[7. Sınıf Fen Bilgisi] Maddenin Yapısı ve Atom – Periyodik Cetvel ve Açıklaması

Maddenin Yapısı ve Atom – Periyodik Cetvel ve Açıklaması Maddenin Yapısı ve Atom – Periyodik Cetvel ve Açıklaması Maddenin Yapısı ve Atom – Periyodik Cetvel ve Açıklaması Maddenin Yapısı ve Atom – Periyodik Cetvel ve Açıklaması Maddenin Yapısı ve Atom – Periyodik Cetvel ve Açıklaması Maddenin Yapısı ve Atom – Periyodik Cetvel ve Açıklaması
Maddenin Yapısı ve Atom – Periyodik Cetvel ve Açıklaması
Madde, atom adı verilen taneciklerden oluşur.Atom maddenin yapı taşıdır.
Atomun yapısında proton, nötron ve elektron bulunur.
Proton ve nötron atomun çekirdeğinde yer alır. Elektron ise çekirdek etrafında dolanır.

Atomu oluşturan tanecikler belli başlı özellikleri vardır.
Proton: Atomun çekirdeğinde bulunur. (+) yüklü bir parçacıktır. Kütlesi 1 akb’dir.

Nötron: Atomun çekirdeğinde bulunur. Kütlesi hemen hemen protona eşittir. Elektrik yükü taşımaz.Yani yüksüz bir parçacıktır.

Elektron: Atomun çevresinde çok büyük hızla dönen hareketli bir parçacıktır. Elektronlar çekirdek etrafında farklı enerji seviyelerinde dolanır.
Atom çekirdeğinin çapı, atom çapının 100 binde biri kadardır. Atom çekirdeğinde yüklü olarak sadece protonlar bulunduğu için, atomun çekirdek yükü daima (+) artıdır.
1 Karbon atomunun kütlesinin 1/12’sine, 1 atomik kütle birimi adı verilmiştir. Atomik kütle birimi akb ile gösterilir.
1 Karbon atomu = 12 akb’dir.
Kimyasal hesaplamalarda atomların kütleleri gram cinsinden değil, akb cinsinden alınır.

Atom numarası: Bir element atomunun çekirdeğinde bulunan proton sayılarının toplamına, atom numarası adı verilir. Atom numarası Z ile gösterilir.
Z = p

Kütle numarası: Bir atomun çekirdeğindeki proton ve nötron sayılarının toplamı, o atomun kütle numarasını verir. Kütle numarası A ile gösterilir.
Kütle numarası = Proton sayısı + Nötron sayısı
A = p + n

Nötr ve Yüklü Atom: Bir atomdaki proton ve elektron sayıları birbirine eşitse
bu atoma nötr atom denir. Nötr atomda (+) ve (–) yükler birbirine eşittir.
Örneğin nötr karbon atomunda 6 proton 6 elektron vardır. Nötr atomda,
p = e’dir.

Atomlar elektron alıp verebilirler. Ancak çekirdekte bulunan proton ve nötronu alıp veremezler.

ÖRNEK: Nötr bir magnezyum atomunda proton sayısı 12, nötron sayısı 13’tür.
Bu atomun;
a. Elektron sayısı nedir?
b. Kütle numarası nedir?

Çözüm
a. Nötr atomda elektron ve proton sayısı birbirine eşittir. O hâlde, p = e = 12 dir.
b. Kütle no = A = p + n
p = 12, n = 13 olduğuna göre, A = 12 + 13 = 25

(–) yüklü atom
Eğer bir atom dışarıdan elektron alırsa, (–) yük sayısı (+) yük sayısından
fazla olur. Bu durumda atom (–) yüklü olur.
Örneğin nötr flüor atomunun 9 elektronu, 9 protonu vardır.
Flüor atomu 1e– alınca 10 elektronlu ve (–) yüklü olur.

(+) yüklü atom
EÄŸer bir atom bir elektronunu kaybederse, (+)
yük sayısı (–) yük sayısından fazla olur. Bu durumda
atom (+) yüklü olur.
Örneğin nötr lityum atomunun 3 protonu 3 elektronu
vardır. Lityum 1e– verirse 2 elektronlu ve (+)
yüklü olur.

Elementlerin Sembollerle Gösterilmesi
Kimyasal hesaplamalarda maddelerin Lâtince isimleriyle işlem yapmak zordur. Bunun yerine elementlerin Lâtince isimlerinin kısaltmalarından oluşan semboller kullanılır.
Element sembollerinde ilk harf her zaman büyük, varsa diğerleri daima küçük yazılır.
Örneğin;
Hidrojen H, Helyum He, Karbon C
Kalsiyum Ca, Bor B, Berilyum Be
Element sembolünün sol üst köşesine atomun kütle numarası, sol alt köşesine ise atom numarası yazılır.

Elektron Dağılımı
Elektronlar çekirdek çevresinde belli enerji seviyelerinde ve belli sayılarda dolanır. Enerji seviyeleri çekirdekten dışa doÄŸru, 1. seviye, 2. seviye, 3. seviye ÅŸeklinde sıralanır. Bazen enerji seviyeleri, K, L,M, N… harfleriyle de gösterilir.
1. seviyede en fazla 2 elektron bulunur.
2. seviyede en fazla 8 elektron bulunur.
Bir enerji seviyesinde bulunabilecek en fazla elektron sayısı, 2 n2 bağıntısı ile hesaplanır. (n, enerji seviyesini gösterir.)
Atomun en dış enerji seviyesinde en fazla 8 elektron bulunabilir. En dış enerji seviyesinde 8 elektron bulunduran elementlere soy gazlar ya da asal gazlar adı verilir. Bunun tek istisnası helyumdur. Helyum elementi soy gaz olduğu hâlde 2 elektronu vardır.

Örnek:
İlk iki enerji seviyesi dolu olan bir atomun toplam elektron sayısı nedir?

Örnek:
Atom numarası 13 olan nötr bir atomun elektron dağılımı nasıl olur?

Örnek:
18X atomunun elektron dağılımı nasıldır?

Örnek:
Üçüncü enerji seviyesinde 2 elektron bulunan bir atomun atom numarası kaçtır?
A)6 B)10 C) 12 D) 26

BUNLARI BÄ°LÄ°YORMUSUNUZ?
Atomun çapı yaklaşık 1 angstromdur.1 angström 1 milimetrenin 10 000 000 da birine eşittir. Yani 1 milimetrelik çizgi üzerinde yaklaşık 10 milyon atom yan yana dizilmiş demektir.

Periyodik Cetvel
Elementler benzer özelliklerine göre sınıflandırılırlar.Elementlerin benzer özelliklerine göre sınıflandırılmasıyla oluşturulan tabloya periyodik cetvel denir. Periyodik cetvelde, elementler artan atom numaralarına göre dizilmiş ve benzer özellikteki elementler alt alta gelmiştir. Periyodik cetvele periyodik tablo ya da periyodik çizelge de denir. Periyodik cetveli oluşturan yatay sıralara periyot adı verilir.
Yatay sıralarda atom numaraları arttıkça, elementlerin fiziksel ve kimyasal özellikleri değişir. Periyodik cetveldeki düşey sütunlara grup denir.
Aynı gruptaki elementler benzer kimyasal özellikler gösterir.Periyodik cetvelde 8 tane A ve 8 tane B olmak üzere 16 tane grup vardır. Periyodik cetvel 18 sütundan oluşur. B gruplarından üç tanesi birden 8B olarak isimlendirilir.

Periyodik cetveldeki ilk sütuna 1A grubu denir.Son sütunu ise 8A grubu oluşturur.1 A grubu elementlerine alkali metaller adı verilir.
Hidrojen 1 A grubunda olduğu hâlde alkali metaller grubuna girmez. 7 A grubu elementlerine halojenler, 8A grubu elementlerine soy gazlar adı verilir.

Grup ve Periyodun Bulunması
Bir elementin atom numarası biliniyorsa, bu elementin grup ve
periyodu bulunabilir.

Örneğin 7N elementinin elektronlarının dağılımı şöyledir:
7N ) )
2 5
Burada en son enerji seviyesindeki elektron sayısı, grup numarasını;
enerji seviyelerinin sayısı ise periyot numarasını verir.
Bu sonuçlara göre, 7N elementi 2. periyotta 5 A grubundadır.

Örnek
17Cl elementinin periyot ve grup numarasını bulunuz.

Değerlik Elektron Sayısı
Nötr bir atomun son enerji düzeyindeki elektron sayısına, değerlik elektron sayısı denir.
Gruplara göre elementlerin değerlik elektron sayıları şöyledir:

Elementlerin Sınıflandırılması
Elementler, metaller, ametaller, yarı metaller ve soy gazlar olmak üzere sınıflara ayrılır.

Metallerin Genel Özellikleri
Periyodik çizelgenin sol tarafında bulunurlar.
Parlak ve serttirler.
Şekil verilebilirler, tel veya levha hâline gelebilirler.
Oda sıcaklığında katı hâlde bulunurlar. Civa (Hg) hariç.
Elektriği ve ısıyı iyi iletirler.
Bileşik oluştururken elektron verirler. Elektron verince (+) pozitif yüklü olurlar.
Kendi aralarında bileşik oluşturmazlar.

Ametallerin Genel Özellikleri
Periyodik çizelgenin sağ tarafında bulunurlar.
Mat görünüşlüdürler.
Vurulunca kırılabilirler, şekil verilemezler.
Grafit hariç elektrik ve ısıyı iyi iletmezler.
Oda sıcaklığında brom sıvı, karbon, kükürt ve bor katı, diğerleri gaz hâldedir.
Metallerle yaptıkları bileşiklerde (–) negatif yüklüdürler.
Kendi aralarında bileşik oluşturabilirler.

Yarı Metaller
Periyodik çizelgede metallerle ametalleri ayıran zig-zag çizginin sağ ve solunda bulunurlar.
Bazen metal, bazen ametal özellik gösterirler.
Bor, silisyum, germanyum, arsenik, antimon, tellür, polonyum ve astatin yarı metallerdir.

Soy Gazlar
Kararlı yapıya sahiptirler. Elektron alma ve verme eğilimleri yoktur.
BaÅŸka maddelerle reaksiyona girmezler.
Oda sıcaklığında gaz hâlde bulunurlar.
Periyodik çizelgenin en sağında bulunurlar.

Periyodik tablonun ortasında yer alan B Grubu elementlerine geçiş elementleri denir. Bunların içinde ağır metaller bulunur.
Element kütlelerinin akb cinsinden gösterilmesi:
Periyodik tabloda elementlerin kütleleri yazılırken izotopları da göz önünde bulundurulur. Bir elementin kütlesi, izotop kütleleri göz önüne alınarak hesaplanır.

Klor elementi tabiatta % 75 oranında 35Cl şeklinde, % 25 oranında da 37Cl izotopları şeklinde bulunur. Cl elementinin ortalama kütlesi şöyle hesaplanır:
Klor elementinin atom kütlesi
Klor elementinin ortalama kütlesi 35,5 akb dir. Bu yüzden Klor elementi periyodik tabloda 35,5Cl şeklinde gösterilir.

75/100 x 35 + 25/100 x 37 = 35,5 akb

1. Ametalik özellik hangi elementte en fazladır?

A)X B) Y C) Z D) T

2. Metalik özellik hangi elementte en fazladır?
A)X B) Y C) Z D) T

3. Hangi element kararlı yapıdadır?
A)X B) Y C) Z D) T

4. Değerlik elektron sayısı ile ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisi yanlıştır?
Element Değerlik e– sayısı
A) X 1B) Y 5 C) Z 2 D) T 0

5. Atom numarası en küçük olan element hangisidir?
A)X B) Y C) Z D) T

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 27.12.2007 tarihinde Erkan tarafından, Fizik - Kimya - Biyoloji Konu Anlatımları bölümünde paylaşılmıştır ve 102256 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 2 adet mesaj daha bulunmaktadır.

[7. Sınıf Fen Bilgisi] Maddenin Yapısı ve Atom - Periyodik Cetvel ve Açıklaması orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...