Çankaya Köşkü | 1921’de Mustafa Kemal’e Armağan Edilen Başkent Ankara’da Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanları’nın İkamet Ettiği Köşk..

Çankaya Köşkü

Çankaya Köşkü, Başkent Ankara’da Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanları’nın ikamet ettiği köşktür. Gerçek rakımı 864 metre olmadığı halde “864 rakımlı tepe” de denilmektedir.

Cumhurbaşkanlığı forsu

Tarihi

Ankara’nın yüksek bir tepesinde yer alan köşk zamanda Ermeni Kasabyan ailesinin köşküydü. Sürgünlerden sonra Ankaralılar tarafından Mustafa Kemal Atatürk’e hediye edildi. Atatürk bu köşkte 1921 ile 1932 yılları arasında kaldı. Annesi Zübeyde Hanım ile eşi Latife Hanım da bir süre burada oturdular.

Çankaya Köşkü

Mustafa Kemal Atatürk, ziyaretçilerini, büyükelçileri, yerli yabancı misafirlerini, gazetecileri bu küçük Köşk’te kabul eder ve ağırlardı. Dünya’da tarihi değeri olan pek çok bina, ünlerini büyüklüklerine ve mimarlarına borçludurlar. İlk Çankaya Köşkü’nün ise maddi bir büyüklüğü olmadığı gibi, mimarı da belli değildir. Atatürk’ü izleyen Cumhurbaşkanları da Çankaya’daki yeni Pembe Köşk’te günün ihtiyaçlarından doğan küçük değişikliklerle, Atatürk’ten gelen yaşayışı sürdürmüşlerdir.

Köşkü kullanan Cumhurbaşkanları :

1. Mustafa Kemal Atatürk (29 Ekim 1923 – 10 Kasım 1938)
2. İsmet İnönü (10 Kasım 1938 – 22 Mayıs 1950)
3. Celâl Bayar (22 Mayıs 1950 – 27 Mayıs 1960)
4. Cemal Gürsel (27 Mayıs 1960 – 28 Mart 1966)
5. Cevdet Sunay (28 Mart 1966 – 28 Mart 1973)
6. Fahri Korutürk (6 Nisan 1973 – 6 Nisan 1980)
7. Kenan Evren (12 Eylül 1980 – 9 Kasım 1989)
8. Turgut Özal (9 Kasım 1989 – 17 Nisan 1993)
9. Süleyman Demirel (16 Mayıs 1993 – 16 Mayıs 2000)
10. Ahmet Necdet Sezer (16 Mayıs 2000 – 28 Ağustos 2007)
11. Abdullah Gül (28 Ağustos 2007 – … )

Pembe Köşk

Çankaya Köşkü, Müze Köşk’ün hemen sağ tarafında ve onun bittiği yerde başlayan sütunlu, pembe tarihi bir yapıdır.

Yapımına 1931 yılında başlanılan ve ilk yıllarda Yeni Köşk olarak da adlandırılan Çankaya Köşkü 1932 yılı Ekim ayında tamamlandı.
Pembe Köşk’ün üç cephesi de Ankara taşı ile çevrilidir. Alt katı bodrum ve genişçe bir teras üzerine iki kat olarak inşa edilen Çankaya Köşkü’nün birinci katı, çalışma ve misafirlerin kabulleri, üst katı ise ikametgah için düzenlenmiştir. Çankaya Köşkü’nün çalışma ve kabul salonlarının bulunduğu birinci katına, binanın her dört cephesindeki kapılarla da giriş yapılabilmektedir.

Türk Bayrağı’nın dalgalandığı büyük gönder, Köşk’ün sağ ön tarafında ve Gül Bahçesinin duvarlarının başladığı köşededir. Çankaya Köşkü’nün günlük kullanım kapısı, 19 taş basamaklıdır. Terasında köşeli küçük havuz ile bir çiçek bölümü vardır. Yabancı Devlet Başkanları’nın Köşk’ü ziyaretlerinde ise, ön cephedeki geniş merdivenler ile aynalı salonun terasa açılan kapısı kullanılmaktadır.

Müze Köşk

Atatürk Müze Köşkü olarak adlandırılan bina, Cumhurbaşkanlığı kompleksi içindeki ilk yapıdır. Ankara’nın Çankaya köyünde tahminen 1800’lü yılların sonlarında bir bağ evi olarak yapılmıştır.

Müze Köşk Büyük sarayların ihtişamından uzak, mütevazı ancak, Atatürk’ün ince zevkini yansıtan bir biçimde döşenen Müze Köşk’ün methal taşlık olarak anılan girişinden hole geçilir. Ortasında bilardo masası, tam karşı köşede piyano bulunan hole açılan üç kapıdan sağdaki ile yeşil salona, karşıdaki ile yemek salonuna, soldaki ile ise elçi kabul salonuna geçilir. Yine solda, üst kata çıkan merdivenler bulunur.

Üst katta ise geniş bir sofa, çalışma odası, kütüphane, yatak odası, oturma odası ve banyo vardır.

Camlı Köşk

Çankaya yerleşkesi içinde Atatürk’ün anısını yaşatan üçüncü bina olan Camlı Köşk, 1935 yılında Atatürk tarafından kızkardeşi Makbule Atadan’ın ikameti için yaptırılmıştır.

Mimar Seyfi Arkan tarafından yapılmış, 1936 yılında tamamlanarak hizmete açılmıştır. Tek katlı bir yapı olan Camlı Köşk 1951 – 1954 yılları arasında Türkiye’yi ziyaret eden yabancı Devlet Başkanlarına ikametgah olarak tahsis edilmiştir. 1954 – 1970 yılları arasında Başbakanlık ve Senato Başkanlığı ikametgah olarak kullanılmıştır.

1985 yılında yeniden düzenlenmiş, 1994’te restorasyonuna başlanmış olan Camlı Köşk, restorasyon çalışmaları tamamlandıktan sonra, 1996 yılı başında tekrar yabancı Devlet Başkanlarını konuk etmek üzere kullanılmaya başlanmıştır.

Başyaverlik Binası

Başyaverlik binasının yapım tarihine ilişkin kesin bir bilgi yoktur. Kimi kayıtlarda 1922’de yapıldığının belirtilmesine karşın 1924 yılına ilişkin bir anı kitabında “Yaveran Binası” olarak belirtilen fotoğraftaki bina ile bugünkü bina arasında bir ilişki bulunmamaktadır.
Tek katlı kagir bir bina olan Başyaverlik binasının pek çok restorasyon ve onarım geçirdiği, kimi bölümlerin sonradan eklendiği anlaşılmaktadır. Yine binanın arkasındaki bir taşlıkta 1928 tarihinin yazılı olduğu, ancak bunun, binanın yapımı sırasında mı yoksa bir restorasyonda mı yazıldığı bilinmemektedir.

Hizmet Binası

Cumhurbaşkanlığında mevcut binaların ihtiyacı karşılamaması üzerine yapılmıştır.4 Nisan 1986 günü temeli atılan bina 1993 yılında hizmete açılmıştır. Projesi mimarlar Mustafa Aytöre ve Orhan Genç tarafından hazırlanan ve tamamen Cumhurbaşkanlığı birimlerinin çalışma ofisi olarak kullanılan binada, toplantı, kabul, resepsiyon salonları ile Cumhurbaşkanının makamı ve çalışma ofisi bulunmaktadır.

Sığınak

Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanları’nın ikamet ettiği Çankaya’da bir atom sığınağı da yer alıyor. 1940’lı yıllarda İsmet İnönü’nün Cumhurbaşkanlığı döneminde inşa edilen sığınak, köşk binasının 50 metre arkasında yer alıyor.

Çelik bir kapıdan girilen sığınak, Ankara’ya muhtemel bir nükleer saldırı durumunda Cumhurbaşkanı’nın çalışacağı mekan olarak planlandı. Her türlü ayrıntının düşünüldüğü bölmede mütevazı bir banyo, masalara yerleştirilmiş küçük kuru çiçekler, banyo terlikleri ve 1940’lı yıllardan kalma bir barometre var.

Süleyman Demirel’in sığınağa hiç girmemesini geçmişte istismar edilmesine bağlarken 9. Cumhurbaşkanı’nın bahsettiği dönem İsmet İnönü’nün cumhurbaşkanlığı döneminde yaşanan II. Dünya Savaşı günleriydi. Demirel, halkın tepesine bomba atılacağı bir ülkede “Cumhurbaşkanı Çankaya’da sığınak buldu” diye laf çıkmasının kendisini o güne kadar sığınağa girmemeye yönelttiğini belirtti.
Piramit Salon

Çankaya Köşkü’nün en yeni salonu 22 Kasım 1999’da açılan ve tam bir teknoloji harikası olarak tanımlanan Piramit Salon’dur. ABD Başkanı Bill Clinton’ın Ankara ziyaretine teknik aksaklıklardan dolayı yetişmeyen Piramit Salon’un ilk misafiri Finlandiya Cumhurbaşkanı Matti Ahtisaari oldu.

Salonda simultane tercüme için gereken araçlar, ses cihazları ve kameralar bulunuyor. Duvarları ses yalıtımı için özel olarak kaplandı. Kırmızı rengin hakim olduğu salonda kameraların rahatça çekim yapabilmeleri için ayrı bir de bölüm oluşturuldu.

Dipnot: Pars Tuğlacı: Tarih boyunca Batı Ermenileri tarihi. Cilt 3. (1891 – 1922), Pars Yayın ve Tic., Istanbul und Ankara 2004 ISBN: 9757423068, s. 739

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 30.05.2010 tarihinde Hale tarafından, ATATÜRK'ün Hayatı ve Hakkında Yazılanlar bölümünde paylaşılmıştır ve 2013 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 3 adet mesaj daha bulunmaktadır.

Çankaya Köşkü | 1921’de Mustafa Kemal’e Armağan Edilen Başkent Ankara\'da Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanları\'nın İkamet Ettiği Köşk orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...