Bilgi Bankamız 62 Kategoride, 9052 Makale ve Konu Anlatımı içermektedir. Son Güncelleme: 27.01.2020 06:06

Göktürk Gelenekleri – Türk Takvimi | Göktürkler’ in Kullandığı On Ä°ki Hayvanlı Türk Takvimi


İçerik Hakkında Bilgi

  • Bu içerik 24.05.2009 tarihinde Hale tarafından, Türk Kültürü ve Geleneklerimiz bölümünde paylaşılmıştır ve 4003 kez okunmuştur.
    Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

İçerik ve Kategori Araçları


Göktürk Gelenekleri

Göktürkler’ in Kullandığı On İki Hayvanlı Türk Takvimi


Göktürkler de ölülere yapılan törene Yuğ veya Yoğ adı verilirdi.

Birisi ölünce cenazesi önce çadırına konur. Bütün yakınları ölünün adına kurban olarak bir koyun ve bir at kesip çadırın dışına bırakırlar. Sonra feryad ederek atları çadırın çevresinde yedi defa koÅŸtururlar, çadırın giriÅŸ kısmının önünden geçerken bıçakla yüzlerini çizerler. Böylece kan ile gözyaşı birbirine karışır. Sonra ölüyü gömmek için uygun bir gün seçilir. Bir kimse bahar ve yaz mevsiminde ölmüşse, cenazesi aÄŸaçların yaprakları dökülünceye kadar, güz veya kış mevsiminde ölmüşse aÄŸaçlar yaprak çıkarıncaya kadar bekletilirdi. Önce ölünün atı yakılarak külleri, kullandığı eÅŸya ile birlikte ölü ile gömülür. Gömme günü ölünün bütün yakınları kurban için çeÅŸitli ÅŸeyler getirir, mezarın çevresinde at koÅŸturarak feryad eder ve yüzlerini yaralarlar. Ölü gömüldükten sonra mezarı üzerine dikilen taÅŸlar (Balbal) yenilen düşmanın öbür dünyada galip gelene hizmet edeceÄŸine iÅŸaret ederdi. Orkun yazıtlarında, Bilge KaÄŸan’ın kardeÅŸi Kül Tegin’in ölümü dolayısıyla yaptığı matem merasimine komÅŸu boylardan gelen heyetler arasında yas tutan (Yoğçı) ve ölüye aÄŸlayan (Sığıtçı) kiÅŸilerin bulunduÄŸu belirtilmektedir. Yas töreninde bulunan kiÅŸilerin, yas alâmeti olarak kulak ve saçlarını kesmeleri bir gelenekti.

Göktürk kaÄŸanları tahta çıkarılırken bir keçi üzerine konur ve yukarı kaldırılırlardı. Bu gelenek daha önce tobalarda görülür. Türkler de tahta çıkma törenlerinin bir çeÅŸit “göğe çıkma” gibi kutsal bir anlamı vardı. Altay ve Sibirya Åžamanlığın da inanca göre ÅŸamanlar göğe çıkarlar ve göğün dokuz katını dolaÅŸtıktan sonra yere inerlerdi. Åžamanın göğe çıkmasından önce bir tören yapılır ve ÅŸaman, dokuz ÅŸaman çırağının tuttuÄŸu beyaz bir keçe üzerine konarak dokuz defa döndürülürdü. Yazıtlarda da Göktürk kaÄŸanları, “Gökte olmuÅŸ, Gökte tahta oturmuÅŸ, kaÄŸanlığı ve buyruÄŸu gökten almış” kimseler olarak nitelendirilmiÅŸtir. Anlaşıldığına göre bu geleneÄŸin büyük bir dini anlamı bulunmaktadır.


Göktürkler On iki hayvanlı Türk takvimini kullanmışlardır. Eski Türk takvimi, her biri bir hayvan adı ile anılan “12 yıllık” devre esasına dayanıyordu.

Yılların adları şöyle idi:

1. yıl = sıçkan (fare)

2. yıl = ud (sığır, öküz)

3. yıl = pars

4. yıl = tabışkan (tavşan)

5. yıl = lu (ejder)


6. yıl = yılan

7. yıl = yunt (at)

8. yıl = koy (koyun)

9. yıl = biçin (maymun)

10. yıl = takagu (tavuk)

11. yıl = it (köpek)

12. yıl = tonguz (domuz)

Bir yılda 12 ay vardı.

Aylar, birinç (birinci) ay, ikinç, üçünc…… diye adlandırılmıştı. Bir gün 12 kısım sayılıyor ve her kısma “çaÄŸ” deniyordu. Yıl 365 gün, 5 küsûr saat itibar edilmekte idi. Günün baÅŸlangıcı gece yarısı idi. Yılbaşı Ocak – Åžubat aylarına rastlardı. Aslında ay yılına dayanan bu “On iki hayvanlı Türk Takvimi”nin Göktürkler zamanında güneÅŸ yılına çevrildiÄŸi söylenmektedir.

MenÅŸei çok eski olması gereken, ayrıca 12 yıllık devrenin 5 katı 60 yıllık devreler olarak da faydalanılan bu takvim, Göktürkler’ de, Uygurlar’ da, Batı Türklerin de ve muhakkak ki Hunlar’ da kullanılmış olup, hem zaman, hem coÄŸrafî yönden çok yaygın bir sistem gibi görünmekteydi. Göktürkçe kitabeler, Uygur kitap ve hukukî belgeleri, Bulgar kitabeleri ve “Bulgar hakanları listesi”, hatta Kırgızların Manas destanındaki bazı olaylar bu takvimle tarihlenmiÅŸtir. Bu eski Türk takvimi, son zamanlara kadar Orta Asya’da kullanılmıştır.

(Visited 10 times, 1 visits today)


Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 24.05.2009 tarihinde Hale tarafından, Türk Kültürü ve Geleneklerimiz bölümünde paylaşılmıştır ve 4003 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 0 adet mesaj daha bulunmaktadır.

Göktürk Gelenekleri - Türk Takvimi | Göktürkler’ in Kullandığı On İki Hayvanlı Türk Takvimi orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...

Önceki MakalePandora'nın Kutusu | Zeus'un Ä°nsanlığa VerdiÄŸi Ceza Sonraki MakaleAtatürk'ün Emri Ä°le Basılan Bozkurt Pulları | Atatürk'ün Çalışma Masasındaki Bozkurt

Bu Makaleyle İlgili Fikirlerinizi ve Görüşlerinizi Diğer Ziyaretçilerle Paylaşabilirsiniz