Kitab-ı Bahriye | Osmanlı Amirali Piri Reis’in Hazırladığı Akdeniz Kıyılarına Ait Ayrıntılı Harita – Kılavuz

Kitab-ı Bahriye

Kitab-ı Bahriye, Osmanlı amirali Piri Reis‘in hazırladığı Akdeniz kıyılarına ait ayrıntılı bir harita-kılavuzdur. Kitap, denizcilere Akdeniz kıyıları, adaları, geçitleri, boÄŸazları, körfezleri, fırtına halinde nereye sığınılacağı, limanlara nasıl yaklaşılacağı hakkında bilgiler, ayrıca limanlar arasında gitmek için kesin rotalar verir.

Piri Reis’in Kitab-ı Bahriye eserindeki Avrupa Haritası

Kitab-ı Bahriye’nin iki sürümü vardır. Birincisi 1521 tarihlidir ve denizcilerin kullanımı için yapılmıştır. Ä°kincisi 1526’da Kanuni Sultan Süleyman için hazırlanmış daha ayrıntılı ve süslü bir eserdir.

Tarihçesi

Büyük bir denizci olduÄŸu kadar büyük bir haritacı da olan Piri Reis, gezip gördüğü yerler hakkında bilgileri kaydetmiÅŸ ve onların haritalarını çizmiÅŸtir. 1511-13 yılları arasında birinci dünya haritasını çizerken seyir notlarını da bir kitap olarak düzenlemeye baÅŸlamıştır. Sonunda, yabancı kaynaklardan da yararlanarak bu yerlerin tarihî ve coÄŸrafî özelliklerini 1521 tarihinde tamamladığı Kitab-ı Bahriye’de toplamıştır.

Piri Reis’in Kıtab-ı Bahriye’sinde Rodos Adası.

1524 yılında Kanuni Sultan Süleyman’ın damadı ve sadrazamı Pargalı Ä°brahim PaÅŸa, Mısır’a sefer yaparken, Piri Reis’i de yanına kılavuz kaptan olarak alır. Piri Reis’in sefer sırasında kendi hazırladığı kılavuzdan yararlandığını fark eden Sadrazam, Piri Reis’ten eserin temize çekilerek Kanuni Sultan Süleyman’a sunulmasını ister. Piri Reis, usta hattatlar ve çizimcilere yaptırılan yeni Kitab-ı Bahriye’sini 1526’da Kanuni’ye armaÄŸan eder.

Ancak 15 Kasım 2005 tarihinde hattat Fuat BaÅŸar tarafından haritanın orijinali üzerinde yapılan bilirkiÅŸi incelemesi sonucunda, Piri Reis Haritası üzerinde oynama yapıldığı sonucuna varılmıştır. Gerek haritadaki yazılar gerekse Kitab-ı Bahriye adlı eserin tüm ciltlerinde inceleme yapılmış, kitabın tüm ciltlerindeki yazıların aynı kalemden çıktığı ve yazıların talik kırması tarzında yazıldığı ortaya konmuÅŸtur. Yine Piri Reis’in 1513 tarihli Dünya Haritası üzerindeki Osmanlıca yazılar da aynı tarzda, yani talik kırması ve aynı kalemden çıkmadır. Ancak ilginç olan nokta ise sol tarafta, Güney Amerika hattı üzerindeki yazılar nesih kırmasıdır ve farklı bir kiÅŸi tarafından yazılmıştır. Usta bir hattat bu farkı görebilir. Ayrıca bu yazılar alelade kâtip yazılarıdır. Ayrıca Kanuni Sultan Süleyman’a hediye edilmesi gereken Kitab-ı Bahriye’nin hattat yazısı ile özel iÅŸlenmeli olması gerekliyken, bu özelliÄŸe rastlanmaması da dikkat çekicidir.

Kitab-ı Bahriye’nin 1526 sürümünde Akdeniz ve Ege’nin 290 haritası vardır. Bunu izleyen yüzyıl boyunca Kitab-ı Bahriye’nin ilk nüshasından daha da gösteriÅŸli çeÅŸitli kopyaları yapılır. Ä°ÅŸlevselliÄŸi artsın diye sonraki yıllarda yapılan kopyalarına Marmara Denizi kıyı ve adaları ile Ä°stanbul da ilave edilir.

İçeriği

GüzelliÄŸi bir yana, bu ikinci sürüm denizcilikle ilgili pek çok bilgi içerir: Birinci bölümün konuları fırtınalar, pusula, portolan (bir limanın ya da kıyının bir bölümünün, büyük ölçekte yapılmış haritası) haritaları, yıldızlarla yön bulma, okyanuslar, ve onları çevreleyen kara parçalarıdır. Ayrıca Avrupalı kâşiflerin seyahatleri hakkında da bilgiler vardır, bunların arasında Kristof Kolomb’un Yeni Dünya’yı keÅŸfine ve Portekizlilerin Hint Okyanusu’na seferlerine deÄŸinilir.

Ä°kinci kısım, portolan tarzı harita ve seyir kılavuzlarından oluÅŸur. Her bölüm söz konusu ada veya kıyının bir haritasını içerir. Bu bölümlerden birinci kitapta 132, ikincisinde 210 tane vardır. Kitab-ı Bahriye’nin ikinci bölümü, Çanakkale BoÄŸazı ile Sultaniye ve Kilitbahir kalelerinin anlatımı ile baÅŸlar. Ege Denizi adaları ve kıyıları, Yunanistan kıyıları, Mora Yarımadası, Adriyatik kıyıları, Ä°talya kıyıları, Sicilya, Sardunya, Korsika adaları, Fransa kıyıları, Ä°spanya kıyı ve limanları, Kanarya Adaları, Kuzey Afrika kıyıları, Mısır ve Nil nehri, DoÄŸu Akdeniz kıyıları, Girit ve Kıbrıs, Anadolu’nun güney ve Ege kıyıları ve adaları, Gelibolu ile Saros Körfezi anlatılır. Kentlerdeki önemli anıt ve binaların çizimlerinin de yer aldığı kitapta ayrıca Piri Reis’e ait biyografik bilgiler de bulunur.

Kitapta, Piri Reis, Akdeniz’le ilgili bunca bilginin büyük bir parşömen üzerine çizmek yerine bir kitapta toplamasının nedenini açıklamış, elindeki bilgilerin tek bir haritaya sığdırılmasının kullanışsız olacağını belirtmiÅŸtir.

Kitabı Bahriye, Anadolu sahillerinin özelliklerini karış karış veren değerli bir coğrafya kitabı olarak bugün dahi geçerlidir.

BulunduÄŸu Yerler

Kitab-ı Bahriye’nin kopyaları Avrupa’nın çeÅŸitli kütüphanelerinde bulunur. Birinci kitabın suretleri Ä°stanbul’da Topkapı Sarayı‘nda, Nurosmaniye Kütüphanesi’nde ve Süleymaniye Kütüphanesi’nde, Bolonya’da Bibliotheque de l’Universite‘de, Viyana’da Nationalbibliothek‘te, Dresden’de Staatbibliotek‘te, Paris’te Bibliotheque Nationale‘de, Londra’da British Museum‘da, Oxford’da Bodlein Library‘de, Baltimore’da Walters Art Gallery‘de bulunur. Ä°kinci kitabın suretleri Ä°stanbul’da Topkapı Sarayı‘nda, Köprülüzade Fazıl Ahmed PaÅŸa Kütüphanesi’nde, Süleymaniye Kütüphanesi‘nde ve Paris Kütüphanesi‘nde bulunur.

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 01.09.2011 tarihinde Hale tarafından, Büyük Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu bölümünde paylaşılmıştır ve 2509 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 9 adet mesaj daha bulunmaktadır.

Kitab-ı Bahriye | Osmanlı Amirali Piri Reis\'in Hazırladığı Akdeniz Kıyılarına Ait Ayrıntılı Harita - Kılavuz orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...