Hacı BektaÅŸ-ı Veli | (1281 – 1338)

Hacı Bektaş-ı Veli

Osmanlı devletinin kuruluÅŸ yıllarında yaÅŸayan evliyânın büyüklerinden. Ä°smi, Seyyid Muhammed bin Ä°brâhim Atâ, lakabı Bektâş’tır. Horasan’ın Nişâbûr ÅŸehrinde 1281 (H. 680) senesinde doÄŸdu. Hacı Bektâş-ı Velî‘nin soyu hazret-i Ali’ye dayanır. 1338 (H.738) senesinde KırÅŸehir’e yakın bir yerde vefât etti. Vefâtı hakkında baÅŸka rivâyetler de vardır. Türbesinin bulunduÄŸu kasabaya sonradan HacıbektaÅŸ ismi verildi.

Ä°lk eÄŸitimini Åžeyh Lokman-ı Perende’den aldı. Lokman-ı Perende, Ahmed-i Yesevi‘nin halifelerinden olup, zahir ve batın ilimlerinde derin bilgilere sahipti. BektaÅŸ Veli Lokman-ı Perende’nin gözdesiydi. Ve rivayetlere göre kendinde olaÄŸanüstü haller gerçekleÅŸiyordu.

Hacı BektaÅŸ-ı Veli, eÄŸitimini tamamladıktan sonra Anadolu’ya geldi. Halka doÄŸru yolu göstermeye baÅŸlayan ve kıymetli talebeler yetiÅŸtiren Hacı BektaÅŸ-ı Veli, kısa zamanda tanınarak büyük raÄŸbet gördü. Bu sırada Anadolu’da dini, iktisadi, askeri ve sosyal teÅŸekkül olan ve kendisinin de baÄŸlı olduÄŸu “Ahilik TeÅŸkilatı” ile büyük hizmetler yapan Hacı BektaÅŸ-ı Veli ve talebeleri, Osmanlı sultanları tarafından da sevildi ve hürmet gördü.

Bu sıralarda kuruluÅŸ devrinde olan Osmanlı Devleti’nin saÄŸlam temeller üzerine oturmasında büyük hizmetleri oldu. Sultan Orhan zamanında teÅŸkil edilen Yeniçeri Ordusu’na dua ederek, askerlerin sırtlarını sıvazladı. Böylece Hacı BektaÅŸ-ı Veli’yi kendilerine manevi pir olarak kabul eden Yeniçeri Ordusu, manevi hayatını ve disiplinini ona baÄŸladı. Hacı BektaÅŸ-ı Veli, asırlarca YeniçeriliÄŸin piri, üstadı ve manevi hamisi olarak bilindi. Bu baÄŸlılık ve muhabbet, Yeniçerilerin sulh zamanındaki talimleri ve harplerdeki gayret ve kahramanlıklarında çok müsbet neticeler verdi. Bütün bunlar, halk ile Yeniçeriler arasındaki yakınlığı kuvvetlendirdi.

Yeniçeriler, derviÅŸler gibi cihad azmiyle dolu ve görülmemiÅŸ derecede kahraman ve fedakar oluÅŸlarında, bu hadiseler müsbet tesirler gösterdi. Yeniçerilerin; “Allah, Allah! Ä°llallah! BaÅŸ uryan, sine püryan, kılıç al kan. Bu meydanda nice baÅŸlar kesilir. Kahrımız, kılıcımız düşmana ziyan! KulluÄŸumuz padiÅŸaha ayan! Üçler, yediler, kırklar! Gülbang-i Muhammedi, Nûr-i Nebi, Kerem-i Ali… Pirimiz, sultanımız Hacı BektaÅŸ-ı Veli…” diyerek savaÅŸa baÅŸlamaları, bunun manidar bir ifadesidir.

Hacı BektaÅŸ-ı Veli’nin Makalat adlı Arapça bir eseri vardır. 1338 senesinde vefat eden Hacı BektaÅŸ-ı Veli’nin derslerini ve sohbetlerini takip ederek onun tarikatına baÄŸlananlara, tasavvuftaki usûle uyularak “BektaÅŸi” denildi.

Makalat’ın asıl nüshaları tetkik edildiÄŸinde, onun; Ä°slam dinine sıkı sıkıya ve saÄŸlam bir ÅŸekilde baÄŸlı, Ä°slamiyete uymayan davranışlara ÅŸiddetle karşı çıkar.

ÖĞÜT

Tarikatın, tasavvuf yolunun ilk makamı, bir alime canı gönülden baÄŸlanıp, tövbe etmektir. Tövbe, canı gönülden olan piÅŸmanlıktır ve mutlaka yapılmalıdır. Tövbe ederken gözyaşı dökmelidir. Tövbeyi kabul edecek Allahü Tealadır. Tövbe ettikten sonra O’na tevekkül etmelidir. Ä°kinci makamı, talebe olmaktır. Üçüncü makamı, mücahede, nefse zor gelen, nefsin istemediÄŸi ÅŸeyleri yapmaktır. Dördüncü makamı, hocaya hizmettir. BeÅŸinci makamı, korkudur. Altıncı makamı, ümitli olmaktır. Yedinci makamı, ÅŸevktir ve fakirliktir. Marifetin birinci makamı edep, ikinci makamı, korkudur. Üçüncü makamı, az yemektir. Dördüncü makamı, sabır ve kanattır. BeÅŸinci bakamı, utanmaktır. Altıncı makamı, cömertliktir. Yedinci makamı, ilimdir. Sekizinci makamı, marifettir. Dokuzuncu makamı, kendi nefsini bilmektir.”

MENKIBE

Hacı BektaÅŸ-ı Veli, her gün gelip, ÅŸimdiki dergahının bulunduÄŸu yere otururdu. Onu sevenler; “Galiba Hacı BektaÅŸ-ı Veli Hazretleri burada bir dergah bina edilmesini istiyor, o yüzden gelip buraya oturuyor” dediler. Daha sonra Hacı BektaÅŸ-ı Veli’nin hizmetini gören Sarı Ä°smail’e, Hacı BektaÅŸ’ı sevenlerden biri, buraya bir dergah yaptırmaya niyet ettiÄŸini söyledi. Sarı Ä°smail de, gelip durumu hocasına arz etti. Hacı BektaÅŸ-ı Veli; “Ona söyle. Bir usta getirsin. Biz istediÄŸimiz büyüklükte bir daire çizelim. Ayrıca yeteri kadar taÅŸ getirtip, yonttursun, hazır etsin.” dedi.

Sarı Ä°smail, bu durumu o ÅŸahsa bildirince, çok sevindi ve hemen bir mimar getirdi. Hacı BektaÅŸ-ı Veli de kalkıp, mübarek eliyle ÅŸimdiki dergahın bulunduÄŸu yeri çizdi. O mimar da, dergahın inÅŸası için yetecek kadar taÅŸ getirtip yontturdu. TaÅŸların yontulma iÅŸinin bittiÄŸi gecenin sabahı, herkes, dergahın yapılmış olduÄŸunu gördü. Dergahı yaptıracak kimse, derhal Sarı Ä°smail’in yanına gelip; “Ben bu binanın yaptırılması için usta getirdim, taÅŸ getirdim ve yaptırma sevabına kavuÅŸmak istedim. Fakat her kimse bir gecede yaptırmış.” diyerek üzüntülerini belirtti. Sarı Ä°smail, durumu derhal hocası Hacı BektaÅŸ-ı Veli’ye bildirdi. Bunun üzerine Hacı BektaÅŸ-ı Veli; “Ey Ä°smail! O beni sevene söyle, bu dergahı zahirden birisi gelip yaptırmadı. Allahü Tealanın izni ile bir anda yapıldı. Sevabı yine onun amel defterine yazılmıştır.” dedi. Ä°smail durumu derhal o kimseye bildirdi. O zat da Allahü Tealaya şükür secdesi yaptı.

ÖZLÜ SÖZLERİ

Alem Adem, Adem de Alem içindedir.
Alimin uykusu cahilin ibadetinden üstündür.
Araştırma açık bir sınavdır.
Arifler hem arıdır, hem arıtıcı.
Asalet, duruluk ve doÄŸruluktur.
Asıl körlük nankörlüktür.
Bir olalım, iri olalım, diri olalım.
Çalışmadan geçinenler bizden değildir.
Dinine dizlerinle deÄŸil, kalbinle baÄŸlan.
Doğruluk dost kapısıdır.
Düşmanınızın dahi insan olduğunu unutmayınız.
Düşünce karanlığına ışık tutanlara ne mutlu.
Eline, beline, diline sahip ol!
Ellerin kâbesi var, benim Kâbem insandır.
En büyük keramet çalışmaktır.
Erkek, diÅŸi sorulmaz, muhabbetin dilinde.
Hak’ın yarattığı, herşey yerli yerinde.
Bizim nazarımızda, kadın erkek farkı yok.
Noksanlık, eksiklik senin görüşlerinde.
Göze nur gönülden gelir.
Hak güneşten daha zahirdir.
Her ne ararsan kendinde ara.
Hiçbir milleti ve insanı ayıplamayınız,
İki nesne en büyüktür: Bilgi ve yumuşaklık. Bilgi ile doğruya yol görünür, yumuşaklık ile insanlara katlanılır.
İlim, hakikate giden yolları aydınlatan ışıktır.
İlimden gidilmeyen yolun sonu karanlıktır.
Ä°ncinsen de incitme.
İnsanın cemali sözünün güzelliğidir.
İnsanoğlu için en kutsal ibadet çalışmak, doğruluk ve insan sevgisidir.
İslamın temeli ahlak, ahlakın özü bilgi, bilginin özü akıldır.
Kadınları okumayan milletler yükselemez.
Kadınları okutunuz.
Marifet, nefsi silmek deÄŸil, bilmektir.
Mülk alimin şeytanıdır.
Mürşitlik, alıcılık değil vericiliktir.
Nebiler veliler insanlığa Tanrının hediyesidir.
Nefsine ağır geleni kimseye tatbik etme.
Okunacak en büyük kitap insandır.
Oturduğun yeri pak et, kazandığın lokmayı hak et.
Tanrı’nın yeri insanın ve kendini bilenin gönlüdür. Bu nedenle gönül mihrapların en ulusudur ki kuru duvara deÄŸil; fikren, aklen olgunlaÅŸmış insana saygıda bulun, hürmet et, kendisi ile niyazlaÅŸ
Türk milleti cihana hakim olmak için yaratılmıştır.
Ulfet hem zehirdir, hem panzehirdir.
Yolumuz, ilim, irfan ve insanlık sevgisi üzerine kurulmuştur.

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 24.11.2007 tarihinde Sema tarafından, Ä°slam Büyüklerimiz | Hanım Sahabiler bölümünde paylaşılmıştır ve 2976 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 0 adet mesaj daha bulunmaktadır.

Hacı Bektaş-ı Veli | (1281 - 1338) orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...