[Hukuk] Türkiye’de Kadın Hakları (1843 – 2002)

Türkiye’de Kadın Hakları

1843 Tıbbiye mektebi bünyesinde kadınlar ebelik eğitimi almaya başladı.
1847 Kız ve erkek çocuklara eşit miras hakkı tanıyan İrade-i Seniye yayımlandı.
1856 Köle ve cariye alınıp satılması yasaklandı.
1858 Arazi Kanunnamesinde mirasın kız ve erkekler arasında eşit olarak paylaştırılacağı hükmü yer aldı. Böylece kadınlar ilk kez miras yoluyla mülkiyet hakkını kazandı.
1858 Kız Rüştiyeleri açıldı.
1869 Kadınlar için ilk sürekli yayın olarak nitelenen (haftalık) Terakk-i Muhadderat dergisi yayımlandı.
1869 Kızların eğitimine ilk kez yasal zorunluluk getiren Maarif-i Umumiye Nizamnamesi yayımlandı.
1870 Kız öğretmen okulu Dar-ül Muallimat açıldı.
1871 Mecelle’nin (Osmanlı Medeni Kanunu) uygulanması için çıkarılan Hukuk-ı Aile Kararnamesi ile; evlilik sözleÅŸmesinin resmi memur önünde yapılması, evlenme yaşının erkeklerde 18, kadınlarda 17 olması, zorla evlendirmelerin geçersiz sayılması düzenlendi.
1876 Kanun-i Esasi (ilk Anayasa) kabul edilerek temel haklar düzenlendi. Kız ve erkekler için ilköğretim zorunlu hale getirildi.
1897 Kadınlar ücretli işçi olarak çalışmaya başladı.
1913 Kadınlar ilk kez devlet memuru olarak çalışmaya başladı.

1914 Kadınlar tüccarlık ve esnaflığa başladı.
1914 İnas Darülfünunu adı altında kızlar için bir yüksek öğretim kurumu açıldı.
1921 Darülfünunda karma öğretime geçildi.
1922 Yedi kız öğrenci Tıp Fakültesine kayıt yaptırarak eğitime başladı.
Haziran 1923 Nezihe Muhittin’in baÅŸkanlığında ilk kadın partisi olan Kadınlar Halk Fırkası’nın kurulması giriÅŸiminde bulunuldu, kadınlara oy hakkı tanımayan 1909 tarihli Seçim Kanunu gereÄŸince valilikçe partinin kuruluÅŸuna onay verilmediÄŸinden dernekleÅŸmeye gidildi.
29 Ekim 1923 Cumhuriyet ilan edildi. Cumhuriyetin ilanıyla birlikte kadınların kamusal alana girmesini sağlayan yasal ve yapısal reformlar hızlandı.
3 Mart 1924 Tevhid-i Tedrisat Kanunu (Öğrenim BirliÄŸi) çıkarıldı. Böylece eÄŸitim laikleÅŸtirilerek tüm eÄŸitim kurumları Milli EÄŸitim Bakanlığı’na baÄŸlandı. Kız ve erkekler eÅŸit haklarla eÄŸitim görmeye baÅŸladı.
17 Åžubat 1926 Türk Medeni Kanunu’nu kabul edildi. Kanun ile erkeÄŸin çok eÅŸliliÄŸi ve tek taraflı boÅŸanmasına iliÅŸkin düzenlemeler kaldırıldı, kadınlara boÅŸanma hakkı, velayet hakkı ve malları üzerinde tasarruf hakkı tanındı. 4 Nisan 1926 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan kanun 4 Ekim 1926 tarihinde yürürlüğe girdi.
1930 Belediye yasası çıkarıldı. Yasa ile kadınlara belediye seçimlerinde seçme ve seçilme hakkı tanındı.
1930 Kadın ve çocukların korunmasına ilişkin ilk düzenleme Umumi Hıfzısıhha Kanunu ile yapıldı.
1930 Doğum izni düzenlendi.
10 Haziran 1933 Kız çocuklarına mesleki eğitim vermek amacıyla Kız Teknik Öğretim Müdürlüğü kuruldu.
26 Ekim 1933 Köy Kanunu’nda deÄŸiÅŸiklik yapılarak kadınlara köylerde muhtar olma ve ihtiyar meclisine seçilme hakları verildi.
5 Aralık 1934 Anayasa değişikliği ile kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanındı.
8 Åžubat 1935 Türkiye Büyük Millet Meclisi 5. Dönem seçimleri sonucunda 17 kadın milletvekili ilk kez meclise girdi, ara seçimlerde bu sayı 18’e ulaÅŸtı.
8 Haziran 1936 İş Kanunu yürürlüğe girdi. Kadınların çalışma hayatına düzenleme getirildi.
1937 Kadınların yeraltında ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılması 1935 tarihli 45 sayılı ILO sözleşmesi ile yasaklandı.
1945 Analık sigortası (doğum yardımı) 4772 sayılı yasa ile düzenlendi.
1949 Yaşlılık sigortasının kadın ve erkekler için eşit esaslara göre düzenlenmesi 5417 sayılı yasa ile sağlandı.
1950 Ä°lk kadın belediye baÅŸkanı (Müfide Ä°lhan) Mersin’den seçildi.
1952 Sağlık Bakanlığı bünyesinde ana çocuk sağlığı hizmetleri verilmeye başladı.
1965 Gebeliği önleyici araçların satış ve dağıtımının serbest bırakılmasını ve tıbbi zorunluluk halinde kürtaj hakkı tanınmasını düzenleyen Nüfus Planlaması Hakkında Kanun çıkarıldı.
22 Aralık 1966 Eşit değerde iş için kadın ve erkek işçiler arasında ücret eşitliğini sağlayan 1951 tarihli 100 sayılı ILO sözleşmesi onaylandı.
26.03.1971 İlk kadın bakan (Türkan Akyol) atandı.
1975 BirleÅŸmiÅŸ Milletler tarafından Mexico City’de Birinci Dünya Kadın Konferansı düzenlendi ve bunu takiben 1975-85 yılları arasındaki dönem “Kadın On Yılı” olarak ilan edildi.
27 Mayıs 1983 10 haftaya kadar olan gebeliklerin kürtajla sona erdirilmesi ve gönüllü cerrahi sterilizasyon yöntemlerine izin verilmesi Nüfus Planlaması Hakkında Kanun’da yapılan deÄŸiÅŸiklikle saÄŸlandı. Kürtaj için evli kadınlara kocadan izin alma koÅŸulu getirildi.
1985 Türkiye, Birleşmiş Milletler Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesini (CEDAW) imzaladı ve sözleşme 1986 yılında yürürlüğe girdi.
1985 5. BeÅŸ Yıllık Kalkınma Planı’nda kadın konusu ilk kez bir sektör olarak yer aldı ve bu konuda politikalar belirlendi.
1987 Devlet Planlama TeÅŸkilatı’nda Kadına Yönelik Politikalar Danışma Kurulu kuruldu.
1989 Ä°stanbul Ãœniversitesi’nde ilk Kadın Sorunları AraÅŸtırma ve Uygulama Merkezi kuruldu. Bugün üniversiteler bünyesinde kurulan bu merkezlerin sayısı yurt çapında 13’e ulaÅŸtı.
24 Ocak 1989 İçişleri Bakanlığı kaymakamlık sınavlarına kadınların da alınacağını açıkladı.
29 Kasım 1990 Kadının çalışmasını kocanın iznine baÄŸlayan Medeni Kanun’un 159. maddesi Anayasa Mahkemesi’nce iptal edildi. Ä°ptal kararı 2 Temmuz 1992 tarih ve 21272 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı.
1990 Tecavüz maÄŸdurunun hayat kadını olması halinde cezanın indirilmesini öngören Türk Ceza Kanunu’nun 438. maddesi Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından yürürlükten kaldırıldı.
14 Nisan 1990 Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı, ilk kadın kütüphanesi ve bilgi merkezini açtı.
1990 Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü bünyesinde, ÅŸiddete uÄŸrayan kadınlara ve çocuklara destek hizmeti vermek üzere ilk kadın konukevleri açılmaya baÅŸlandı. 2000 yılı itibariyle bu sayı yediye yükselirken kapasiteleri 170’e ulaÅŸtı.
1990 422 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Kadının statüsü ve Sorunları Başkanlığı kuruldu. 25.10.1990 tarihinde kadın sorunları konusunda ulusal mekanizma olarak Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü (KSSGM) 3670 sayılı kanunla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bağlı olarak kuruldu ve 24.06.1991 tarihinde de Başbakanlığa bağlandı.
Eylül 1990 Yerel yönetimler kadın konusunda özellikle ÅŸiddete uÄŸrayan kadınlara yönelik hizmet vermeye baÅŸladı. Türkiye’deki ilk kadın sığınma evi Bakırköy Belediyesi tarafından açıldı.
1991 48. Hükümet döneminde ilk kadın vali (Lale Aytaman) Muğla iline atandı.
17-20 Åžubat 1992 BirleÅŸmiÅŸ Milletler Uluslararası Kadının Ä°lerlemesi İçin AraÅŸtırma ve EÄŸitim Merkezinin (INSTRAW) toplantısında, Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü Türkiye’de kadın konusunda odak noktası olarak kabul edildi.
1993 Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile BirleÅŸmiÅŸ Milletler Kalkınma Programı iÅŸbirliÄŸi ile “Kadının kalkınmaya Katılımını Güçlendirme Ulusal programı Projesi” uygulamaya baÅŸlandı. Kadının Statüsü ve Sorunları genel Müdürlüğü’nün yürüttüğü proje kapsamında; eÄŸitim programları, araÅŸtırma projeleri, pilot projeler ve istatistik/yayın faaliyetleri yürütüldü. 16 araÅŸtırma projesinin yanı sıra pek çok eÄŸitim programı ve pilot proje desteklendi, araÅŸtırma projelerinin bir kısmı ve toplumsal cinsiyet temelinde farklı konularda oluÅŸturulan özet göstergeler kitap haline getirildi.
Ayrıca cinsiyete dayalı veri tabanı oluÅŸturulması amacıyla Devlet Ä°statistik Enstitüsü’nde Toplumsal Yapı ve Kadın Ä°statistikleri Åžubesi kuruldu.
1993 Ä°stanbul Ãœniversitesi’nde ilk Kadın AraÅŸtırmaları Ana Bilim Dalı açıldı ve yüksek lisans programı vermeye baÅŸladı. Bugün Kadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı açarak Yüksek Lisans Programı veren üniversite sayısı dörde ulaÅŸtı.
1993 Kadın Dayanışma Vakfı, Altındağ Belediyesinin desteğiyle kadın danışma merkezi ve kadın sığınma evini açtı.
25 Haziran 1993 Türkiye’nin ilk kadın baÅŸbakanı (Tansu Çiller) hükümeti kurdu.
5-8 Aralık 1993 Kadın ve Sosyal Hizmetler MüsteÅŸarlığı ve Ankara Ãœniversitesi. Kadın Sorunları AraÅŸtırma ve Uygulama Merkezi iÅŸbirliÄŸi ile “Kadın KimliÄŸi Kongresi” düzenlendi. Kongre gündemini; kadın emeÄŸinin biçimleri, siyasette kadın kimlikleri, kadın bedeninin tanınması, kadın imgesinin üretimi ve dolaşımı, sanatın içinden kadın ve kadın örgütlenme biçimleri baÅŸlıklı konular oluÅŸturdu.
1993 Halk Bankası’nca kadınları giriÅŸimciliÄŸe özendirmek amacıyla kadınlara özel, düşük faizli kredi uygulaması baÅŸlatıldı.
1994 Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü bünyesinde, şiddete uğrayan kadınlara hukuki ve psikolojik danışmanlık, girişimcilik ve el emeğinin değerlendirilmesi konularında hizmet vermek amacıyla Bilgi Başvuru Bankası (3B) kuruldu.
5 Nisan 1994 Dünya Bankası ve Türkiye Cumhuriyeti .Hükümeti arasında imzalanan Ä°kraz AnlaÅŸması gereÄŸince baÅŸlayan Ä°stihdam ve EÄŸitim Projesi’nin alt bileÅŸenlerinden Kadın Ä°stihdamının GeliÅŸtirilmesi Projesi (KÄ°G) Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü’nce yürütülmeye baÅŸlandı. Proje kapsamında on altı araÅŸtırma projesi gerçekleÅŸtirildi, on üç tanesi kitap haline getirildi.
Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü’nde kitap, makale, tez, seminer, konferans dokümanları ve gazete kesiklerinin derlendiÄŸi ve Ankara’nın tek kadın kütüphanesi olarak da nitelendirilebilecek bir Dokümantasyon Merkezi kuruldu. 1000 saydamdan ve web sayfasından oluÅŸan “Kadınlara Görsel Tanıklık” adlı kadın fotoÄŸrafları arÅŸivi oluÅŸturuldu. Kadınların çalışma yaÅŸamlarına dair “Kadın Çalıştıkça” adlı bir belgesel/tanıtım filmi yaptırıldı.
Toplumsal cinsiyet yaklaşımını ana plan ve programlara yerleştirmek için resmi, özel ve sivil toplum kuruluşları çalışanlarına yönelik olarak kullanılması planlanan ve modüler bir eğitim materyali olan Toplumsal Cinsiyet Eğitim paketi hazırlandı ve pilot uygulamaları yapıldı. Haziran 2000 tarihinde proje sonuçlandı.
1994 Türkiye Kahire’de yapılan BirleÅŸmiÅŸ Milletler Nüfus ve Kalkınma Konferansına katıldı. Konferans’da kadının statüsü ve saÄŸlık iliÅŸkisini vurgulayan “üreme saÄŸlığı” kavramı üzerinde duruldu ve kadın saÄŸlığında “bütüncül” bir yaklaşım benimsendi. Bu yaklaşım doÄŸrultusunda SaÄŸlık Bakanlığı koordinatörlüğünde ilgili kesimlerden saÄŸlanan katılımla “Kadın SaÄŸlığı ve Aile Planlaması Ulusal Eylem Planı” hazırlandı. 1998 yılında kamuoyuna sunulan Eylem Planı 6 ana çalışma grubu tarafından oluÅŸturuldu. Kadının Statüsü grubunun koordinasyonunu Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü üstlendi.
1995 Kurulduğundan bu yana, açtığı kadın danışma merkezi ile şiddete uğrayan kadınlara danışmanlık hizmeti veren Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı, kadın sığınağını açtı.
1995 Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü’nce Dünya Bankası Japon Hibe Fonundan 1993 yılında elde edilen finansman ile ülkemizde kadın giriÅŸimcilere saÄŸlanan finans ve finans dışı hizmetlerin neler olduÄŸunu ve kadın giriÅŸimcilerin bu hizmetlere ulaşımlarını ortaya koymak üzere bir araÅŸtırma projesi olan Küçük GiriÅŸimcilik Projesi gerçekleÅŸtirildi. Proje kapsamında belli illerde alan çalışmaları yapıldı ve elde edilen bilgiler kitap haline getirildi.
Åžubat 1995 Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü’nce gönüllü kadın kuruluÅŸları arasındaki iletiÅŸim ve dayanışmayı güçlendirmek, bilgiyi yaygınlaÅŸtırmak için aylık “Kadın Bülteni” çıkarılmaya baÅŸlandı. 11 sayı yayımlandı.
08-11Haziran 1995 Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü’nce Sinop’ta sivil toplum kuruluÅŸları ve kamu kurumları temsilcileri, parlamenterler, gazeteciler ve akademisyenlerin katıldığı, “Türkiye’de Kadına Yönelik Politikaların OluÅŸturulması” konulu dört gün süren bir toplantı düzenlendi. 4. Dünya Kadın konferansı öncesi yapılan bu toplantıda, kurumsallaÅŸma, siyasal alan, çalışma yaÅŸamı, kadın saÄŸlığı ve eÄŸitim konularında kadına yönelik politikalar belirlendi.
17-19 Temmuz 1995 Avrasya ülkeleri kadınları arasındaki iÅŸbirliÄŸini geliÅŸtirmek, Pekin Konferansında Türkiye ile birlikte hareket edebilmelerine yardımcı olmak amacıyla KSSGM ve Türk Ä°ÅŸbirliÄŸi ve Kalkınma Ajansı BaÅŸkanlığı (TÄ°KA) iÅŸbirliÄŸi ile “Pekin’e Giderken; Avrasya Ãœlkeleri Kadınları Ä°ÅŸbirliÄŸi Kongresi” baÅŸlıklı bir toplantı gerçekleÅŸtirildi. Kongrenin sonuç bildirgesinde bir iÅŸbirliÄŸi grubu oluÅŸturulması tavsiye edildi. Bu doÄŸrultuda 27-29 Mart 1996 tarihleri arasında Ankara’da “Avrasya Ãœlkeleri Kadınları iÅŸbirliÄŸi Grubu Birinci Toplantısı” gerçekleÅŸtirildi. Toplantıda bu iÅŸbirliÄŸinin kurumsallaÅŸması için bir protokol hazırlandı, protokolün yürürlüğe girmesi için yedi katılımcı ülkenin imzasının tamamlanması gerekmektedir.
30 AÄŸustos 8 Eylül 1995 Türkiye Pekin’de yapılan ve 189 ülkenin katıldığı 4. Dünya Kadın Konferansı’na katılarak taahhütleri çekincesiz olarak kabul etti.
Kasım 1995 GüneydoÄŸu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma Ä°daresi BaÅŸkanlığı tarafından bölgedeki kadınların durumunun iyileÅŸtirilmesi ve kalkınma sürecine entegre edilmesi amacıyla planlanan Çok Amaçlı Toplum Merkezlerinin (ÇATOM) ilki Urfa’da açıldı. 2000 yılı itibariyle bölgedeki sayısı 21’e ulaÅŸtı.
1996 Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü’nce, 4. Dünya Kadın Konferansı’nda kabul edilen eylem planı ve taahhütler çerçevesinde kamu kurum ve kuruluÅŸları, üniversiteler, gönüllü kadın kuruluÅŸları, siyasal partiler, sendikalar, meslek örgütleri ve basının katılımı saÄŸlanarak ulusal eylem planı hazırlandı.
1996 Kadın Çalışmaları alanında ilk yüksek lisans diploması İstanbul Üniversitesi Kadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı tarafından verildi.
1996 4. Dünya Kadın Konferansında verilen taahhütler gereğince Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü koordinasyonunda gönüllü kadın kuruluşlarının katılımıyla kadın sorunlarının yoğunlaştığı dört alanda; eğitim, sağlık, hukuk ve istihdam komisyonları oluşturuldu.
29 Haziran 1996 Anayasa Mahkemesi Türk Ceza Kanunu’nun erkeÄŸin zinasını suç olarak düzenleyen 441. maddesini anayasanın eÅŸitlik ilkesine aykırılığı gerekçesiyle iptal etti. 27.12.1996 tarih ve 228600 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan kararda verilen bir yıllık süre içinde yasal düzenleme yapılmaması nedeniyle erkeÄŸin zinası 27.12.1997 tarihinden itibaren suç olmaktan çıktı.
1996 Tarım ve KöyiÅŸleri Bakanlığı bünyesinde “Kırsal Kalkınmada Kadın Daire BaÅŸkanlığı” kuruldu.
1997 Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü koordinasyonunda 13 il valiliÄŸi bünyesinde “Kadının Statüsü Birimleri” kuruldu.
22 Mayıs 1997 Kadının evlendikten sonra kocasının soyadını almakla birlikte, kendi soyadını da kullanabilmesi Medeni Kanun’un 153. maddesinde yapılan deÄŸiÅŸiklikle saÄŸlandı.
19.11.1997 Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü’nün önerisi üzerine İçiÅŸleri Bakanlığı’nca nüfus cüzdanlarında medeni hal kısmında “evli/ bekar/ dul/ boÅŸanmış” gibi ifadelerin yerine sadece “evli” veya “bekar” ifadelerinin kullanılmasını düzenleyen genelge yayımlandı.
18 Ağustos 1997 Zorunlu temel eğitimi beş yıldan sekiz yıla çıkaran 4306 sayılı kanun yürürlüğe girdi.
13-14 Kasım 1997 Türkiye Cumhuriyeti, amacı uzman bakanların çalışma alanları ile ilgili konularda Avrupa Konseyi faaliyetlerine etkin bir ÅŸekilde katılmalarını teÅŸvik etmek olan Kadın-Erkek EÅŸitliÄŸinden Sorumlu Avrupa Bakanlar Konferansı’nın dördüncüsüne ev sahipliÄŸi yaptı. Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü’nce Ä°stanbul’da gerçekleÅŸtirilen konferansa Avrupa Konseyine üye 40 ülkeden 38’i katıldı. 176 kiÅŸinin katıldığı konferans sonucunda üye ülkelerin eÅŸitlik politikalarına yön verecek bir deklarasyon hazırlandı.
23 Haziran 1998 Anayasa Mahkemesi kadının zinasını suç olarak düzenleyen Türk Ceza Kanunu’nun 440. maddesini anayasanın eÅŸitlik ilkesine aykırılığı gerekçesiyle iptal etti. Gerekçeli karar 13.03.1999 tarih ve 23638 sayılı Resmi Gazetede yayımlandı.
17 Åžubat 1998 743 sayılı Türk Medeni Kanun’un yerini almak üzere Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan Türk Medeni Kanunu Tasarısı Adalet Bakanlığı ve Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü’nün ortaklaÅŸa yaptığı bir toplantı ile kamuoyunun bilgisine sunuldu.
21 Ekim 1998 Adalet Bakanlığı, Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü, ve kadın kuruluÅŸlarının oluÅŸturduÄŸu gündem sonucunda bekaret kontrolünün, ancak takibi ÅŸikayete baÄŸlı suçlarda, maÄŸdurun rızası alınarak, ırza geçme gibi re’sen takip edilen suçlarda ancak hakim kararı ile gecikmesinde sakınca bulunan hallerde ise Cumhuriyet savcısının yazılı izni ile yapılabileceÄŸini düzenleyen bir genelge yayınladı.
1998 İçiÅŸleri Bakanlığı’nca nüfus cüzdanlarında yapılan düzenlemeye paralel olarak Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü’nce verilen dul ve yetim tanıtım kartlarındaki “Emekliye Yakınlığı” bölümünde yer alan “dul kadın vb.” ifadelerin yerine sadece “eÅŸi, kızı, oÄŸlu, annesi, babası” gibi ifadelerin kullanılması saÄŸlandı.
1998 Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde, Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi SözleÅŸmesi’nin ana hedefleri çerçevesinde Türkiye’de kadının durumunu deÄŸerlendirmek amacıyla bir AraÅŸtırma Komisyonu kuruldu ve hazırlanan rapor kitap olarak Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü’nce yayımlandı.
17 Ocak 1998 Aile içi şiddete uğrayan kişilerin korunması için gerekli tedbirlerin alınmasını düzenleyen 4320 Sayılı Ailenin Korunmasına Dair Kanun yürürlüğe girdi.
1998 Gelir Vergisi Kanunu’nda yapılan bir deÄŸiÅŸiklikle aile reisinin beyanname vermesi esası kaldırılarak kadınların kocalarından ayrı olarak beyanname vermesi saÄŸlandı.
1998 Ankara Barosu Kadın Hukuku Komisyonu tarafından Ankara Adliyesi içinde şiddete uğrayan kadınlara hukuki danışmanlık ve psikolojik destek hizmetleri vermek üzere Kadın Danışma Merkezi kuruldu.
1999 Ä°stanbul Barosu Kadın Hukuku Komisyonu Kadın Hakları Uygulama Merkezi’ni kurdu.
20 Mart 1999 Barolar bünyesindeki Kadın Hakları/Hukuku Komisyonları arasında koordinasyonu saÄŸlamak amacıyla “Türkiye Barolar BirliÄŸi Kadın Hakları Komisyonları Ağı (TÃœBAKKOM)” kuruldu. Giderek artan komisyonların sayısı 2001 yılı itibariyle kırk civarındadır.. TÃœBAKKOM bünyesindeki Kadın Danışma Merkezlerinin kurumsallaÅŸmış olarak sayısı iki olmakla birlikte pek çok komisyon danışma hizmetleri de vermektedir.
Eylül 1999 Türkiye, Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığı Önleme SözleÅŸmesi’ni onaylarken koyduÄŸu aile hukukunu ilgilendiren 15 ve 16. maddelerine iliÅŸkin çekinceleri kaldırdı.
1999 Kadın erkek eÅŸitliÄŸi açısından önemli deÄŸiÅŸiklikler içeren Medeni Kanun Tasarısı hazırlanarak Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunuldu.
16 Aralık 1999 Kadınların yaÅŸadığı ayrımcı uygulamaların giderilmesine yönelik kurumsal mekanizmaların oluÅŸturulması çalışmaları çerçevesinde Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü ve Norveç BüyükelçiliÄŸi iÅŸbirliÄŸi ile “EÅŸitlik Ombudu Ne Kadar Ä°ÅŸlevsel? Norveç Deneyimi” konulu bir konferans düzenlendi.
14 Mayıs – 14 Haziran 2000 Kadın sorunlarını gündeme getirmek, tartışmalara her yöredeki kadınların katılımını saÄŸlamak amacıyla Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü, valilikler, barolar, üniversiteler ve gönüllü kadın kuruluÅŸlarının iÅŸbirliÄŸi ile ülke genelinde “2000 Yılı Kadın Toplantıları” adı altında panel, konferans, ÅŸenlik, sergi vb. yaklaşık 200 etkinlik gerçekleÅŸtirildi.
01 Mart 2000 Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü’nce yapılan çalışma çerçevesinde Türkiye Büyük Millet Meclisi bünyesinde “Kadın Erkek EÅŸitliÄŸi Daimi Komisyonu” kurulmasına dair hazırlanan teklif, Türkiye Büyük Millet Meclisi Anayasa Komisyonunda görüşülerek, anılan Komisyon yerine “Kadın Erkek EÅŸitliÄŸini Ä°zleme Kurulu” kurulması yönünde karara varıldı. Kurulun oluÅŸturulması TBMM içtüzüğünde deÄŸiÅŸiklik yapılmasına dair çalışmaların tamamlanmasını beklemektedir.
16 Mayıs 2000 Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü ve Ä°stanbul Barosu Kadın Hakları Komisyonu iÅŸbirliÄŸi ile Avrupa BirliÄŸine uyum sürecinde toplumsal cinsiyet eÅŸitliÄŸi açısından Anayasanın deÄŸerlendirildiÄŸi “Avrupa BirliÄŸine GiriÅŸ sürecinde Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ve Kadın Erkek EÅŸitliÄŸi Politikaları” konulu panel düzenlendi.
5-9 Haziran 2000 Türkiye, Pekin Deklarasyonu ve Eylem Platformunun sonuçlarının deÄŸerlendirilmesi, tam olarak uygulanmasının saÄŸlanması, yeni eylem ve giriÅŸimlerin belirlenmesi amacıyla New York’ta yapılan “Kadın 2000:21.Yüzyıl İçin toplumsal Cinsiyet EÅŸitliÄŸi, Kalkınma ve Barış” konulu BirleÅŸmiÅŸ Milletler Genel Kurul Özel Oturumuna katıldı. Türkiye tarafından teklif edilen, kadın erkek eÅŸitliÄŸi bakış açısının ana plan ve politikalara yerleÅŸtirilmesi, kota uygulamaları ve diÄŸer araçlarla olumlu ayrımcılık politikalarının geliÅŸtirilmesi, erken ve zorla evlendirme ile namus cinayetlerinin kadınlara yönelik ÅŸiddet türleri arasında yer almasının yanısıra diÄŸer temel konulardaki önerilerin Sonuç Belgesinde yer alması saÄŸlandı.
8 Eylül 2000 Ek İhtiyari Protokol Türkiye tarafından imzalandı. Onay aşaması için Türkiye Büyük Millet Meclisi gündemine alındı. Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesinin daha etkin bir şekilde uygulanmasını sağlamak amacıyla Birleşmiş Milletler tarafından hazırlanan Ek İhtiyari Protokol ile Sözleşmenin taraf devletler tarafından ihlali durumunda kişilere ve kişilerden oluşan gruplara başvuru hakkı tanınmakta ayrıca uygulamaları denetlemek üzere Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi (CEDAW) Komitesine yapılacak şikayetleri kabul etme ve inceleme yetkisi tanınmaktadır.
26 Ekim 2000 Kadına yönelik uluslararası sözleÅŸme ve konferanslarda, eÅŸitlikçi bir toplumsal yaÅŸamın gereÄŸi olarak vurgulanan ders kitapları ve müfredatın eÄŸitimin ilk basamağından baÅŸlayarak cinsiyetçi öğelerden ayıklanması hedefi doÄŸrultusunda Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü’nce “EÄŸitim Materyallerinde Cinsiyetçi Ögeler” konulu panel ile “Ders Kitaplarında Cinsiyetçilik 1928’den Günümüze” konulu fotoÄŸraf sergisi düzenlendi. Toplantıya iliÅŸkin dokümanların derlendiÄŸi “EÄŸitim Materyallerinde Cinsiyetçi Öğeler” adlı kitap ile ayrıca “Ders Kitaplarında Cinsiyetçilik” adlı bir araÅŸtırma kitap olarak yayımlandı.
24 Kasım 2000 Ãœlkemizde giderek artmakta olan töre cinayetlerine karşı kamuoyu oluÅŸturmak üzere “25 Kasım Kadınlara Karşı Åžiddete Hayır Günü” nedeniyle Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü ve Åžanlıurfa ValiliÄŸi iÅŸbirliÄŸi ile “Kadına Yönelik Åžiddet” konulu bir panel düzenlendi. Panel resmi düzeyde töre cinayetlerine karşı duruÅŸun zeminini oluÅŸturdu.
17 Åžubat 2001 Türk Medeni Kanunu’nun yıldönümü nedeniyle TBMM Adalet Komisyonunda görüşülmekte olan Medeni Kanun Tasarısının eÅŸitlikçi özünün korunarak yasalaÅŸması için Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü ve kadın kuruluÅŸları tarafından kamuoyu oluÅŸturma faaliyetlerinde bulunuldu. Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü’nce “Türk Medeni Kanunun’un Kabulünün 75. Yıldönümü 2001 Gündemimiz: Tasarının YasalaÅŸması” konulu, tasarı ile öngörülen deÄŸiÅŸikliklerin deÄŸerlendirildiÄŸi bir panel gerçekleÅŸtirildi.
Kadın dernekleri ve diÄŸer sivil toplum kuruluÅŸlarının katılımıyla “Medeni Yasa Tasarısı İçin Hep Birlikte” yürüyüşü gerçekleÅŸtirildi.
Nisan 2001 Kadın ve aileden sorumlu Devlet Bakanlığı ve Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü’nün katkılarıyla Avrupa BirliÄŸi Müktesebatının Ãœstlenilmesine Ä°liÅŸkin Türkiye Ulusal Raporu’nda, eÅŸitlik politikaları için bir alt yapı oluÅŸturulması, hazırlanan tüm plan ve politikaların bu madde ile uyumlu olması gerekliliÄŸinin saÄŸlanması, aynı zamanda devletin eÅŸitliÄŸi saÄŸlamak için olumlu ayrımcılık dahil her türlü tedbiri almasının yolunu açmak üzere Anayasanın eÅŸitlik ilkesini düzenleyen 10. maddesine bir fıkra eklenmesi önerisi; ulusal mekanizma olan Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü teÅŸkilat yasasının çıkarılması; farklı statü hukukuna baÄŸlı olarak çalışanların doÄŸum izinlerine iliÅŸkin farklı düzenlemelere son verecek ve ebeveyn izni müessesesini tesis edecek kanun tasarısının yasalaÅŸmasının yanısıra ilgili her konuda iÅŸbirliÄŸine gidilmesini öngören kısa ve uzun vadeli hedeflerin yer alması saÄŸlandı.
16 Mayıs 2001 Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü’nce, Kadın-Erkek EÅŸitliÄŸini Ana Plan ve Politikalara YerleÅŸtirme Stratejisini benimseyen ülke örnekleri konusunda bilgilenmeyi saÄŸlamak üzere Hollanda Sosyal Ä°ÅŸler ve Çalışma Bakanlığı Devlet Sekreteri’nin deneyimlerini aktardığı “Kadın-Erkek EÅŸitliÄŸini Ana Plan ve Politikalara YerleÅŸtirme: Hollanda Deneyimi” baÅŸlıklı bir konferans düzenlendi.
21 Haziran 2001 TBMM Adalet Komisyonunca kabul edilen Türk Medeni Kanunu Tasarısı Genel Kurula sevk edildi.
27-29 Haziran 2001 Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü’nce, Norveç BüyükelçiliÄŸinin katkılarıyla Ankara’da “Türkiye’de Kadın Politikaları ve KurumsallaÅŸma” konulu bir toplantı gerçekleÅŸtirildi. Toplantıya ilgili kamu kuruluÅŸları, üniversitelerin Kadın AraÅŸtırma ve Uygulama Merkezleri ile gönüllü kadın kuruluÅŸları temsilcileri katıldı. Toplantıda, hukuk, eÄŸitim, çalışma yaÅŸamı ve ÅŸiddet baÅŸlıkları altında çalışma grupları oluÅŸturularak önümüzdeki dönem için hedefler belirlendi.
22 Kasım 2001 Yeni Türk Medeni Kanununun TBMM tarafından kabulü

1 Ocak 2002 Yeni Türk Medeni Kanununun yürürlüğe girmesi

30 Temmuz 2002 CEDAW Ek İhtiyari Protokolünün onaylanması

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 17.12.2007 tarihinde hale tarafından, Felsefe - Sosyoloji - Hukuk Konu Anlatımları bölümünde paylaşılmıştır ve 11121 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 0 adet mesaj daha bulunmaktadır.

[Hukuk] Türkiye\'de Kadın Hakları (1843 - 2002) orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...