diyar gibi çeşitli krallıklar kurdular.

Dark Elf

Orta Dünya’yı terkedip Aman’a göç eden Noldor, Sindar ve Teleri halklarından olmayanlar veya göç sırasınsa olaya yürekleri yetmeyip kafileden ayrılanlara verilen isim. Karanlik elf yakıştırmasının nedeni Ulu Işık’ı asla görememiş, yıldız ışığyla aydınlanmış Elf’ler olmalarıdır..

Mitolojiye göre Elfler

İskandinav ve Kelt mitolojileri kaynaklı periler…

“Alfar” sözcüğü günümüzdeki Elf kavramına benzer yaratıkların bilinen en eski karşılığı. Alfar’ın tanrısal varlıklarla ilişkisi vardır. Tanrı Frey tarafından yönetilen Alfheim’de (Cennet) yaşar ve tanrıların emrinde hareket ederler. İskandinav Elfleri, yüce ruhlu ve ahlaklıdır. Kelt masallarında aynı tür karşımıza Elf ya da peri olarak çıkar. Ölümlülerle ilişkileri, binlerce Kelt masalının konusunu oluşturur.

Hıristiyanlık sonrası inanışlar Elfleri şeytani yaratıklar gibi görüp, iblisler ve Trollerle karıştırmıştır.
Elflere rastlanan en çarpıcı yerlerden biri de Shakespeare’in eserleridir: Bir Yaz Gecesi Rüyası’nda periler kralı Oberon, periler kraliçesi Titania, Puck, Pearlbosom, Cobweb, Moth ve Mustardseed ve Elflere benzer yaratıklar. Grimm masallarında da Elfler, muhtaçlara yardım eden yabanarısı boyutunda ruhlardır.

Tolkien’e göre yaradılış efsanesi..

Bölüm I

Ainulindalë’ye göre, her şey sadece karanlık ve büyük bir boşluktan ibaretken, bu uçsuz bucaksız boşluğun içinde yaşayan ve Tek Varlık Eru veya Elflerce daha sonra verilen adıyla Ilúvatar olarak bilinen tanrısal bir Varlık varmış. Ilúvatar’ın ilk ve basit düşünceleri, Ainur yani Kutsal Varlıklar olarak anılan tanrılar soyu haline gelmiş. Ilúvatar yarattığı tanrılara kendi ruhu yani Sönmez Ateşi’nden sonsuz hayat vermiş.

Bu tanrılar soyu için Ilúvatar boşlukta, Sonsuz Odalar olarak bilinen sarayı inşa etmiş. Ainur, burada şarkı söylemeyi öğrenerek, kutsal bir koro haline gelmişler. Bu tanrısal ruhların müziğinden ise, boşlukta dönüp duran küresel bir dünyadan ibaret olan kutsal bir görüntü ortaya çıkmış.

Arda, şarkılarla yaratılmış ve yaratılışında, kavga ve uyumsuzluk şarkıları söyleyen şeytani ruh Melkor dahil, tüm tanrısal varlıklar rol oynamış. Fakat Ainur’un müziği yalnızca bir Görüntü yaratmış; Eä, yani Bilinen Dünya, Ilúvatar yani Sönmez Ateşin gücünün sözü ve emri ile yaratılmış. Böylece ilk görüntü madde ve gerçeklik kazanmış. Sonra, bu dünyanın yaradılışında daha önemli roller oynamış olan ve şekillendirilmesinde rol almaya devam etmek isteyen Ainur, bu dünyaya inmişler.

Bölüm II

Tolkien, Ainur’un büyük bölümünün Ilúvatar ile birlikte Sonsuz Odalarda kaldığını ve bu yeni dünyaya inmediğini anlatmakla birlikte, onlardan bir daha bahsetmez. Tolkien tarihi yalnızca dünyaya inerek fiziksel varlıklara bürünen tanrısal ruhlarla ilgilidir. Bunlar doğanın bileşenleri ve güçleri haline gelmiş ve aynı zamanda (Yunan ve Kuzey Avrupa tanrıları gibi) fiziksel biçim, kişilik, cinsiyet ve birbirleri ile akrabalık kazanmışlardır. Arda’ya inen Ainur, iki sınıfa ayrılmıştır: Valar ve Maiar – yani tanrılar ve yarı-tanrılar.

Valar 15 tanedir:

* Rüzgarların Kralı Manwë;
* Yıldızların Kraliçesi Varda;
* Denizlerin Efendisi Ulmo;
* Ağlayan Nienna;
* Demirci Aulë;
* Meyva Veren Yavanna;
* Ormanların Efendisi Oromë;
* Genç Vána;
* Ölülerin Bekçisi Mandos;
* Dokumacı Vairë;
* Rüyaların Efendisi Lórien;
* İyileştirici Estë;
* Güreşçi Tulkas;
* Danscı Nessa;
* Daha sonra Karanlık Düşman Morgoth olarak adlandırılacak olan Melkor

Maiar daha kalabalık olmakla birlikte, tarihçelerde bu ölümsüz varlıklardan yalnızca bir kaçının adı geçmektedir:

* Manwë’nin Sözcüsü Eönwë;
* Varda’nın Nedimesi Ilmarë;
* Dalgaların Ossë’si;
* Durgun Denizlerin Uinen’i;
* Sindar (Elf) Kraliçesi Melian;
* Güneş Arien;
* Ay Tilion;
* Yüzüklerin Efendisi Sauron;
* Balrog’ların Efendisi Gothmog;
* Vampir Thuringwethil;
* Örümcek Ungoliant;
* KurtAdam Dragluin;
* Irmağın Kızı Goldberry;
* Iarwain Ben-adar (Tom Bombadil);
* ve beş büyücü Olórin (Gandalf), Curunír (Saruman), Aiwendil (Radagast), Alatar, Pallando

Dünya yaratıldıktan ve Ainur dünyaya indikten sonra, Arda’da zaman başlar. Arda tarihinin büyük kısmında zaman ölçümünde kullanılabilecek güneş ve ay henüz yaratılmamış bulunduğundan, Tolkien Valarian Yılları ile Valarian Çağlarını kronolojik ölçüt olarak kullanır. Her Valarian yılı 10 insan yılına ve her Valarian Çağı 100 Valarian Yılına, yani 1000 insan yılına eşittir. Tolkien’in farklı yazılarında çeşitli olaylar ve tarihleri konusunda bazı çelişkiler bulunmakla birlikte, Arda’nın Yaradılışından (Yüzük Savaşından hemen sonraya rastlayan) Güneşin Üçüncü Çağının sonuna kadar 37 Valarian Çağı yani tamıtamına 37.063 ölümlü yılı geçmiştir.

Bu uzun çağlardan ilk bir kaçı, yeni gelmiş olan güçlerin Arda’yı Şekillendirmesi ile geçmiştir. Fakat Ainur‘un müziğinde uyumsuzluk bulunduğu gibi, Arda’nın gerçek Şekillendirilmesi başladığında, şeytani Vala Melkor tarafından yönetilen bazı Maiar ruhları büyül bir anlaşmazlığa neden olmuştur. İlk Savaş olarak bilinen bu anlaşmazlık sonucu, Arda’nın doğal simetri ve uyumu (armonisi) bozulmuştur. Melkor sonunda sürgüne gönderilmişse de, Arda’nın denizleri ile karaları yarılmış ve yırtılmış ve Arda ilk Görüntüdeki ideal dünya haline gelme olasılığını sonsuza dek yitirmiştir.

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 30.08.2008 tarihinde Hale tarafından, Felsefe - Arkeoloji - Mitoloji ve Efsaneler bölümünde paylaşılmıştır ve 1748 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 15 adet mesaj daha bulunmaktadır.

[Mitoloji] Elf - Peri Nedir? | \"Mükemmel Güzel\" Elfler - Efsaneler - Popüler Kültürde Elfler - Tolkien\'e Göre Elfler - Mitolojiye Göre Elfler - Orman Elfi - Dark Elf - Tolkien\'e Göre Yaradılış Efsanesi orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...