Koçkiri Ayaklanması – Ä°syanı | 1921’de Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti’ne Karşı Koçgiri Ve DiÄŸer AÅŸiretlerin İçinde BulunduÄŸu Kürt Ayaklanması..

Koçkiri Ayaklanması – İsyanı

KurtuluÅŸ Savaşı – İç Cephe-Ayaklanmaları

Koçgiri Ä°syanı, 1921 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti’ne karşı Koçgiri, Pezgavır, Maksudan, Aslanan, KurmeÅŸan, Parçikan, Cenbergan, izol ve Giniyan aÅŸiretlerinin içinde bulunduÄŸu bir kürt olayıdır.

Koçgiri İsyanı

Koçgiri aşireti reisi Alişan Bey, kardeşi Haydar Bey ve ile Gülağaoğullarından Mehmed İzzet, Naki, Hasan Askeri, Kazım ve Alişir yönetmiştir.

İsyancılar

Koçgiri aÅŸireti,SuÅŸehri,Koçhisar, Zara, Ä°mranlı, Refahiye, Kangal ve çevresinde 45.000 kiÅŸiden oluÅŸtuÄŸu tahmin ediliyordu. Ä°syanı bastırmak için 3161 erden oluÅŸan birlikler gönderildi. Ä°syancıların toplam mevcudu ise en az 3000 kadardı. Kürdistan Teali Cemiyeti AliÅŸan Bey’i Dersim’e göndererek örgütün kurulmasını istemiÅŸ ve AliÅŸan Bey, Baytar Nuri ile birlikte örgütü kurmuÅŸtur. Baytar Nuri, ayrıca Zara, DivriÄŸi, Kangal, Hafik, Ä°mraniye, Beypazar, Celalli, Sincan, Hamo, Zınara ve Domura’da cemiyetinin ÅŸubesini kurmuÅŸtur. Mustafa Kemal PaÅŸa, Erzurum Kongresi kararlarının Kürtleri de kapsadığını anlatarak AliÅŸan Bey’i ikna etmeye çalışmış ve Sivas milletvekili olmasını önermiÅŸtir. AliÅŸan Bey Sivas milletvekili olmayı baÅŸta kabul ettiyse de Kürt Devleti kurma amacında olan Baytar Nuri ile konuÅŸtuktan sonra bu öneriyi reddetmiÅŸtir. Bununla birlikte Baytar Nuri de milletvekilliÄŸi önerisini kabul etmemiÅŸtir. Ayrıca Baytar Nuri, Kürt özerkliÄŸiyle yetinen Seyit Abdülkadir’i Türk ajan rolünü oynamakla suçlamıştır.

1920 baÅŸlarında Baytar Nuri, Yellice nahiyesinde Hüseyin Abdal tekkesinde Cangaben ve KurmeÅŸan gibi aÅŸiretlerin reisleriyle birlikte toplantı düzenleyerek Sevr AntlaÅŸması’nın uygulanmasını ve Diyarbakır, Van, Bitlis, Elazığ, Dersim ve Koçgiri’den oluÅŸan bağımsız Kürt devleti kurmasını kararlaÅŸtırmıştır. Ä°syancılar Temmuz ayında Zara’nın Çulfa Ali karakoluna ve Åžadan aÅŸiret reisi PaÅŸo da Refahiye’ye saldırmışlardır.

Türkiye Büyük Meclis Hükûmeti Koçgiri aÅŸireti reisi AliÅŸan Bey’i Refahiye kaymakam vekilliÄŸine, kardeÅŸi Haydar Bey’i de Ä°mraniye bucak müdürlüğüne atayarak çatışmayı önlemeye çalışmıştır. Ä°syanı bastırmak için Ä°mranlı’ya gelen 6. Süvari Alayının komutanı Binbaşı Halis, yakalanarak isyancıların harp divanı kararıyla idam edilmiÅŸtir. Ä°syan eden aÅŸiretler, Koçgiri kazasının mümtaz bir vilayet yapılmasını istemiÅŸtir. 25 Kasım 1920’de “Batı Dersim AÅŸiret Reisleri”, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne Sevr AntlaÅŸması’nın uygulanması gerektiÄŸini ve aksi halde silah zoruyla hakkı almaya mecbur kalacağını açıklamıştır.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükumeti Sakallı Nurettin PaÅŸanın Merkez Ordusu’sunun emrinde Topal Osman AÄŸanın bizzat komuta ettiÄŸi 42. ve 47. Giresun Alaylarını isyanı bastırmakla görevlendirmiÅŸtir. Ä°syan üç ay gibi kısa bir sürede tamamen bastırılmıştır.

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 16.06.2011 tarihinde Hale tarafından, Yakın Dönem Türkiye Tarihi bölümünde paylaşılmıştır ve 1397 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 7 adet mesaj daha bulunmaktadır.

Koçkiri Ayaklanması – İsyanı | 1921’de Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti\'ne Karşı Koçgiri Ve Diğer Aşiretlerin İçinde Bulunduğu Kürt Ayaklanması orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...