Bir Çini Ustası | Sıtkı Olçar – Nam-ı DiÄŸer Sıtkı Usta

Bir Çini Ustası Sıtkı Olçar

Nam-ı Diğer Sıtkı Usta

Başladığında hedefine yaklaştığını hissediyor. Ellerinden çıkan biçim ve desenler, heyecanını daha da artırıyor. Sıtkı Usta hem kendini aşmaya çalışıyor, hemde sanatının sınırlarını zorluyor.

Sıtkı Usta, sanatıyla, Türk kültürünün derinliklerinden akıp gelen damlaları bir şelaleye çeviriyor.

Sıtkı Olçar’ın, nam-ı diÄŸer Sıtkı Usta‘nın su, ateÅŸ ve toprakla tanışması bundan tam 30 yıl öncesine rastlıyor. 1948 yılında Kütahya’da doÄŸan Sıtkı Olçar, Amerikalıların termik santral yapımı için kurdukları ÅŸirkette çalışırken, belki de daha küçük yaÅŸlarda kanına girmiÅŸ olan çini sanatına doÄŸru yönelmeye karar veriyor. Bu uzun, zorlu ve sabır gerektiren yolculuÄŸa ilk adımını 1975’te kurduÄŸu Osmanlı Çini Atölyesi ile atıyor. Yaratıcılığı, mesleÄŸine duyduÄŸu tutku, sevgi, arzu ve sabrının ürünleri ortaya çıkmaya baÅŸladığında hedefine yaklaÅŸtığını hissediyor. Ellerinden çıkan biçim ve desenler heyecanını daha da artırıyor. Sıtkı Usta hem kendini aÅŸmaya çalışıyor, hem de sanatının sınırlarını zorluyor…

Ä°lk yıllarda Ä°znik benzeri çiniler üretiyor. Ama asıl ününü arkaik dönem formlar üzerine mavi-beyaz iznik çini imitasyonlarını çalışmaya baÅŸlayınca çalışıyor. Geleneklerine baÄŸlı yöre sanatçılarına ters gelen bu çalışmalar yabancıların dikkatini çekiyor. Eserlerini alıp baÅŸka ülkelere taşıyanlar, Sıtkı Olçar adını yurtdışında tanıtmaya baÅŸlıyorlar. Ä°lk ürünlerini, atölyesini kurduktan tam iki yıl sonra, Madam Mari Erkonoz’un desteÄŸiyle Büyükada’daki bir galeride sergiliyor. Ardından Artizan Sanat Galerisi’nin sahibi Ertan Mestçi ile tanışıyor. Hem bu tanışıklık, hem de Sanat Tarihçisi Prof.Dr.Gönül Öney tarafından kendisine gönderilen Çanakkale dönemine ait kitaplar, Ä°znik ve Kütahya ile ilgili dökümanlar, onu baÅŸka form ve desen arayışlarına yönlendiriyor. Artık eserlerinde yelkenli gemiler, kuÅŸlar, geyikler ve evler görülmeye baÅŸlanıyor.

1980 yılından itibaren özellikle Ä°znik çinileri üzerine çalışmalarını sürdürüyor ve kaybolup gitmekte olduÄŸu düşünülen 18. yüzyıl Kütahya çiniliÄŸine yeni bir boyut ve dinamizm getiriyor. Profesyonel anlamda ilk sergisini de aynı yıl, Akbank Bursa Sanat Galerisi’nde açıyor. Bu sergiden sonra ürettiÄŸi eserlerde Selçuklu devrinin ünlü firuze sırrını yarı mat ve mat olarak yeniden canlandıran Sıtkı Olçar ardından yine Selçukluların kullandığı sarı rengi üretmeye baÅŸlıyor. Çini ve seramik çalışmalarını sanatından ödün vermeden sürdürmeye devam eden Olçar, Türk çini sanatının büyük ismi Faik Kırımlı’dan Ä°znik çinilerinin inceliklerini öğreniyor ve mercan kırmızısının 300 yıldır çözülemeyen sırrını bulmayı da amaç ediniyor. 1986 yılında Yünanistan’ın Volsa kentinde düzenlenen 5.Balkan Ãœlkeleri El Sanatları Sergisi’nde Türkiye’yi baÅŸarıyla temsil eden Sıtkı Olçar’ın yapıtları özel koleksiyon ve müzelerde yer alıyor. Bir yıl sonra Paris, ardından Londra, ABD, Japonya, Ä°sviçre, Ä°talya… Yalnızca “Sıtkı” imzalı görkemli çini ve seramikler dünyayı dolaÅŸmaya baÅŸlıyor… Sabır dolu çalışmalar, insan, hayvan ve bitki motifleriyle süslü el emeÄŸi göz nuru eserler uluslararası çevrelerde de kabul görüyorlar.

Ve dünyanın her yerinde artık Sıtkı Olçar olarak değil, Sıktı Usta olarak anılıyor.

Sonsuz bir enerjiyle sürekli yenilikler peşinde koşarken ve ünü de giderek artıyor. Ama Sıtkı Usta alçakgönüllülüğünden, neşesinden ve babacanlığından hiçbir şey kaybetmemesini de Bunu şöyle açıklıyor Sıtkı Usta:

“Ben dünyayı, insanları, doÄŸayı çok seviyorum. Bu nedenle de çevreme at gözlükleriyle deÄŸil, geniÅŸ bir açıdan bakıyorum. Öyle olunca da çevremdeki zenginlikleri görebiliyorum. Anadolu toprakları çeÅŸitli medeniyetlerin tarih ve kültür hazineleri ile dolu. Bunları görebilen insanlar herÅŸeyi düşünebilir ve baÅŸarabilirler”.

Sıtkı Usta doÄŸayı 21 yıl önce Frig Vadisi’nde yerleÅŸtiÄŸi maÄŸaraevinde yaÅŸayacak kadar, Kütahya’yı da her türlü teklifi geri çevirip, çalışmalarını orada sürdürecek kadar çok seviyor. Zaman zaman yurtiçinden ve yurtdışından gelen misafirleri ile vadinin etrafındaki köylerde kamp kuruyor, yürüyüşler yapıyorlar. Bir yandan seramik sanatını tanıtırken, diÄŸer yandan doÄŸal güzellikleriyle insanı büyüleyen ülkesini tanıtıyor. BaÅŸlangıçta her yıl mayıs ayında tekrarladığı bu yürüyüşleri biraz da bürokratik engellere takılması sebebiyle artık sadece özel konukları için gerçekleÅŸtiriyor.

Sanatın ve doÄŸanın o pırıl pırıl, ışıklı yollarında arayışını sürdürürken Sıtkı Usta, 1998’de bir ilki gerçekleÅŸtiriyor: Bizans mozaiklerini yapıtlarında deniyor ve dünya üzerinde Bizans sanatını çiniye aktaran ilk usta olma ünvanına da sahip oluyor. Küheylan, pars ve tavus kuÅŸunun haricinde insan ve yazı figürlerine de yer veriyor mozaikler içinde. Ardından Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu’nın kuruluÅŸunun 700. yılı kutlamaları için hazırladığı deÄŸiÅŸik formlardaki tabaklarda Piri Reis’in haritalarından detaylar sunuyor, tarihin içinden, derinliklere doÄŸru bir yolculuÄŸa götürüyor sanatseverleri.

O meÅŸhur horoz, keklik, kuÅŸ, kedi ÅŸeklinde olanlarının dışında balık formundaki bibloları da ayrı bir zenginlik katıyor yapıtlarına. Balık, onun yapıtlarında sıkça kullandığı figürlerden… Sıtkı Usta kendisinin de balık burcu olduÄŸunu söylerken, balık figürüne ağırlıklı yer vermesini ise şöyle anlatıyor:

“13.yüzyıl Selçuklu motiflerinde balık çok sık yer alır. Ayrıca balık üremenin simgesidir. DoÄŸanın ve hayatın yürümesini simgeler.”

Yaptığı her iÅŸten büyük tat alan Sıtkı Usta ekim ayında Avusturya DışiÅŸleri Bakanlığı’nın davetlisi olarak Viyana’ya gidiyor. Aralık ayında Ä°MKB’de açmayı düşündüğü sergisinde ise sanatseverleri yeni bir sürpriz bekliyor. Sıtkı Usta bu sergide Topkapı Sarayı ve Ayasofya’nın nakışlarını yapan ünlü usta Hamit Üçel’den öğrendiklerini yansıtarak, turkuvaz ve altın varak kullandığı sade ve yalın desenli, deÄŸiÅŸik formlardaki çalışmalarını sergileyecek.

Göz alıcı eserleriyle tarihi günümüze taşıyan Sıtkı Usta hedefine ulaÅŸtı mı? Hayır. Çünkü o, tükenmeyen tutkusu, heyecanı ve sonsuz yaratıcılık duygusu ile çini sanatına yeni boyutlar kazandırma peÅŸinde koÅŸmaya devam ediyor. Sanatına hayran bir koleksiyonerin söylediÄŸi gibi, “Türk kültürünün tarihi derinliklerinden akıp gelen damlaları bir ÅŸelaleye çeviriyor.”

Türk ve Ä°slam Eserleri Müzesi’ndeki “GeçmiÅŸten Günümüze UlaÅŸan Soluklar” sergisinde son bir soru soruyoruz Sıtkı Usta’ya.

Bir sanatçı olarak hayata bakışınız nasıl, mutlu musunuz?

Sıtkı Usta, genelde herÅŸeyden mutlu olduÄŸunu söylüyor. Frig Vadisi’nde dostlarıyla yaptığı yürüyüşler sırasında söylediÄŸi ÅŸu sözler ise, onun hayata bakışının özeti gibi:

“Ä°nsanlar kendilerini bulur bu akmayan mecrada. Zaten bulmazlarsa, yaÅŸarlar kiremit örtülü çatı altlarında veya evlerinin bodrum katlarında. YaÅŸarken yaÅŸamın tadına varanlar, ellerinden gelmese de, istemeseler de birbirlerinin kusurlarını görmezden gelerek ve doÄŸada dolaÅŸarak kucaklaşırlar. Sanki her biri yakın akraba, kardeÅŸ gibi selamlaşır, yardımlaşır karıncalar gibi. Bazen de kavga eder bok böcekleri gibi. En sonunda ise derin uykuya dalarlar…”

Ona haklı nedenlerle “çini virtüözü” ya da “çininin Picasso’su” diyenler var. Renkleri, desenleri ve formlarıyla göz kamaÅŸtıran eserlerinde, iÅŸlediÄŸi bir figürü bir daha tekrarlamadığı için de koleksiyonerler peÅŸinde…

Çağan Şanad

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 10.02.2008 tarihinde Hale tarafından, Türk Kültürü ve Geleneklerimiz bölümünde paylaşılmıştır ve 2295 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 6 adet mesaj daha bulunmaktadır.

Bir Çini Ustası | Sıtkı Olçar - Nam-ı Diğer Sıtkı Usta orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...