[Kuram ve Teoriler] Aristoteles Evren Modeli

M.Ö. 4. yüzyılda Platon’un iki küreli evren modeli geçerli olan modeldi. Bu modele göre evren iki küreden ibaretti. Birinci küre, merkezde bulunan Dünyamız, diÄŸeri ise yıldızların oluÅŸturduÄŸu dış küredir ve bir günde bir tam tur dönmekteydi. Gezegenlerde bu iki küre arasında hareket ediyordu. Peki, “Gezegenlerin tek düze ve ard arda hareketinin nedeni nedir?”

Soruya ilk cevap yine Platon’un öğrencilerinden Eudoxus’dan gelmiÅŸtir. Euodxus’a göre evren ortak bir merkez üzerinde iç içe geçmiÅŸ farklı eÄŸimlerde dönme eksenleri olan kürelerden oluÅŸuyordu. En içte hareketsiz duran küre Dünyamız. İçten dışa doÄŸru Ay, Merkür, Venüs, GüneÅŸ, Mars, Jüpiter, Satürn’e ait küreler dizilmektedir. En dışta bir tam turunu bir günde tamamlayan yıldızları içeren küre vardı. Ancak bu kürelerin sayısı, 56’ya kadar çıkmalıydı ki gezegenlerin hareketine uygun bir model olsun, böylece bunu fark eden Aristoteles ile birlikte 56 küreden oluÅŸmuÅŸ bir evren modeli elde edilmiÅŸ oldu.

Aristoteles, sınıflandırmalar yaparken fizik ve metafizik konular diye ayrım yapmıştır. Fizik konular somut nesnel olanın konusu, metafizik ise “fizik ötesi” konular anlamına gelmektedir. Evren ile ilgili modeli de metafizik konularla ilgili kitabında yer almaktadır. Bu kitapta, Aristoteles Eudoxus’un fikrini deÄŸerlendirmeye alıp kendisine göre uyarlamalar yapmıştır.

Aristoteles’e göre her bir kürenin hareketi bir dıştaki küre tarafından yönetilmektedir. En dıştaki küre, yani yıldızları içeren küre ise kusursuz hareket ettirici idi ve ilk hareket ettirici tanrı tarafından harekete geçirilmiÅŸti. Çünkü ona göre her hareket eden ÅŸeyin bir hareket ettiricisi olmalıydı.

Aristoteles evreni ikiye bölmüştü; Ay’ın üzerinde bulunduÄŸu, Dünya’dan sonraki ilk küreye kadar ki yerler su, hava, ateÅŸi içeren fiziksel dünya, ondan sonrası ise ruhsal alemlerdi. Aristoteles’in evreni sınırlı bir evrendi, çünkü en dıştaki sabit yıldızlar küresi sınırsız büyüklükte olsaydı eÄŸer sınırlı sürede sınırsız yol kat etmek zorunda kalacaklardı, ayrıca sınırsız büyüklükte bir küre olsaydı yıldızlar gökte bir doÄŸru boyunca hareket ediyormuÅŸ gibi görünmeliydi; oysa Aristoteles’e göre yıldızlar doÄŸudan batıya doÄŸru çember çiziyordu. Bundan dolayı da doÄŸrusal olan her hareketin bir sonu olacağını, ama çembersel hareketin bir sonu olmasının ÅŸart olmadığını, bu yüzden dairesel hareketin kusursuz hareket olduÄŸunu düşünmüştür.

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 07.11.2007 tarihinde Erkan tarafından, Astronomi - Uzay - Gokbilim Konu Anlatımları bölümünde paylaşılmıştır ve 312 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 0 adet mesaj daha bulunmaktadır.

[Kuram ve Teoriler] Aristoteles Evren Modeli orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...