Hukuk Sistemleri | Ceza Hukuku – Roma Hukuku – Ä°slam Hukuku – Ortak Hukuk – Sosyalist Hukuk – Devletler Hukuku – Ä°dare Hukuku

Hukuk Sistemleri

Hukuk biliminde biçim, öncelikler ve ilkeler doğrultusunda bazı sistemler ortaya çıkmıştır.

Roma Hukuku

Kara Avrupası ülkelerinin yanında Türkiye’nin de uyguladığı sistemdir.Bu sistemde hukuk, yurttaÅŸlar arasındaki iliÅŸkileri düzenlemeyi öncelikli hale getirmiÅŸtir.Bu sebeple Medeni Hukuk diÄŸer sistemlere göre çok daha ileri düzeydedir.Bu sistemlerde hukuk özel hukuk ve kamu hukuku olarak ikiye ayrılır.Hukuku yaratan yasa koyucular yapar. Continental-law da denir.

Ortak Hukuk

Anglo-Amerikan ülkelerinde uygulanan sistemdir. XI. yüzyılda Ä°ngiltere’de geliÅŸmiÅŸtir.Roma hukuk sistemi gibi hukuku bölümlere ayırmaz ayrıca hukuk yaratıcısı olarak yargıçları görürler. Fakat geliÅŸme ve teknolojinin getirdiÄŸi yenilikler yüzünden ortaya çıkan eksiklikler çıkarılan yasalarala giderilmeye çalışılmıştır. Hukuk fakültelerinde Common-law adıyla anılır.

Ä°slam Hukuku

Dinsel ilkelere dayanır ve hukukun yaratıcısı olarak Kur’an görülür ayrıca çıkan bazı eksikliklerde Peygamberin sözleri ve davranışları (Sünnet) dikkate alınır. Kıyas (analoji) ve Ä°cma (mahkeme içtihatları ve bilimadamlarının görüşleri) hukukun oluÅŸumunda önemli paya sahiptir. Osmanlı Ä°mparatorluÄŸunda da uygulanan bu sistem 1926’da çıkarılan Medeni Kanun ile Türkiye’de son bulmuÅŸtur.

Osmanlı imparatorluğunda uygulanan hukuk sistemi bir padişahın varlığından dolayı batıdaki gibi monarşik algılansa da şeyhulislamın bir padişahı görevden alabilme yetkisinin varlığı islam hukukunun ne derece de uygulandığını gösterir

Günümüzde İslami kuralların uygulandığı ülkeler olmakla birlikte, hukuk olarak İslam Hukukunun uygulandığı bir ülke yoktur.

İslam hukuku, içtihatlar ile en parlak zamanını yaşadıktan sonra bu (içtihat) kapının kapatılmasıyla pasifleşmiştir.

Ceza Hukuku

Ceza hukuku, suç ve ceza kavramlarını inceleyen kamu hukuku bölümüdür. Genel ve Özel Ceza Hukuku olarak ikiye ayrılır (Ceza genel ve Ceza özel olarak da ifade edilmektedir). Genel ceza hukukunun konusu suç kavramının maddi ve manevi unsurlarıyla tanımı, ceza hukukuna hakim olan genel ilkeler, ceza kavramının tanımı, suçu ortadan kaldıran nedenler, cezayı azaltan ve ortadan kaldıran nedenler gibi bütün suçlar için geçerli olan ilke ve teorilerdir.
Özel ceza hukukunun konusu ise ülkenin kanunlarına göre suç sayılan eylemlerin neler olduğu, bunların kapsam ve sınırları, birbirlerinden ayrılan yönleri ile bu suçlara öngörülen cezalardır.
Ceza hukuku geniş anlamda ceza yargılaması usülunü de içerirken dar anlamda anlamda ceza yargılaması ceza hukukunun dışında kalır.

Sosyalist Hukuk

Rusya komünist devriminden sonra sosyalist ülkelerde uygulanan sistemdir. Daha çok ekonomik koÅŸullara dayanır ve en önemli dayanağı mülkiyet hakkının kiÅŸilere deÄŸil topluma ait olmasıdır. Bireyler arasındaki özel hukuktan çok toplum çıkarları gözetilmiÅŸtir. Ayrıca Marksist ve Leninist düşünceye göre sosyalist hukuk geçici bir durumdur ve toplumu düzenlemek içindir ve toplum komünist düzene geçtiÄŸi zaman yaptırıma dayanan bir hukuk sistemine gerek kalmayacaktır. Komünizmin Avrupa’da çökmesinden sonra sosyalist hukuk sistemide olumsuz yönde etkilenmiÅŸtir.

Devletler Hukuku

Devletlerin birbirleri arasındaki ilişkiyi düzenleyen hukuk dalıdır.Kaynağı temel hukuk ilkeleri, uluslararası andlaşmalar ve uluslararası yargı makamlarının verdikleri kararlardır.Realist anlayışa göre uluslararası hukukun aktörleri devletlerdir. Ancak özellikle Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile devletler, vatandaşlarının da uluslararası mahkemelere başvurmasına izin vermişler ve bu mahkemelerin kararlarına uyacaklarını ilan etmişlerdir.

Özellikle ikinci dünya savaşından sonra kurulan birçok uluslararası örgüt kendi hukuklarını evrensel ilkeler doÄŸrultusunda oluÅŸturmakta ve uygulamaktadır. Bunun en somut örnekleri BirleÅŸmiÅŸ Milletler ve Avrupa BirliÄŸi’dir.

Ä°dare Hukuku

İdare hukuku, temeli anayasada belirlenen, idarenin faaliyet ve örgütlenmesine ilişkin kurallar öngören, kamuya tanınan üstünlük ve ayrıcalıklar ile bireye tanınan hak ve hürriyetlerin dengelenmesini sağlayan hukuk dalıdır.

İdare ise, organik anlamda devlet yapılanması içerisinde belli görevleri yerine getirmek için oluşturulan örgüt ve bu örtütte istihdam edilenler olarak tanımlanır. Fonksiyonel anlamda ise idare ile kastedilen kamu hizmetlerini hayata yansıtmak için sahip olunması gereken nitelikler ve bu örgütün çalışma sistematiğidir.

İdarenin var oluş amacı kamu yararının gerçekleştirilmesidir. İdare hukuku da, kamu yararını oluşturmaya, bozulan yarar dengesini yeniden kurmaya yardımcı olarak idarenin faaliyet ve örgütlenmesini kurallara tabi kılar ve böylece bireyin hak ve hürriyetlerinin güvence altına alınmasını sağlar.

Ä°dare hukuku, 19. yüzyılda ortaya çıkması bakımından kaynağını Roma’dan alan birçok hukuk dalına nazaran daha genç bir hukuk dalıdır. GeliÅŸimini, deÄŸiÅŸen devlet modeli anlayışına baÄŸlı olarak hızla sürdürmekte olan idare hukukunun uygulanmasından doÄŸan uyuÅŸmazlıklar idari yargıda çözümlenir.

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 05.09.2008 tarihinde Hale tarafından, Felsefe - Sosyoloji - Hukuk Konu Anlatımları bölümünde paylaşılmıştır ve 1671 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 0 adet mesaj daha bulunmaktadır.

Hukuk Sistemleri | Ceza Hukuku - Roma Hukuku - İslam Hukuku - Ortak Hukuk - Sosyalist Hukuk - Devletler Hukuku - İdare Hukuku orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...