Anadolu Beylikleri | Anadolu Erken Beylikler Dönemi – Türklerin 1071’deki Malazgirt Savaşı’ndan Sonra Anadolu’da Kurdukları Devletler
Hale - 20 Ekim 2018 Büyük Türk Tarihi ve Kültürü 0 0 Okunma : 1403
İçerik Hakkında Bilgi
- Bu içerik 28.02.2011 tarihinde Hale tarafından, Büyük Türk Tarihi | Türk Kültürü - Gelenekler ve El Sanatlarımız bölümünde paylaşılmıştır ve 2325 kez okunmuştur.
Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum
İçerik ve Kategori Araçları
- Kategoriye Abone Ol
- Makalenin Çıktısını Al
- Makaleye Yorum ekle
- Son Güncellenme Tarihi: 11 Ekim 2018, PerÅŸembe 08:35
Anadolu Beylikleri
Anadolu Erken Beylikler Dönemi
Anadolu Beylikleri, Türklerin 1071’deki Malazgirt Savaşı’ndan sonra Anadolu’da kurdukları devletlerdir.
Savaşın hemen ardından, özellikle DoÄŸu Anadolu ve GüneydoÄŸu Anadolu’da kurulan devletlere Birinci Dönem Anadolu Beylikleri, aynı dönemde; önce Anadolu’nun batı ucunda Ä°znik’i baÅŸkent edinen, sonradan da Haçlı Seferleri nedeniyle baÅŸkentini Konya’ya taşıyarak Orta Anadolu merkezli olarak devam eden Anadolu Selçuklu Devleti’nin zayıflaması ve yıkılmasından sonra kurulan devletler ise Ä°kinci Dönem Anadolu Beylikleri olarak ifade edebilir.
Anadolu Türk Beylikleri Haritası
Anadolu Selçukluları, Anadolu’daki Türkmen beylerini aÅŸiretleriyle birlikte Bizans ve Kilikya sınırlarına yerleÅŸtirmiÅŸlerdi. Böylece Anadolu Selçukluları hem devletin sınırlarını güvence altına alıyor, hem de Türkmen beylerini denetim altında tutuyorlardı. Ama 1243’teki KösedaÄŸ Savaşı’nda MoÄŸollara yenilen Anadolu Selçuklu Devleti’nin Türkmenler üzerindeki denetimi zayıfladı. Bu savaşın ardından, MoÄŸolların bir kolu olan Ä°lhanlılar Anadolu’da denetimi ele geçirdiler. Bu süreçte uç beylikleri, önce Ä°lhanlılara baÄŸlı, sonra bağımsız devletlere dönüştüler. Bu beyliklerden biri olan Osmanlı BeyliÄŸi, zamanla bütün öbür beyliklerin topraklarını ele geçirdi ve bir imparatorluÄŸa dönüştü.
Beyliklerin Yapısı ve Ordu Düzeni
Anadolu beyliklerinin kurucuları aşiretlerdi. Anadolu Selçukluları bu aşiretleri özellikle Bizans sınırına yerleştirmişler ve bu toprakları aşiret beylerine ikta (tımar) olarak vermişlerdi. İkta sisteminde, Türkmen beyleri kendilerine verilen toprağın karşılığında Anadolu Selçuklu sultanına savaş zamanlarında asker gönderiyordu. Toprağın mülkiyeti sultana aitti, beylerin ise bu toprağı işleme hakkına sahipti. Bu beyler sonradan bağımsızlıklarını ilan ettiklerinde Anadolu Selçuklu devlet yapısını kendilerine örnek aldılar.
Anadolu beyliklerinde devlet yönetimi hanedanın elindeydi. Bu hanedanın en yaşlı ya da etkili kişisine ulu bey denirdi. Ulu bey devlet merkezinde oturur, vilayetlerin yönetimini ise çocuklarına ya da kardeşlerine bırakırdı. Devlet işleri, bir kurul ya da kurum olan divanda görüşülür ve karara bağlanırdı. Vilayetlerin yönetiminden ise valiler sorumluydu; ayrıca hukuk işlerini kadılar ve askerlik ile güvenlik işlerini subaşılar yürütürdü. Devletin parası (sikke) ulu bey adına basılırdı.
Anadolu beyliklerinde ordu, Ulu beyin atlı ve yaya hassa birlikleri, ikta verilmiş beylerin yetiştirdiği askerler ve çeri denen aşiret atlılarından oluşurdu. Savaş sırasında ordu üç kola ayrılırdı. Merkez kuvvetlere ulu bey, sağ ve sol kollara da oğulları ya da kardeşleri komuta ederdi. Ok, yay, kılıç, kargı, hançer, balta, gürz ve mancınık orduda kullanılan başlıca silahlardı.
Ekonomik ve Toplumsal YaÅŸam
Bunlara ikta, vakıf ve mülk denirdi. Devlet bazı toprakların gelirini hizmetlerine karşılık belirli bir kişiye ya da bir vakfa bırakırdı. Köylüler bu toprakları işler, vergisini de toprağı işletme hakkına sahip olan kişiye ya da vakfa verirlerdi. Köylüler ekip biçmekle yükümlü olduğu toprakları bırakıp başka yere gidemezlerdi. Kent ve kasabalarda mülk sahibi olanlar köylülere oranla daha özgürdüler. Her zanaat dalı ayrı bir Ahi birliğine bağlanarak kendi içinde örgütlenmişti.
Ekonominin temeli tarıma dayalıydı. Toprak ve iklim koşullarına bağlı olarak tahıl, meyve ve pamuk gibi ürenler yetiştiriliyordu.
Hayvancılık da hayli yaygındı. Anadolu’da dokunan kilim ve halılar dış pazarda alıcı buluyordu. Kütahya, Amasya ve Bayburt çevresinden çıkarılan gümüşün büyük bölümü de dışarıya satılıyordu. Anadolu beyliklerinde ticarete de geliÅŸmiÅŸti. Karadeniz kıyısındaki Sinop, Trabzon ve Samsun, Ege’deki Foça, Ä°zmir, Selçuk ve Balat ile Akdeniz’deki Antalya ve Yumurtalık, iç ve dış ticaretin en önemli liman kentleriydi. Kayseri ve Konya, kervan yollarının kavÅŸak noktasında bulunan Sivas önemli ticaret merkezleriydi.
Bilim ve Sanat
Anadolu beylikleri döneminde özellikle Konya, Kayseri ve Kastamonu birer bilim ve sanat merkeziydi. Bilimler arasında en çok tıp geliÅŸmiÅŸti. Hacı PaÅŸa bu dönemin en ünlü tıp bilginlerinden biriydi. BaÅŸta Yunus Emre olmak üzere GülÅŸehirli Åžeyh Ahmed, Âşık PaÅŸa, oÄŸlu Ulu Arif Çelebi, Bahaeddin Sultan Veled, Ahmed Eflaki, bu dönmede yetiÅŸmiÅŸ baÅŸlıca ÅŸair ve yazarlardı. Bunlar arasında Yunus Emre Anadolu’da Türkçe ÅŸiirin öncüsüdür. Osmanlılar zamanında doruÄŸuna ulaÅŸan büyük mekânlı yapıların ilk örnekleri de bu dönemde ortaya çıktı. KaramanoÄŸullarının yaptırdığı Karaman’daki Hatuniye Medresesi ile NiÄŸde’deki Ak Medrese önemli yapılardır.
GermiyanoÄŸulları da Afyonkarahisar’da Kubbeli Cami ve Kütahya’daki Vacidiye (Demirkapı) Medresesi’ni yaptırdılar. BeyÅŸehir’deki EÅŸrefoÄŸlu Süleyman Bey Camisi ve Medresesi EÅŸrefoÄŸullarından kalmıştır. EÄŸirdir’deki Dündar Bey Medresesi, HamidoÄŸullarından kalan en önemli yapılardan biridir. Safranbolu’daki Gazi Süleyman PaÅŸa Camisi CandaroÄŸulları mimarisinin önemli örneÄŸini oluÅŸturur. Birgi’deki AydınoÄŸlu Mehmed Bey Camisi ve Medresesi ile Selçuk’ta salt mermerden yapılmış Ä°sa Bey Camisi ve Ä°mareti AydınoÄŸulları beylerince yaptırılmıştır. Manisa’daki Ulucami SaruhanoÄŸullarından ve Kayseri’deki Hatuniye Medresesi DulkadıroÄŸullarından günümüze ulaÅŸmış en önemli mimarlık örnekleridir.
Türk veya Müslüman Olmayan Anadolu’daki Diğer Devletler
Anadolu’da üç tane önemli Türk veya Müslüman olmayan devletlerde vardı.
Bakınız, Anadolu’da Erken Türk Beylikleri Dönemi Mimarisi
Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum
Bu içerik 28.02.2011 tarihinde Hale tarafından, Büyük Türk Tarihi | Türk Kültürü - Gelenekler ve El Sanatlarımız bölümünde paylaşılmıştır ve 2325 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 2 adet mesaj daha bulunmaktadır.
Anadolu Beylikleri | Anadolu Erken Beylikler Dönemi - Türklerin 1071’deki Malazgirt Savaşı’ndan Sonra Anadolu’da Kurdukları Devletler orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...