Antik Yunanistan’da Ekonomi | Tarım – El Sanatları – Çömlekçilik – Metal İşçiliÄŸi – Ticaret – Vergi Toplama Ä°ÅŸlemleri – Antik Yunanistan’da Para..

Antik Yunanistan’da Ekonomi

Antik Yunanistan’da ekonominin en önemli özelliÄŸi Yunanistan’ın yetersiz topraklarında tarımın öne çıkan önemidir. Daha sonra, M.Ö. 6. yüzyılda sanatçılık ve deniz ticareti baÅŸta olmak üzere alım-satım iÅŸleri geliÅŸmeye baÅŸladı. Klasik ÇaÄŸ’da önemi artarak tarımı da geri de bıraktı.

Atina’da basılmış bir madenî para, üzerinde baykuÅŸ simgesi

Antik Yunanlardaki ekonomi olgusunun bugünkü ile karşılaÅŸtırılması yanlış bir düşüncedir. Yunanca οἰκονομία sözcüğü ya da kısaca ikos ev ya da ocak anlamına gelirdi. Bununla birlikte Ksenofon’un Ekonomi (Oeconomicus) adlı eserinde belirttiÄŸine göre Antik Yunan’da ekonomi terimi tarım ve evin geçimi ile ilgiliydi. Yunanlar, ekkonomi sözcüğünü üretim ve alım-satım iÅŸlemleri ile ilgili özel bir terim kullanmıyorlardı ve bunu karşılayacak herhangi bir sözcükleri yoktu. Ancak ekonomist Murray Rothbard’un söylediklerine göre Antik Yunan filozofları bugün ekonomi olarak nitelendirilebilecek soru ve sorunlarla sık sık karşı karşıya geliyorlardı.

Tarım

Tarım, Antik Yunanistan’da ekonominin temelini oluÅŸturmaktaydı. Çok eski zamanlardan beri, Yunan tarımı üç öge üzerine yoÄŸunlaÅŸmış bir biçimde yapılmaktaydı. En çok tahıl, zeytin ve üzümün yetiÅŸtirildiÄŸi Yunan tarımında doÄŸal ÅŸartlar tarıma pek elveriÅŸli deÄŸildi ve bunun sonucunda ürünler zamanla talepleri karşılayamamaya baÅŸladı. Yunanların stenohôría adını verdikleri, toprağın cimriliÄŸi ve elveriÅŸizliÄŸi Yunanları, Yunanistan dışında koloni devletleri kurmaya yöneltti. BaÅŸta Anadolu olmak üzere pek çok ÅŸehir devleti kurarak buÄŸday üretimini arttırmaya yöneldiler. Zeytin aÄŸacı ve asma yetiÅŸtiriciliÄŸini otlar, sebzeler ve yaÄŸ elde edilebilecek diÄŸer ürünlerle tamamlanıyorlardı. Hayvan yetiÅŸtiriciliÄŸi elveriÅŸli otlakların azlığı nedeniyle çok az geliÅŸmiÅŸti. Az oranda beslenen hayvanlar içinde en yaygın olanları koyun ve keçilerdi. Ormanlardan elde edilen tahtalar önce günlük yaÅŸam gereksinimlerinde daha sonra triremeler yapmak için kullanılırdı. Bal elde edebilmek için arcılık da yapılan bir iÅŸti. Bal bu dönemde Yunanlar tarafından bilinen tek tatlandırıcıydı.

Antik Yunanistan’da tarımın en önemli öğelerinden zeytin.

Bu kadar yoÄŸun bir emek gerektiriyor olmasından, tarım Antik Yunanistan’da nüfusun neredeyse %80’ine iÅŸ saÄŸlıyordu. Tarım iÅŸleri mevsimlere göre yapılırdı ve işçiler bunlara göre çalıştırılırdı. Zeytin toplama ve asmaları budama iÅŸlemleri güzün baÅŸlangıcında, tahılların hasadı yazın, aÄŸaç kesimi ve tohum ekim iÅŸlemleri ile üzümleri toplama ise güzün yapılırdı.

Antik dönemlerde, toprakların büyük bölümü soylular tarafından elde tutulurdu. M.Ö. 7. yüzyıl boyunca nüfusun aşırı artışı ve buna baÄŸlı olarak az iÅŸin bulunması nedeniyle köylüler ve soylular arasında baÅŸ kaldırmalara varan problemler yaÅŸanıyordu. Bu sorun Atina’da hukukçu Solon’un çıkardığı yasalarla çözüldü. Bu yasalar para karşılığı köleliÄŸi yasaklayan ve köylü kesimi koruyordu. GeniÅŸ topraklara sahip olan Yunan soylularının mülkleri Roma dönemindekiler ile karşılaÅŸtırıldığında yine de oldukça küçük kalmaktadır.

El sanatları

Antik Yunanistan’da el sanatları genellikle evde kullanılan eÅŸyaların yapımı çevresinde geliÅŸmiÅŸti. Ancak bu durum Ä°.Ö. 8. ve 4. yüzyıllar arasında Yunanistan ekonomisinde ticari dışa açılımların gerçekleÅŸmeye baÅŸlaması ile yavaÅŸ yavaÅŸ deÄŸiÅŸim göstermeye baÅŸladı. Batı Avrupa’da çok önemli bir yere sahip olan dokumacılık ve piÅŸirilmiÅŸ toprak eÅŸyaların yapımı M.Ö. 6. yüzyıla kadar yalnızca kadınlar tarafından yapılıyordu. Ekonominin hızlı büyümesi karşısında köleler de üretimin gerçekleÅŸtirildiÄŸi bu iÅŸyerlerinde yaygın bir biçimde kullanılmaya baÅŸlandı. Bu dükkânlarda yalnızca renkli mendiller üretilirdi. Metal işçiliÄŸi, ahÅŸap işçiliÄŸi, çömlekçilik ve dericilik özel iÅŸlerdi ancak pek çok Yunan tarafından hor görülür ve yapmaktan kaçınılırdı.

Dükkân ve iÅŸyerleri genelde bir aile tarafından iÅŸletilirdi. Bazı durumlarda, Yunanlar kölelerin iÅŸgücüne baÅŸvurma yoluna giderlerdi. Askerler için zırh üreten bir atölyede neredeyse 120 köle çalıştırıldığı belirtilmektedir. Demostenes’in kılıç üreten babasının dükkânındaysa 32 köle vardı. Perikles’in Ä°.Ç. 429 yılındaki ölümünden sonra Yunan dünyasında yeni bir toplumsal sınıf ortaya çıktı. Varlıklı dükkân ya da atölye sahiplerinin oluÅŸturduÄŸu bu sınıf yeni hakları da elde etti. Daha sonra bu sınıf içinde tabakçılar ve lir üreticileri de çıktı.

Özgür işçilere çalışmaları karşılık paraları, bu atölyeler düzenli ve sürekli bir iÅŸ garanti edemedikleri için önceden belirlenerek verilirdi. Atina’da ÅŸehrin yararına olan iÅŸlerde çalışan işçilere bir günlük çalışma karşılığı bir drahmi verilirdi. Paralar ödenirken kiÅŸinin hangi iÅŸi yapmış olduÄŸuna bakılmazdı. Çalışma saatleri genelde güneÅŸin doÄŸuÅŸuyla baÅŸlar, öğleden sonra biterdi.

Çömlekçilik

Bir çömlekçinin iÅŸi en uygun toprağı seçerek ürüne en iyi biçimi vermek ardından kurutup fırınlayark cilalama iÅŸlemini gerçekleÅŸtirmekti. Çömleklerin üretim büyük ölçüde gaz lambası, tabak, testi ve büyük kaplar gibi ev eÅŸyalarına yönelikti. Bunun yanında ticareti yapılacak malların saklanması için gereken kaplar, dinsel nesneler ve bazende sanatsal içerikli çömlekler yapılırdı. Çömlekçilikte kullanılan yöntem ve teknik Tunç Çağı’ndan beri bilinmekteydi. Çömlek yapımında kullanılan dönen mekanizma da antik Yunanlardan çok önce ortaya çıkmış, çok eski bir buluÅŸtur. Yunanlar bilinen çömlekçilik kural ve tekniÄŸine herhangi yapıcı ve ileri bir katkıda bulunmamışlardır.

Yün ile uÄŸraÅŸan bÅŸr kadın. M.Ö. 480’lerden. Atina Ulusal Arkeoloji Müzesi.

Antik Yunan kültüründe sanatsal biçimde tasarlanan vazo ve çömleklerde büyük ölçüde yabancı kültürlerin etkileri görülmüştür. Örneğin Korint şehrinin ünlü siyah-figürlü çömlekleri büyük olsalıkla Suriyelilerin metal işçiliğinde görülen yöntemden etkilenerek ortaya çıkmıştı.
Yunanistan’ın hemen her yerinde çömlekçilik en çok köleler tarafından yapılan bir iÅŸti. Atina’da çömlekçilerin pek çoÄŸu Agora’ya yakın yerlerde toplanırdı. Çömlekçilik genelde küçük dükkân ve atölyelerde yapılırdı. Bu mekânalrda bir usta, maaÅŸlı işçiler ve köleler birlikte çalışırdı.

Metal işçiliği

Metal yapıda olan madenler bugün de olduÄŸu gibi Yunanistan’da bulunabilmekteydi. Bunlardan en bilineni Lavrio kentinde bulunan gümüş madenleridir. Bu madenler, M.Ö. 5. yüzyılda Atinalıların bu madenleri bulması, iÅŸlemesi ve ince işçilikle biçim vermesi ile birlikte Atina’nın hızla geliÅŸmesine ve kalkınmasına yardımcı olmuÅŸtur. Bu madenlerde çalışanlar büyük ölçüde kölelerden seçilmiÅŸtir. Bu köle işçilerin pek çoÄŸu Trakya ve Paflagonya gibi Karadeniz Bölgesi’nden getirilmiÅŸtir.

Önemli Yunan maden kentleri:

• Altın: Sifnos, Taşöz
• Gümüş: Kıbrıs, Sifnos
• Demir: Eğriboz, Rodos, Kıbrıs
• Bakır: Herke, Eğriboz

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 13.08.2010 tarihinde Hale tarafından, Medeniyetler ve Ãœlkeler Tarihi Ansiklopedisi bölümünde paylaşılmıştır ve 1401 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 2 adet mesaj daha bulunmaktadır.

Antik Yunanistan\'da Ekonomi | Tarım - El Sanatları – Çömlekçilik - Metal İşçiliği – Ticaret - Vergi Toplama İşlemleri - Antik Yunanistan\'da Para orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...