Bağışıklık Sistemi – Ä°mmünoloji | Ä°mmünoloji’nin Tarihçesi – Bağışıklık Sistemi Organları – Bağışıklık Sisteminin Ä°ÅŸleyiÅŸi – Bağışıklıkta Tabakalanmı..

Bağışıklık Sistemi

Bağışıklık sistemi, bir canlıdaki hastalıklara karşı koruma yapan, patojenleri ve tümör hücrelerini tanıyıp onları yok eden işleyişlerin toplamıdır. Sistem, canlı vücudunda geniş bir çeşitlilikte, virüslerden parazitik solucanlara, vücuda giren veya vücutla temasta bulunan her yabancı maddeye kadar tarama yapar ve onları, canlının sağlıklı vücut hücrelerinden ve dokularından ayırt eder.

Bağışıklık sistemi, çok benzer özellikteki maddeleri bile birbirinden ayırabilir, örneğin; bir amino asidi farklı olan proteinleri bile birbirinden ayırabilecek özelliğe sahiptir. Bu ayrım, patojenlerin konak canlıdaki savunma sistemine rağmen enfeksiyon yapmaları için yeni yollar bulmalarına, bazı uyumlar sağlamalarına neden olacak kadar karmaşıktır. Bu mücadelede hayatta kalmak için patojenleri tanıyan ve onları etkisizleştiren bazı mekanizmalar gelişmiştir. Doğadaki tüm canlılar kendilerinden olmayan doku, hücre ve moleküllere karşı savunma sistemlerine sahiptirler. Hatta bakteriler gibi basit tek hücreli canlılarda da onları viral enfeksiyonlara karşı koruyan enzim sistemleri bulunur. Yüksek canlılardaysa çok daha karmaşık bir bağışıklık sistemi vardır. Omurgalılarda bağışıklık sistemi özel işlevlere sahip çok sayıda farklı hücre ve molekül içermektedir.

Sarı olarak görünen bir nötrofilin turuncu olarak görünen bir şarbon bakterisini yutmasının taramalı elektron mikroskobu (SEM) ile çekilmiş görüntüsü.

Geçmiş çağlardaki ökaryotik canlılarda diğer basit bağışıklık mekanizmaları gelişmiş ve günümüzdeki bitkiler, balıklar, sürüngenler ve böcekler gibi torunlarına miras kalmıştır. Bu mekanizmalar, defensinler olarak adlandırılan antimikrobiyal peptidleri, fagositleri ve kompleman sistemi kapsar. Daha tecrübeli sistemler omurgalıların evrimiyle, nispeten yakın zamanda gelişmiştir. İnsan gibi omurgalılardaki bağışıklık sistemleri dinamik işleyiş sırasında birbirlerini etkileyen, seçilmiş proteinlerin, hücrelerin, organların ve dokuların bazı çeşitlerinden oluşur. Daha karmaşık bağışıklık yanıtının bir parçası olan omurgalıların sistemi, zamanla patojenleri daha etkili tanımaya uyum sağlamıştır. Uyum süreci bağışıklık belleğini yaratmış ve bu da patojenlerle gelecek karşılaşmalarda daha etkili bir koruma sağlamaya izin vermiştir. Edinilmiş bağışıklığın bu süreci aşılamanın temelini oluşturmaktadır.

Bağışıklık sistemindeki bozukluklar hastalıklara neden olabilir. Bağışıklık yetmezliÄŸi hastalıkları, bağışıklık sistemi normalden daha az etkin olduÄŸunda meydana gelir, tekrarlayan ve yaÅŸamı tehdit eden enfeksiyonlarla sonuçlanır. Bağışıklık yetmezliÄŸi ayrıca X-SCID gibi genetik hastalıkların bir sonucu ya da farmosötikler veya HIV retrovirüsünün neden olduÄŸu AIDS gibi bir enfeksiyonun sonucu olarak da görülebilir. Buna zıt olarak, kendinebağışık (otoimmün) hastalıklar, normalden fazla etkin olan bir bağışıklık sisteminin, vücudun kendi dokularını yabancı olarak algılayıp, onlara saldırmasıyla sonuçlanır. Yaygın kendine bağışık hastalıklar; romatoid artrit, diyabet tip 1 ve sistemik lupus eritematozus’dur.

Bağışıklık sistemi, eski çağlardan bu yana ilgi çeken bir konu olmuş, insanlar tarih boyunca bazı bağışıklık yöntemleri bile geliştirilmiştir.

Günümüzde bağışıklık sisteminin çok geniÅŸ ölçüde aydınlatılabildiÄŸi söylenebilir, bu sistemi oluÅŸturan unsurlardan, hastalıkların tanı ve tedavisinde geniÅŸ ölçüde yararlanılmaktadır. Günümüzde “bağışıklık bilimi” olarak bilinen “immünoloji”, Eski Roma’da askerlikten muaf (korunmuÅŸ) asillere denilen immunitas sözcüğünden gelmektedir. Ä°mmünoloji günümüzdeki rolüyle bilimsel çalışmalarının oldukça önemli alanlarını oluÅŸturmaktadır.

İmmünolojinin Tarihçesi

Ä°mmünoloji, bağışıklık sisteminin yapısını ve fonksiyonlarını açıklayan bilim dalıdır. Tıptan köken alır ve erken dönem çalışmaları hastalıkların bağışıklık nedenlerini üzerinedir. Bağışıklığın anıldığı en erken anıldığı dönem MÖ. 430’da Atina veba salgınıdır. Thucydides daha önce bir nöbet geçirip iyileÅŸmiÅŸ insanların ikinci defa hastalığa yakalanmadıklarını belirtmiÅŸtir. EdinilmiÅŸ bağışıklığa bu bakış daha sonra Louis Pasteur tarafından aşıyı geliÅŸtirmede ve hastalık-germ teorisini ileri sürmede kullanılmıştır. Pasteur’ün teorisi hastalıkların miasma teorisi gibi çaÄŸdaşı teorilere doÄŸrudan karşıttı. Mikroorganizmaların enfeksiyon hastalıklarının nedeni olduÄŸu, 1905’de Nobel Ödülü alan Robert Koch‘un 1891’de yayımladığı Koch postülatlarına kadar kanıtlanmadı. 1901’de virüslerin insan patojeni oldukları sarı humma virüsünün Walter Reed tarafından keÅŸfiyle doÄŸrulandı.

Paul Ehrlich

İmmünoloji 19. yüzyılın sonlarına doğru humoral ve hücresel bağışıklığın hızlı gelişmeleriyle büyük ilerleme kaydetti.

Özellikle antijen-antikor reaksiyonunun özgüllüğünü açıklayan yan-zincir teorisini ileri süren Paul Ehrlich‘in çalışmaları oldukça önemliydi; Ehrlich, humoral bağışıklığın tanımlanmasına olan katkılarıyla 1908’de hücresel bağışıklığın bulucusu Elie Metchnikoff ile birlikte Nobel Ödülü aldı.

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 11.04.2009 tarihinde Hale tarafından, Fizik - Kimya - Biyoloji Konu Anlatımları bölümünde paylaşılmıştır ve 1990 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 3 adet mesaj daha bulunmaktadır.

Bağışıklık Sistemi - İmmünoloji | İmmünoloji\'nin Tarihçesi - Bağışıklık Sistemi Organları - Bağışıklık Sisteminin İşleyişi - Bağışıklıkta Tabakalanmış Savunma - Yüzey Engelleri orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...