Bilgi Bankamız 62 Kategoride, 9052 Makale ve Konu Anlatımı içermektedir. Son Güncelleme: 27.01.2020 06:06

ArÅŸiv Nedir? | Türkiye’deki Önemli ArÅŸivler – Osmanlı Devletinde ArÅŸivcilik – Osmanlı ArÅŸivi Ve Bugünkü Durumu


İçerik Hakkında Bilgi

  • Bu içerik 20.08.2008 tarihinde Hale tarafından, Büyük Türk Tarihi | Türk Kültürü - Gelenekler ve El Sanatlarımız bölümünde paylaşılmıştır ve 1183 kez okunmuştur.
    Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

İçerik ve Kategori Araçları


ArÅŸiv Nedir?

Arşiv, bütün dünyada:


Kurumların gerçek ve tüzel kişilerin faaliyetleri sonucunda meydana gelen, idari, hukuksal, tanıklık, kurumsal değeri olan ya da tekrar kullanılmak üzere üretilen her türlü görsel, yazılı ve data bilgilerinin muhafaza edildiği yer olarak tanımlanır.

ArÅŸivler:

Genel olarak klasik arşivler ve modern arşivler olarak ikiye ayrılır. Klasik arşivler Osmanlı Arşivi gibi eski yazıyla yazılmış belgelerle ilgili arşivlerdir. Modern arşivler iş dünyası, hastaneler, televizyonlar vs. gibi kurumların ürettikleri her türlü belge ve bilginin tutulduğu yerlerdir.


Tanıtım

Arşiv kelimesinin kökü, eski Yunanca arkheion kelimesinin Latinceye geçmiş hali olan archivumdur. Mana itibariyle arşiv; resmi dairelerin, çeşitli müesseselerin veya kişilerin işlerini yürütürken, muamelesi tamamlanmış ve muhafazası icab eden vesikaların düzenli bir şekilde, belirli kaidelere göre bir araya getirilerek saklandığı yerdir. Arşivler, vesikaların çıktığı yerler olan devletin, şehrin veya müessesenin, ailenin hizmetinde oluşuna göre devlet arşivi, şehir arşivi, özel arşiv, aile arşivi gibi isimler alırlar.

Arşiv malzemesinin çekirdeğini, devlet dairelerinde, büyük müesseselerde günlük muameleler esnasında çıkan yazışmalar ve dosyalar meydana getirir. Fakat bütün bu kağıtlar arşiv malzemesi değildir. Toplanan malzeme arşivlerde mütehassısları tarafından seçilip belirli kaidelere göre tasnif edilerek saklanır. Bu sınıflandırmanın sonradan istifade sırasında kolaylık sağlayacak şekilde olmasına dikkat edilir. Arşivleri teşkil eden malzeme, kesinliği olan dokümanlar olduğu için, geçmiş faaliyetlerin yaşayan ve gerçek delilleridir.

Arşivin dokümanları çoğunlukla kil tabletler, tunç tabletler, papirüsler, parşömenler, elyazı ile, daktilo ile yazılmış veya matbaada basılmış kağıt belgelerdir. Bunlardan başka mikrofilmler, fotoğraflar, ses bantları, video kasetleri gibi önemi haiz dokümanlar da arşiv belgesi olabilir.

Bir ÅŸeyin arÅŸiv malzemesi olabilmesi için üzerinden en az 30 yıl geçmesi kaidesi kabul edilmiÅŸtir. Türkiye’de arÅŸiv terimi, tarifteki manayı aÅŸan bir biçimde kullanılmakta ve her türlü dokümantasyonu içine alan bir anlam da taşımaktadır.

Tarihçe

ArÅŸivin tarihi çok eski milletlere kadar dayanır. Eski Mısır ve Roma’da birçok devlet, tapınak ve aile arÅŸivlerine sahipti. Mezopotamya’nın Nippur ÅŸehrinde, M.Ö. 2000 yılından baÅŸlayarak tablet halinde belgelerin saklandığı bir devlet arÅŸivi bulunmuÅŸtur. HattuÅŸaÅŸ (BoÄŸazköy)’ta yapılan kazılar sonucunda da, M.Ö. 1800-1200 yılları arasında Hititlere ait muharebe, antlaÅŸma, kanun, kral yıllıkları ve daha birçok belgelerin saklandığı büyük bir devlet arÅŸivi ortaya çıkarılmıştır. Bu arÅŸiv muhtevasının önemli bir kısmı Ä°stanbul, bir kısmı da Ankara arkeoloji müzelerindedir.


Avrupa devletlerinden Fransa, 1790 yılında ilk Fransız Milli ArÅŸivini kurdu. Ä°ngiltere’de devlet adamları mevkilerinden ayrılırken kendi zamanlarına ait resmi evrakı beraberlerinde götürmeleri adettendi. Resmi evrakın dağınıklığını önlemek için Ä°ngiltere’de 1838’de Public Record Office kuruldu. Alman devlet arÅŸivi ise 1867’de kurulmuÅŸtur.

Türk-Ä°slam devletlerinde öteden beri yazılı ve yazısız kağıda hürmet fevkalade idi. Bilhassa kul hakkı geçmesi tehlikesi sebebiyle devlet evrakının muhafazasına daha çok ehemmiyet verilirdi. En büyük Türk-Ä°slam devletlerinden biri olan Osmanlılar da aynı ananenin devamı olarak devlet evrakını en müstesna yerlerde muhafaza etmiÅŸlerdir. OrtadoÄŸu ve Balkanlarda asırlarca hüküm süren Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu’nda devletin ilk devirlerinden baÅŸlayarak, resmi evraklar, ehemmiyet derecesine bakılmaksızın kese, torba ve sandıklarda belli usul ve düzenlere göre büyük bir titizlikle saklanmıştır.

Türkiye’deki Önemli ArÅŸivler

Başbakanlık Osmanlı Arşivi

Bugün Türkiye’de en zengin arÅŸiv, Ä°stanbul-CaÄŸaloÄŸlu’ndaki BaÅŸbakanlık Osmanlı ArÅŸividir.

Başbakanlık Osmanlı Arşivindeki arşiv malzemesi Osmanlı İmparatorluğunun merkez teşkilatı, kuruluşları olan Divan-ı hümayun, bab-ı asafi ve bab-ı defteri ve bu ana kuruluşlara bağlı olan kalem ve dairelere ait olan defterler ile evrakı içine almaktadır. Topkapı Sarayı Arşivinin devamı niteliğinde bulunan İkinci Abdülhamid Hanın Yıldız Sarayı Arşivi de, Osmanlı Arşivinin bir bölümünü meydana getirmektedir. Ayrıca Sultan Abdülaziz Han ve Beşinci Murad Han devirlerine ait malzeme de bulunmaktadır. İmparatorluğun sona ermesi üzerine resmi dairelerin ve kaldırılan dairelerin evrağı da buraya intikal etmiştir.

Åžu anda 100 milyonun üzerinde tarihi vesika bulunduran BaÅŸbakanlık Osmanlı ArÅŸivi yalnız Türkiye’nin deÄŸil, Osmanlı Ä°mparatorluÄŸunun sona ermesinden sonra kurulan 20’den fazla devletin de ana arÅŸivi durumundadır. Yani Anadolu, Asya, Avrupa, Afrika ve ayrıca Amerika’da kurulan devletlerle bulunan resmi iliÅŸkilerden dolayı tüm dünyayı ilgilendiren bir belge koleksiyonu bu arÅŸivde yer almaktadır. Bugün kendi web sayfası da dahil olmak üzere kendi binalarında araÅŸtırmacılara bu belgeleri sunmaktadır.

Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi

Tanzimattan önce padiÅŸahlarla ilgili evrak ve defterlerin, azil ve idam edilen veya mallarına el konulan devlet adamlarının evlerinde bulunan bu gibi belgelerin sarayda saklanması usuldendi. Bu arÅŸivde, en eskisi Orhan Gazi zamanına kadar giden 10.726 defter ve 12.724 vesika vardır. ArÅŸivin A’dan H’ye kadar harflerle baÅŸlayan maddeleri ihtiva eden iki fasikül Topkapı Sarayı Müzesi ArÅŸiv Kılavuzu (1938 – 1940) adıyla kaydedilmiÅŸtir.

Tapu Kadostro Genel Müdürlüğü Arşivi

Ankara’da bulunan bu arÅŸivde 16. yüzyılın son tapu tahrir defterleri ile 1848’den sonraki tapu kayıtları muhafaza edilmektedir.

Åžer’iyye Sicilleri ArÅŸivi

Åžer’i mahkemelerin verdiÄŸi dava ve karar defterleriyle, merkezden verilen emirlere ait vesikaları muhafaza etmektedir. 1941’de Adalet Bakanlığı tarafından Milli EÄŸitim Bakanlığına devredilmiÅŸtir. Ankara’daki Milli Kütüphanede muhafaza edilmektedir. Bunların Åžer’iyye Sicilleri adıyla katalogları yayınlanmıştır. Ankara’daki ÅŸer’iyye sicillerinden baÅŸka Ä°stanbul Müftülüğü Åžer’iyye Sicilleri ArÅŸivinde de bir kısım ÅŸer’iyye sicilleri muhafaza edilmektedir.

Vakıflar Arşivi

Vakıflar Genel Müdürlüğüne bağlı olarak faaliyet gösteren Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivinde ve Vakıflar Bölge Müdürlükleri bünyesindeki arşivlerde vakıf kayıtları ile ilgili belgeler muhafaza edilmektedir.

TBMM ArÅŸivi

1920 yılından beri çıkan yasalar, tutanaklar vs. saklanmaktadır.

Ayrıca devlet daireleri, belediyeler, okullar, özel kuruluşlar ve ailelerin arşivleri de vardır.

(Visited 27 times, 1 visits today)


Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 20.08.2008 tarihinde Hale tarafından, Büyük Türk Tarihi | Türk Kültürü - Gelenekler ve El Sanatlarımız bölümünde paylaşılmıştır ve 1183 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 1 adet mesaj daha bulunmaktadır.

Arşiv Nedir? | Türkiye\'deki Önemli Arşivler - Osmanlı Devletinde Arşivcilik - Osmanlı Arşivi Ve Bugünkü Durumu orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...

Önceki MakaleMatematik Yazım Kılavuzu | Internette Matematiksel Ä°fadeleri Yazma - HaberleÅŸme Yazım Kuralları Sonraki MakaleDonanma-yı Hümâyûn, Osmanlı Deniz Kuvvetleri.

Bu Makaleyle İlgili Fikirlerinizi ve Görüşlerinizi Diğer Ziyaretçilerle Paylaşabilirsiniz