Eski İstanbul Eğlenceleri | Direklerarası Ve Beyoğlu

Eski Ä°stanbul EÄŸlenceleri

Osmanlı’nın son, cumhuriyetin ilk yıllarında Ä°stanbul eÄŸlence hayatında iki önemli merkez var: Direklerarası ve BeyoÄŸlu. Direklerarası daha halk tipi, ailece gidilebilen, özellikle ramazan eÄŸlenceleriyle zamanında çok popüler olmuÅŸ bir yer.

Saraçhane, Vezneciler, Şehzadebaşı civarını kapsayan bölge tiyatroları, musiki fasılları, meddah, Karagöz oyunları, sinemalarıyla orta sınıfın gözde eğlence mekânı olmuş.

BeyoÄŸlu ise daha çok gayrimüslimlerin mekânı. Müşterileri daha zengin ya da daha ‘günahkâr’ olabiliyor. Tipik bir Müslüman Osmanlı ailesi için gidilmemesi gereken ya da sessizce gidilip bakılan bölgelerden biri.

Ä°stanbul eÄŸlencelerinin Batılı anlamda sahne sanatlarıyla buluÅŸmasında gezgin Ä°talyan tiyatrolarının oldukça etkisi var. Bugün kullandığımız tiyatro ve müzik terimlerinin çoÄŸu Ä°talyancadan geliyor. ‘Cantare’ Ä°talyancada ÅŸarkı söylemek anlamında, kanto ismi buradan geliyor.

Müzikli tiyatro oyunlarının başında ve bölüm aralarında izleyiciyi eÄŸlendirmek için sahneye çıkan kantocular Batılı anlamda ama buraya özgü bir müzik türünün yaratılmasına önayak oldu. Osmanlı musiki anlayışına hiç benzemeyen, Batılı enstrümanlarla çalınan, hoppa, hafif bir sokak müziÄŸi ortaya çıkıyor. Tıpkı blues gibi, tango gibi ve belki de günümüzün hiphop’u gibi. EÄŸlendirici ama aynı zamanda hüzünlü.
Kayıt aletlerinin olmadığı dönemde sahneye çıkan ÅŸarkıcılar ve çalgıcılar ‘bu akÅŸam ne yapacaklar’ gibisinden beklentilere hitap ediyorlardı. Gramofonun zamanla ticari bir deÄŸer kazanmasıyla kantocular sahneden indi, bir kısmı plaklara yerleÅŸti. Blues, tango gibi plaklar sayesinde her sınıfa giderek daha fazla yaklaÅŸtılar. Kanto elit konser salonlarında yer almaya baÅŸladı ancak kantocular kirasını ödeyemedikleri evlerde, otellerde mucize beklediler; olmadı…

Murat Belge Kalan Müzik’in yayımladığı Kantolar (1905-1945) albümünün önsözünde kantonun hayatımızdaki yerini şöyle anlatıyor: ‘Ama gene birçok yerde ve birçok dönemde, sınıfsal snobizmle yok sayılan müzik türleri rehabilitasyona da uÄŸradı; New Orleanslı zencilerin blues’ları, Arjantinli apaÅŸların tangoları vb. Kanto ise pek böyle bir ‘saygıdeÄŸerleÅŸme’ sürecine de giremeden yok oldu. Bunun bir iki istisnası oldu: Ellilerde, Türkiye’nin ilk nostalji dalgalarından biri olan radyodaki ‘Ramazan EÄŸlenceleri’ programları ve bir de altmışlarda, Altunizade’de bir avuç insanın birkaç yıl gene Ramazan dönemlerinde dirilttiÄŸi ‘Direklerarası’ atmosferi. Bu sınırlı canlanmalarda kantoyu sevenler (hatırlayanlar ya da yeni iÅŸitip hoÅŸlananlar), artık olmayan ve olmayacak bir ÅŸey olarak onu sevdiler. ‘Artık olmama’sıydı, önemli olan.’

Artık olmadığı için daha değerli olan kantolar ve kantocularla tekrar tanışmak için Kantolar (1905-1945) albümüne kulak kabartmak çok keyifli olabilir.

Kantolar albümünden örnek şarkıları dinleyebilirsiniz.

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 07.03.2008 tarihinde chetink tarafından, Türk Kültürü ve Geleneklerimiz bölümünde paylaşılmıştır ve 1422 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 1 adet mesaj daha bulunmaktadır.

Eski İstanbul Eğlenceleri | Direklerarası Ve Beyoğlu orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...