Bilgi Bankamız 62 Kategoride, 9052 Makale ve Konu Anlatımı içermektedir. Son Güncelleme: 27.01.2020 06:06

Anadolu’nun Biyolojik ÇeÅŸitliliÄŸi | Anadolu’da DoÄŸal Hayat – Bitkiler Cenneti Türkiye – Türkiye Bitki Örtüsü Haritası – Türkiye’deki Milli Parklar ..


İçerik Hakkında Bilgi

  • Bu içerik 09.02.2009 tarihinde Hale tarafından, Dünya CoÄŸrafyası | Ä°catlar ve KeÅŸifler bölümünde paylaşılmıştır ve 1775 kez okunmuştur.
    Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

İçerik ve Kategori Araçları


Anadolu’nun Biyolojik ÇeÅŸitliliÄŸi

Avrupa ile Asya arasında, üç tarafı, nitelikleri birbirinden oldukça farklı olan denizlerle çevrili, üç kıta arasında köprü görevi yapan, 779.000 km2 ‘lif bu yarımada, tomografik özellikleri nedeniyle, kısa mesafelerde deÄŸiÅŸik iklim kuÅŸaklarını bünyesinde bulundurmaktadır.


Anadolu’nun tomografik yapısı çok farklı olduÄŸu ve özellikle çok kısa mesafelerde ekolojik faktörleri çok büyük ölçülerde deÄŸiÅŸtiÄŸi için, bulundurduÄŸu canlılar, evrimsel olarak zengin bir ÅŸekilde çeÅŸitlenmeye uÄŸramış tür ve alt türler cennetini meydana getirmiÅŸtir.

Anadolu Jeolojik dönemlerde (yaklaşık 300 milyon yıl önce) tropikal iklim özelliği göstermiş, daha sonra subtropikal iklim özelliği göstermiş (yaklaşık 70 milyon yıl önce) olup, bunun devamında da şimdiki iklim özellikleri oluşmaya başlamıştır (yaklaşık 30 milyon yıl önce).
Bugün kuzeyde; yağışlı, nemli ve ılıman iklim, doğuda kışları soğuk ve kurak bir çeşit Sibirya tipi iklim, güneydoğu kesiminde sıcak ve kurak bir çeşit çöl iklimi, iç kısımda yazları yağışsız, kurak ve sıcak, kışları ise karlı ve soğuk bir iklim; batıda ve güneybatıda yazları sıcak ve kurak, kışları yağmurlu Akdeniz iklimi hâkimdir.

Tüm bu bölgelerin kapsadığı alanların içerisinde, deniz düzeyinden yükseklik ve alçaklığa bağlı olarak iklim farklılıkları görülmektedir. Ör; Doğuda Iğdır ovası bir çeşit Akdeniz iklimi özelliği gösterirken, hemen yanı başında bulunan ünlü Ağrı dağı ve platosu bir çeşit Sibirya iklimine sahiptir.


Anadolu, birçok canlının geçmiÅŸte ve bugün yayılışını önleyen, zoocoÄŸrafik açıdan büyük önemi olan, daÄŸ silsilelerinden oluÅŸmuÅŸ birçok bari yere sahiptir. Bu bari yerler sadece Türkiye’deki canlıların çeÅŸitlenmesini saÄŸlamamış, kıtalar arasında da biyolojik bileÅŸim bakımından önemli farkların ortaya çıkmasına neden olmuÅŸtur. Anadolu’nun flora ve fauna bakımından tür zenginliÄŸi de bu nedene dayanmaktadır. Birçok canlı grubunun evrimsel olarak farklılaÅŸması bu bari yerlerin etkisiyle gerçekleÅŸmiÅŸtir. Özellikle buzul dönemlerinde ve buzul sonrası dönemlerde, bu bari yerler, geçiÅŸleri büyük ölçüde önlediÄŸi için, populasyon farklılaÅŸmalarına ya da yayılışların sınırlanmasına neden olmuÅŸtur.

Türkiye diğer biyolojik çeşitliliklerinin yanı sıra omurgasızslar bakımından da bir cennettir. Sadece tür sayısı bakımından değil, varyasyonlarının çeşitliliği bakımından da dikkati çekecek bir yapıya sahiptir. Anadolu hem yatay hem dikey tarandığında, akıl almaz derecede bir biyolojik zenginlikle karşılaşılır. Bunların önemli bir kısmını endemik türler oluşturmaktadır.
Anadolu bir çok yerde koni şeklinde yükselmiş dağlara, ya da platolara sahip olduğu için, yüksek enerjili ışınlardan dolayı, mutasyon oranında ve dolaylı olacakta çeşitlenmede olağan üstü artmalar meydana gelmiştir.

Türkiye Bitki Örtüsü Haritası

Anadolu’da DoÄŸal Hayat

Anadolu zengin bir müzedir. Avrupa kıtasının tümünde bitki türlerinin sayısı yaklaşık 12.000 kadar olmasına karşın, bu gün Türkiye’de saptanmış bitki türü sayısı hemen hemen bu sayıya yaklaÅŸmıştır; gelecekteki çalışmalarla bu sayının daha da artacağı konusunda kesin kanıtlar vardır. Hayvan türlerinin sayısının ise, Avrupa kıtasında yaÅŸayanların hemen hemen 1.5 katı kadar, yani 80.000’in üzerinde olduÄŸu varsayılmaktadır.

Kıtalar arasında güney-kuzey ve kuzey-güney, bazen doÄŸu-batı ve batı-doÄŸu yönünde göç eden kuÅŸların, kullandıkları köprülerden en önemlilerinden biri Anadolu’dur. Bunun bilincinde olan Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti, bu göçmen kuÅŸların varlıklarını sürdürebilmesi için, özellikle sulak alanların korunması amacıyla yoÄŸun çalışmalar yapmaya baÅŸlamıştır.


Anadolu topraklarının özenle korunma zorunluluÄŸu sadece hayvan türlerinin çeÅŸitliliÄŸi deÄŸil, birçok bitki türlerine de anavatan görevi yapmasıdır. Bunların bir çoÄŸu ıslah edilerek insanlığın hizmetine sunulmuÅŸtur. ÖrneÄŸin; kiraz, kayısı, buÄŸday, nohut, mercimek, incir, lale, kardelen, çiÄŸdem. Hatta tarla bitkilerinin %30’u da Anadolu’dan köken almıştır.

Türkiye’nin üç tarafı denizlerle çevrilidir. Kuzeyde, yakın zamana kadar su ürünleri bakımından yüksek verime sahip Karadeniz, ne yazık ki kısmen çevre ülkelerinin; özellikle Orta Avrupa kökenli atıkları boÅŸaltan Tuna nehri dolayısıyla hızla ölmektedir. DoÄŸrudan ya da dolaylı olarak bu güzel iç denizi kirleten ülkelerin kısa zamanda gerekli önlemi almak için giriÅŸimlere baÅŸlaması tarihsel bir görevdir.

Karadeniz’i Akdeniz’e baÄŸlayan, birçok sucul canlıya geçiÅŸ ya da yumurta bırakmak için köprü ve yuva görevi yapan Marmara Denizi de, çevredeki sanayileÅŸmeden ve kentleÅŸmeden dolayı canlılığını hızla yitirmektedir. Son zamanlarda alınan bir çok önleminde yeterli olduÄŸu söylenemez. Ege Denizi kısmen kirlenmesine karşı, bazı bölgeleri hariç hala temiz olma özelliÄŸini sürdürmektedir.

Doğu Akdeniz, her şeye karşın temiz deniz olma özelliğini ve sayıca zengin olmasa dahi, tür çeşitliliğini korumaktadır. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti de insanlığın ortak malı olarak nitelediği bu doğa harikası su habitatını korumak için gerekli önlemleri almış ve güney kıyılarında yaygın endüstrileşmeyi önlemiştir.

Bitkiler Cenneti Türkiye

Türkiye familya, cins ve tür sayısı bakımından zengin bir bitki örtüsüne sahiptir. Avrupa’nın birçok ülkesi yanında, komÅŸusu olan ülkeler arasında da bitki taksonu sayısı açısından en zengin ülkedir. Türkiye’nin floristik zenginliÄŸi Avrupa florası ile karşılaÅŸtırıldığında açıkça ortaya çıkar:

Avrupa; 203 familya, 1541 cins, 12.000 tür

Türkiye; 163 familya, 1225 cins, 9.000 tür

Odunsu bitkiler açısından Türkiye çok çeÅŸitli bir yapıya sahiptir. Ilıman bölgelerde yetiÅŸen ve yaygın olarak pek çok aÄŸaç ve çalı türü Türkiye’de de yetiÅŸir ve bunlar tek düze ya da karışık ormanlar oluÅŸtururlar. Bu ormanlarda yaÅŸayan hayvan grupları da ormanın niteliklerine göre farklılıklar gösterir. Orman aÄŸaçları açısından ilginç bir cins olan meÅŸenin 18 türü doÄŸal olarak yetiÅŸmektedir.

DiÄŸer taraftan Türkiye, odunsu Rosaceae taksonları açısından da çok dikkat çekici bir ülkedir. DiÄŸer Orta DoÄŸu ülkelerine göre meyve aÄŸaçlarının, sayıca ve türce bolluÄŸu bu meyvelerin tarımının Türkiye’den köken aldığı fikrini güçlendirmektedir.

Türkiye endemik bitkiler açısında da Dünyanın dikkat çeken ülkelerinden birisidir. 9.000 çiçekli bitki türünden yaklaşık 3.000 tanesi endemik olup bu sayı bütün Avrupa ülkelerinin endemik türlerinin (2.500) sayısından daha fazladır. Endemikler yanında relikte bitkiler ve enklavlar açısından da Türkiye ilginç özelliklere sahiptir.

Türkiye zengin yüksek dağ florası ile bir yandan Orta ve Güney Avrupa diğer yandan da İran-Turanien floristik bölgesiyle ilişkilidir.

Türkiye fitocoğrafik bakımından, holoarktik bölge içine girmekte ise de bu bölgenin 3 farklı floristik elemanını (İran-Turanien, Mediterranean ve Euro-Siberian) barındırmaktadır. Bu nedenle, Türkiye bitki çeşitlenmesi bakımından da bir ülke olmaktan çok bir kıta özelliği göstermektedir.

Türkiye’de en yaygın vejetasyon tipleri maki, iÄŸne yapraklı ya da yaprağını döken aÄŸaçlardan oluÅŸan orman vejetasyonu ile step vejetasyonudur. Bunların yanında bazı ekolojik farklılıklar nedeniyle daha az yaygın formasyonlarda görülür.

Maki vejetasyonu Akdeniz, Ege ve Marmara denizleri çevrelerinde ortalama 0-1000 metreler arasında yaygındır. Karadeniz bölgesinde ise enklavlar halinde, yer yer ve kesintili olarak görülür. Bu vejetasyona ait bitkiler deniz ile ilişikli bazı büyük nehirlerin yer aldığı vadiler yolu ile Ülkenin iç kesimlerine kadar sokulur.

Yaprağını döken orman aÄŸaçları arasında en yaygın olanlar fanus oriyantalis (Kuzey ve Batı Anadolu’da) ile Quercus spp. (Bütün Türkiye’de) dir. Bunlar çoÄŸunlukla tek düze ancak bazı yerlerde karışık ormanlar oluÅŸtururlar.

Orman aÄŸaçları arasında en ilginç aÄŸaç türü 3. zaman (Tersiyer) relikte olan sığla (Liquidambar orientalis)’dir. Bu aÄŸaç türü Türkiye’nin Güney Batısındaki nemli vadiler ile taban suyu yüksek alanlara toplanmıştır. Åžimdiye kadar sadece Girit adasında yetiÅŸtiÄŸi zannedilen Hurma’nın Türkiye’nin güneybatısındaki Datça yarımasında bulunan bazı koylarda da yetiÅŸtiÄŸi farkedilmiÅŸtir.

Türkiye yüzölçümünün %26’sı (20 milyon hektar) ormanlarla kaplıdır. Bu alanların yaklaşık 9 milyon hektarı oldukça iyi, geri kalan 11 milyon hektarı ise bozuk ormanlardır. Avrupa ülkelerinde doÄŸal orman alanları çok az olmasına raÄŸmen (%5) Türkiye’deki orman alanlarının büyük bir kısmını doÄŸal orman alanları oluÅŸturmaktadır. Türkiye’nin ormanlık alanları daha çok Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz ‘i çevreleyen daÄŸlara lokalize olmuÅŸtur.

Step vejetasyonu, İç ve Doğu Anadolu bölgelerinde yaygındır. Step formasyonu açısından ülkenin doğu ve batısında, bu formasyonu oluşturan tür kompozisyonu farklılıklar gösterir. Yüksek dağ kompozisyonunu oluşturan tür kompozisyonu da kuzey ve güney dağlarında farklıdır.

Yukarıda bahsedilen yaygın vejetasyon tipleri dışında, çok özel ekolojik şartlarda yetişebilen sucul ve halofitik bitkilerin oluşturduğu bitki komüniteleri de vardır.

(Visited 18 times, 1 visits today)


Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 09.02.2009 tarihinde Hale tarafından, Dünya CoÄŸrafyası | Ä°catlar ve KeÅŸifler bölümünde paylaşılmıştır ve 1775 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 1 adet mesaj daha bulunmaktadır.

Anadolu\'nun Biyolojik Çeşitliliği | Anadolu\'da Doğal Hayat - Bitkiler Cenneti Türkiye - Türkiye Bitki Örtüsü Haritası - Türkiye\'deki Milli Parklar - Tabiat Anıtları orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...

Önceki MakaleSuikastler Tarihi | Mahatma Gandhi - Mohandas Karamçand Gandi - (30 Ocak 1948) Sonraki Makale[Fizik] Elektromanyetik Spektrum - Elektromanyetik Tayf - EMS | Elektromanyetik Tayfın GeniÅŸliÄŸi - Tayf Kategorileri - Radyo Dalgaları - Mikrodalga - ..

Bu Makaleyle İlgili Fikirlerinizi ve Görüşlerinizi Diğer Ziyaretçilerle Paylaşabilirsiniz